کلیات
سکه یک تکه کوچک از فلز، معمولاً دایرهشکل و تخت، معتبرشده توسط یک دولت برای استفاده در داد و ستد اقتصادیِ یک جامعه است. جنس فلز سکه در گذشته از طلا، نقره و مس بود، اما امروزه بیشتر از ترکیبات نیکل استفاده میشود. کاربرد طلا و نقره امروزه بیشتر در ضرب سکههای یادبود است.
تاریخچه پول فلزی و سکه
اولین پول فلزی کشف شده در جهان در موهنجودارو (در پاکستان فعلی) مربوط به تمدن دره سند بدست آمدهاست که حدود ۵۰۰۰ سال پیش تهیه شدهاست. همچنین در جنوب بین النهرین حلقههای متعلق به ۴۰۰۰ سال پیش در کشفیات باستانشناسی فرانسویان بدست آمدهاست؛ کهنترین سکه به شکل امروزی یافت شده در جهان متعلق به سناخریب پادشاه آشور است که حدود ۲۷۰۰ سال پیش تهیه شدهاست. در همین حدود (۲۷۰۰–۲۶۰۰ سال پیش) در لیدیه (واقع در ترکیه کنونی) سکههای از جنس الکتروم ضرب شد. سکههای که شاهنشاه لیدیه رواج داد بنابر نام شاهنشاه یعنی کرزوس به کرزویید (کرزوسی) معروف گشت. بعد از فتح لیدیه توسط کورش بزرگ شاهنشاه ایرانی این سکهها در ایران آن زمان (۲۵۵۰ سال پیش) رواج یافت. در زمان داریوش بزرگ وی سکههای دریک طلا و سیگل یا شِکِل نقره ضرب کرد.
سکههای یادبود
سکههای یادبود سکههایی هستند که در مناسبتهای مذهبی و سیاسی خاص یا در گرامیداشت چهرههای علمی و فرهنگی هر کشور ضرب میشوند. سکههای یادبود میتوانند در قالب سکههای رایج کشور یا به صورت سکههای نقره و طلای یادبود که در گردش نیستند باشد.
سکههای جمهوری اسلامی ایران
بعد از انقلاب اسلامی در ایران روند ضرب سکه به همان ارزش، اندازه و ابعاد خاص دوره پهلوی به مدت ۱۰ سال ادامه یافت و فقط شکل ظاهری آن فرق کرد. اولین سکه ضرب شده در جمهوری اسلامی سکه ۵۰ دیناری ۱۳۵۸ به شکل دوره محمد رضا پهلوی بود با تفاوت این که فقط تاج بالای شیر و خورشید حذف شده بود.
در سال ۱۳۵۹ اولین سکه ۵۰ ریالی رایج ایران از جنس مس ضرب گردید که طرفین آن تصویر نقشه ایران و سمبلی از توسعه، اقتصاد، صنعت و کشاورزی بود. از سال ۱۳۷۱ سایز و شکل سکهها در ایران تغییر کلی پیدا کرد و سکههایی با ابعاد و طرحهای گوناگون توسط بانک مرکزی ضرب شد، در سالهای بعد به تناسب پائین آمدن ارزش ریال ایران رقم سکههای ضرب شده هم بالاتر رفت تا اینکه در سال ۱۳۸۹ سکه ۵۰۰۰ ریالی هم ضرب شد.
در مجموع از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۹۲، ۴۴ مدل سکه رایج و بعضاً یادبود به مناسبتهای مختلف ضرب و در اختیار مردم قرار گرفت. از زیباترین این سکه میتوان به سکههای دورنگ ۲۵۰ و ۵۰۰ ریالی اشاره کرد.
سکه بهار آزادی
سکّهٔ بهار آزادی یکی از مسکوکات طلای قانونی در جمهوری اسلامی ایران است. از سال ۱۳۵۸ خورشیدی، به مناسبت و یادبود پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ ایران، انواع سکههای بهار آزادی در دو طرح متفاوت و در قطعهای مختلف ضرب شدهاست. عیار طلای این سکهها (اعم از طرح قدیم و جدید) ۹۰۰ در ۱۰۰۰ است. معمولاً در هر سال ضرابخانهٔ بانک مرکزی ایران، سکهها را ضرب کرده و از طریق بانکهای عامل یا صرافیهای مجاز به بازار عرضه میکند. این سکهها به صورت خرد یا عمده و به قیمت روز خرید و فروش میشوند. سکهٔ بهار آزادی به عنوان هدیه، مهریهٔ ازدواج، عیدی کارمندان دولت و نیز برای سرمایهگذاری و پسانداز مورد استفاده قرار میگیرد.
