کلیات

ولز یا وِیلز از پادشاهی‌های پیشین است که امروزه به همراه انگلستان و اسکاتلند و ایرلند شمالی کشور بریتانیا را تشکیل می‌دهند. مرکز ولز شهر کاردیف است.

ولز در جنوب غربی جزیره بریتانیا واقع است و از سوی شرق با انگلستان هم‌مرز است. ولز در غرب رودخانه سورن (Severn) واقع شده‌است. یکی از عجیب ترین اتفاقاتی که در ورزش فوتبال پیش آمده است این است که ۲ تیم ولزی در لیگ های انگلستان هستند!

جمعیت ولز در حدود سه میلیون نفر است و به دو زبان انگلیسی و ولزی سخن می‌گویند.

ولز زبان ویژه خود را دارد که از ریشه سلتی است و منطقه‌ای است خودگردان با پرچم جداگانه خود اما اداره امور خارجه آن در دست بریتانیا است؛ بنابراین ولز، در معنای واقعی کلمه یک «کشور» نیست اما یک واحد سیاسی به‌شمار می‌آید که در امور داخلی خود خودگردانی دارد.

ولزی‌ها از ریشه هندواروپایی و زبان آن‌ها نیز از خانواده هندواروپایی است. نام ولز از واژه ژرمنی والها (Walha) آمده که خود آن نیز احتمالاً از نام قوم سلتی ولکی‌ها (Volcae) گرفته شده‌است. نام والونی در بلژیک، والاچیا در رومانی و والیس در سوئیس نیز از نام همین قوم گرفته شده‌است.

گرچه ولز با بقیه بریتانیای کبیر تاریخ مشترک سیاسی و اجتماعی تنگاتنگی دارد اما هویت فرهنگی جداگانه‌ای برای خود حفظ کرده‌است که بیشتر بر مبنای زبان شکل گرفته‌است. ولز رسماً دوزبانه است و زبان‌های ولزی و انگلیسی در سطحی برابر رسمیت دارند. بیش از ۵۸۰ هزار ولزی‌زبان در ولز زندگی می‌کنند که حدود ۲۰ درصد از جمعیت ولز را تشکیل می‌دهند.

با برگزاری یک همه‌پرسی در ۱۸ سپتامبر ۱۹۹۷ و رای شهروندان ولز به تشکیل یک مجمع ملی در این منطقه، در سال ۱۹۹۹ تونی بلر از اعطای خودمختاری به ولز حمایت کرد، در یکم ژوئیه ۱۹۹۹ مجمع ملی نیز در ولز گشایش یافت و نخستین حکومت خودگردان ولز پس از ۶۰۰ سال در این ناحیه به وجود آمد. در سال ۲۰۰۰، رودری مورگان به عنوان رئیس مجمع ملی ولز انتخاب شد.

از زمان آغاز به کار مجلس ملی ولز، تمایل برای آموزش زبان ولزی به کودکان این منطقه و احیاء فرهنگ ولزی رو به افزایش بوده‌است. با این وجود از میان جمعیت ولز تنها یک پنجم جمعیت قادر به تکلم زبان ولز هستند. سطح پایین‌تر قیمت مسکن و مواد غذایی در ولز، کم‌هزینه‌تر بودن تحصیلات دانشگاهی و همچنین رایگان بودن دارو از تفاوت‌های میان ولز و انگلستان است.

مذاهب رایج در ولز شاخه‌های کالوینیست متدیست، کلیسای ولز، انگلیکان و کاتولیک از دین مسیحیت می‌باشد. واحد پول ولز نیز، پوند استرلینگ با واحد جزء (پنی) نام دارد. ولز در سده‌های گذشته وابسته به معادن فلزات و متالورژی و صنایع دیگر بود. از مهم‌ترین صادرات ولز می‌توان به ماهی، فراورده‌های کشاورزی و دامی اشاره کرد.

از مهمترین شهرهای ولز می‌توان سوانزی، نیوپورت، پمبروک، نیگو، کردبستان، ابریستویت و هالی هد را نام برد. شمال و مرکز ولز را رشته‌کوه‌های کامبرین فراگرفته، بقیهٔ نقاط نیز عموماً تپه‌ای می‌باشد. بلندترین نقطهٔ ولز، قلهٔ اسنودون با ۱۰۹۰ متر ارتفاع در شمال ولز واقع شده‌است.

شاهزاده چارلز هنگامی که ۹ ساله بود عنوان شاهزاده ولز به او اعطا شد. دیلان توماس از ادیبان نامدار ولز است.

کاردیف به عنوان مرکز ولز در دهه گذشته شاهد اجرای طرح‌های ساختمانی عمده‌ای بوده که ساختمان جدید مجلس و همچنین یک مرکز خرید مدرن در مرکز شهر، از جمله آنهاست. ساختمان مجلس ملی ولز از جمله ساختمان‌هایی است که نمای خلیج کاردیف را تغییر داده‌است.

تاریخچه

در سال ۱۳۰۱ ادوارد اول ولز را به پسرش واگذار کرد، او بعداً به عنوان ادوارد دوم پادشاه انگلستان شد. در سال ۱۴۰۰ میلادی شاهزادهٔ ولز، اوون گلندوور (Owen Glendower) شورشی را علیه انگلیس رهبری کرد، او چهار سال بعد از قدرت جدا شد. هرچند در سال ۱۴۱۰ قیام او سرکوب شد. در سال ۱۴۸۵ هنری هفتم پادشاه انگلیس شد، او اولین ولزی بود که در تاریخ پادشاهی انگلیس به این سمت می‌رسید. پسر او، هنری هشتم انگلیس و ولز را به وسیلهٔ «قانون اتحاد» در سال ۱۵۳۶ به یکدیگر پیوند داد.

انقلاب صنعتی اقتصاد سنتی ولز را که مبتنی بر کشاورزی و چوپانی بود تهدید می‌کرد. در قرن بیستم، اقتصاد ولز بر پایهٔ تولید زغال‌سنگ بنا نهاده شد. پس از جنگ جهانی اول قیمت زغال سنگ افت و سقوط چشمگیری داشت، همین مسئله موجب کسادی اقتصاد و بیکاری گسترده در ولز شد. طی سال‌های اخیر تجدید حیات زبان و فرهنگ ولزی در میان مردم ولز، قدرت و هویت فرهنگ مردم ولز را اثبات کرده‌است. با برگزاری یک همه‌پرسی در ۱۸ سپتامبر ۱۹۹۷ و رای اتباع ولز به تشکیل یک مجمع ملی در این منطقه نخستین حکومت خودمختار ولز پس از ۶۰۰ سال در این ناحیه به وجود آمد. در سال ۲۰۰۰، رودری مورگان به عنوان رئیس مجمع ملی ولز انتخاب شد.

سیاست

ولز کماکان فرایند قدرت‌سپاری ^Devolution از سوی حکومت مرکزی را طی می‌کند و چشم‌انداز استقلال کامل آن از بریتانیا مشخص نیست؛ گرچه به نظر هم نمی‌رسد که بیشتر مردم این کشور در شرایط کنونی خواستار استقلال باشند.

از سال ۱۹۹۹ که با تأیید مجلس عوام بریتانیا، مجلس شورای ملی ولز فعالیت خود را