انواع سکه بهار آزادی
از نظر شکل سکهها در دو نوع «طرح قدیم» (۱۳۵۸ تا ۱۳۷۰) و «طرح جدید (امامی)» (۱۳۷۰ تاکنون) هستند و از نظر قطع سکهها در انواع «ربع»، «نیم»، «یک» یا «تمام»، «دو و نیم»، و «پنج» بهار آزادی موجود هستند.
مشخصات سکه بهار آزادی
مسکوک طلای بهار آزادی از لحاظ مشخصات، منطبق است بر قانون مسکوک طلا و نیز قانون اصلاح قانون ضرب مسکوک طلا. شکل این مسکوک بر اساس ماده دوم قانون ۱۳۳۷، مدور است، و میزان عیار آن بر طبق ماده چهارم همان قانون عبارت است از ۹۰۰ در هزار طلای خالص، و ۱۰۰ در هزار مس، یا آلیاژی از نقره و مس.
خرید و فروش سکه بهار آزادی
خرید و فروش سکه به صورت عمده و خرد، در ایران انجام میشود. با توجه به کاربردهای سکه، مصرف و دادوستد سکه طلای بهار آزادی، از تواتر، تعدد و تکرارپذیری بالایی برخوردار است؛ به نحوی که حتی در مواقع اوج مصرف و دادوستد (اعیاد رسمی و مذهبی) حجم نقدینگی در گردش این کالا، از برخی از کالاهای اساسی نیز بالاتر است. علاوه بر معامله به شیوه سنتی که در بازار رایج است، سرمایهگذاران حرفهای با شرکت در «معاملات قرارداد آتی سکه طلا طرح امام» در بورس کالای ایران، اقدام به خرید و فروش سکه به صورت فیوچر میکنند. این طرح از دی ماه سال ۱۳۸۷ در بورس کالای ایران آغاز شده و فقط برای سکه طلای تمام بهار آزادی طرح امام اجرا میشود. مزیت معاملات آتی سکه طلا، امکان بهرهمندی از اهرم مالی است؛ زمانی که یک فرد، تعدادی سکه را از صرافی یا بانک خریداری میکند، باید کل وجه را پرداخت کند، ولی در معاملات آتی با پرداخت یک دهم وجه میتواند صاحب ۱۰ سکه شود.
شیوه محاسبه قیمت سکه
عواملی که بر قیمت سکه طلا در ایران تأثیرگذار هستند، عبارتند از:
قیمت جهانی طلا (قیمت جهانی طلا به صورت یک اونس (۳۱٫۱۰۳ گرم) طلای خالص اعلام میشود).
ارزش دلار به ریال (در دورههایی که دلار با چند نرخ متفاوت عرضه میشود، معیار قیمت دلار در بازار است).
هزینه ضرب سکه توسط بانک مرکزی (تقریباً معادل هفتهزار تومان، طبق برآورد سال ۱۳۸۶).
کارمزد عرضه سکه در بانک (تقریباً معادل پانصد تومان، طبق برآورد سال ۱۳۸۷).
مالیات بر ارزش افزوده (این مالیات در هنگام عرضه سکه از بانک به خریداران محاسبه میشود و در معاملات سکه مجدداً محاسبه نمیشود)
سال ضرب سکه (از سال ۸۶ به این سو سکهها با تاریخ ۱۳۸۶ ضرب میشوند و سکههای ضرب سالهای قبل ارزش کمتری دارند).
حباب سکه (فاصله قیمت حقیقی سکه و قیمت بازاری آن) که بر اثر عرضه و تقاضا و عوامل روانی ایجاد میشود. برای مثال اگر قیمت سکه بر اساس عواملی که در بالا گفته باشد ۵۵۰ هزار تومان باشد، اما در بازار ۶۰۵ هزار تومان معامله شود به معنی ده درصد حباب است و در صورتی که قیمت آن ۵۳۹ هزار تومان باشد به معنی حباب منفی دو درصدی است.
از بین این عوامل سه عامل قیمت جهانی طلا، قیمت دلار و حباب بهطور روزانه در حال تغییر هستند و باعث نوسان قیمت سکه میشوند. دلیل نوسانات قیمت سکه و طلا را نمایشگر اوضاع سیاسی و اقتصادی در جهان نامید. افزایش تقاضا در برخی از ایام سال، سبب افزایش قیمت سکه بهار آزادی از طریق ایجاد حباب میشود؛ مانند روزهای پایانی سال. در این ایام، بیشترین تقاضا برای «ربع سکه» و در مرحله بعد برای «نیم سکه» است، و «سکه تمام بهار آزادی (طرح جدید)» کمتر مورد تقاضا قرار میگیرد.
اختلاف قیمت سکههای طرح قدیم با طرح جدید
به غیر از شکل ظاهری، اختلاف مهم دیگری بین سکههای طرح قدیم و جدید وجود دارد که در زمان ضرب آنهاست، چرا که بانک مرکزی دیگر به ضرب سکه طرح قدیم اقدام نمیکند؛ این مسئله، موجب ویژگی خاص سکههای طرح قدیم، و افزایش قیمت آنها نسبت به سکههای طرح جدید میشود، وگرنه در میزان طلای به کار رفته در سکههای طرح جدید و قدیم کوچکترین تفاوتی وجود ندارد.
اختلاف قیمت بین سکههای طرح جدید
سکههای طرح جدید، علیرغم داشتن شکل ظاهری یکسان، از نظر سال ضرب با هم تفاوت دارند. از آنجا که متقاضیان سکههای جدیدالضرب بیشتر هستند، این افزایش تقاضا، قیمت سکههای جدید (دارای سال ضرب بالا) را افزایش میدهد. به همین دلیل، فروشندگان سکه تفاوتی برای قیمت این سکهها قائل شده، و سکههای با تاریخ ضرب قدیمیتر، ارزانتر از سکههای جدید معامله میشوند.
البته بعضی از فروشندگان سکه، بدون توجه به سال ضرب سکهها، آنها را به قیمت یکسان به فروش میرسانند، اما در زمان خرید، سال ضرب را بهانهای برای کاهش بهای خرید سکه قرار میدهند. برای مثال، هنگامی که فردی برای فروش سکه خود به مغازه مراجعه میکند، اگر قیمت روزانه سکه ۱۹۰ هزار تومان باشد، اما تاریخ ضرب آن پنج سال پایینتر باشد، آن سکه ۱۰ هزار تومان ارزانتر از او خریداری میشود. این در حالی است که میزان طلای به کار رفته در این سکهها، هیچ تفاوتی با هم ندارند.
از نظر بانک مرکزی، اختلاف قیمت میان سکهها به علت تفاوت در سال ضرب آنها، موجه نیست و تنها عاملی که میتواند در نوسان قیمت سکه مؤثر باشد، نوسانات بهای طلا در بازارهای جهانی است. بانک مرکزی برای حل این مشکل، از سال ۱۳۸۶ تاکنون (۱۳۹۷) بر روی همه سکهها تاریخ ۱۳۸۶ را درج میکند. از همین رو بازار سکههای ضرب قبل از ۱۳۸۶ از رونق افتاده و این سکهها معمولاً فقط به قیمت طلایشان ارزش دارند.
سکه تمام بهار آزادی امروز با افزایش نسبت به روز گذشته به ۴۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان رسید.
کد خبر: ۱۲۳۲۶۸۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۳۰
قیمت سکه تمام بهار آزادی طرح جدید با یک میلیون و ۴۰۷ هزار تومان افزایش نسبت به دیروز، ۴۴ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان شد.
کد خبر: ۱۲۳۲۴۹۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۹
امروز قیمت دلار ثبات را تجربه کرده است، قیمت سکه امامی، اما پایین آمد و به ۴۴،۱۰۰،۰۰۰ (چهل و چهار میلیون و یکصد هزار) تومان رسید که نسبت به روز قبل، کاهش ۰.۴۶ درصدی داشته است. قیمت دلار بازار آزاد تیز در کانال ۶۵ هزار تومانی در نوسان است.
کد خبر: ۱۲۳۲۴۲۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۹
هر قطعه سکه طرح جدید در معاملات امروز بازار طلای تهران با افزایش ۲۰۰ هزار تومانی نسبت به روز گذشته به ۳۶ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان رسید، اما قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار در بازار تهران کاهش داشت.
کد خبر: ۱۲۳۲۱۳۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۱
قیمت سکه تمام بهار آزادی امروز با کاهش یک میلیون و ۳۵۰ هزار تومانی نسبت به روز گذشته به ۴۱ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان رسید.
کد خبر: ۱۲۳۲۱۳۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۰
کارشناس بازار طلا از افزایش ۴۰۰ هزار تومانی حباب قیمتی سکه در هفته اخیر خبر داد و گفت: قیمت تمام سکه در هفتهای گذشت، کاهش داشت اما افزایش قیمت نیم و ربع سکه به دلیل تقاضای مصرفی ایام نوروز بوده و جنبه سرمایهگذاری نداشته است.
کد خبر: ۱۲۳۲۱۳۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۵
بررسی بازار سکه و طلای داخلی نشان میدهد که طی کمتر از ۲۴ ساعت گذشته، سکه و طلا در بازار با کاهش قیمت قابل توجهی روبرو شده است؛ به گونهای که سکه یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان و هر گرم طلای ۱۸ عیار ۹۳ هزار تومان کاهش بها داشته است.
کد خبر: ۱۲۳۲۰۸۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۷
رییس اتحادیه طلا و جواهر تهران با اعلام اینکه امروز بازار طلا و سکه روند آرامتری نسبت به روز گذشته داشت و افزایش تقاضایی را شاهد نبودیم، گفت: بخش عمده افزایش قیمت سکه و طلا در سال جاری مربوط به افزایش شدید قیمت طلا در بازارهای جهانی است.
کد خبر: ۱۲۳۱۸۹۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۶
بازار سرمایه ایران تعطیل نشد
سازمان بورس اعلام کرد: با همکاری شرکتهای بورس و فرابورس، پیوسته شرایط بازار و وقایع مرتبط را رصد کرده و در صورت لزوم، تصمیمات بعدی را گرفته و اعلام خواهد نمود.
کد خبر: ۱۲۳۱۷۹۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۶
قیمت سکه در بازار تهران از ابتدای هفته تاکنون ریزشی نزدیک به ۹ درصد را تجربه کرد و به این ترتیب، زیان سکهبازان سنگین شد.
کد خبر: ۱۲۳۰۸۳۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۰
قیمت هر قطعه سکه بهار آزادی طرح جدید امروز به ۴۵ میلیون تومان رسید.
کد خبر: ۱۲۳۰۵۸۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۱۸
نایب رییس اتحادیه طلا و جواهر با بیان اینکه در این لحظه (تنظیم مصاحبه) قیمت سکه با افت تقاضا به 45 میلیون تومان کاهش پیدا کرد، گفت: قیمت طلا کاهش پیدا نکرده و نرخ انس جهانی هم همچنان روند صعودی را ادامه داده و به 2 هزار و 330 دلار رسیده است.
کد خبر: ۱۲۳۰۵۵۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۱۸
در ۱۵ حراج سال گذشته، جمعا هزار و ۸۳۹ کیلو شمش طلا عرضه شد و به فروش رفت که در نهایت حدود ۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان نقدینگی جمع آوری شد.
کد خبر: ۱۲۳۰۴۳۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۱۷
بسته خبری اقتصادی امروز، تیترهایی مانند تداوم افزایش قیمت سکه در بازار تهران، از بازار جهانی طلا چه خبر؟، نرخ دلار در مرکز مبادله ثابت ماند، افزایش غیرمنتظره حقوق و دستمزد در آمریکا، توافق ایران و ترکیه برای تبادل برق و تعلیق یک شرکت خدمات مسافرت هوایی به علت گرانفروشی را در بر دارد.
کد خبر: ۱۲۳۰۳۱۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۱۶
از مرداد ۱۴۰۰ تا فروردین ۱۴۰۳ نرخ رشد سکه در دولت رئیسی به ۲۹۱ درصد رسیده است.
کد خبر: ۱۲۳۰۲۹۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۱۶
«بازار طلا و سکه هنوز نیمهتعطیل است و به صورت رسمی فعالیت خود را آغاز نکرده است، اما با این حال از ابتدای سال شاهد هستیم که حدود ۷ میلیون تومان قیمت سکه بالا رفته است. هر گرم طلای ۱۸عیار هم حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار تومان گران شده است.»
کد خبر: ۱۲۳۰۲۶۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۱۶
تداوم روند صعودی طلا و سکه در بازار
بازار طلا و سکه تهران در ادامه روند صعودی روزهای پس از تعطیلات نوروز، امروز نیز با کانال شکنی سکه همراه بوده است. به گونهای که برای اولین بار در اقتصاد ایران، بهای سکه تمام بهار آزادی طرح جدید به قله ۴۳,۳۰۰,۰۰۰ تومان رسیده است!
کد خبر: ۱۲۳۰۱۰۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۱۵
قیمت سکه و طلا در بازار امروز سهشنبه ۱۴ فروردین ۱۴۰۳ مشخص شد.
کد خبر: ۱۲۲۹۹۱۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۱۴
بررسی ها نشان می دهد که قیمت سکه امامی در دو هفته گذشته صعود را تجربه کرد؛ روندی که بر اساس قیمت های درج شده در سایت اتحادیه طلا و جواهر ترسیم شده است. با این حال پیشبینیها درباره ادامه روند حرکتی قیمت سکه امامی متفاوت است.
کد خبر: ۱۲۲۹۹۰۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۱۴
گزارش تابناک اقتصادی از حال و هوای بازار سکه تهران؛ امروز ۱۴ فروردین ۱۴۰۳
کشتی آرای گفت: در معاملات امروز شاهد افزایش تقاضا در بازار هستیم و این مساله در کنار افزایش نرخ دلار آمریکا و رشد نرخ جهانی طلا، به افزایش هیجانی قیمت انواع طلا و سکه در بازار تهران منجر شده است.
کد خبر: ۱۲۲۹۸۷۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۱۴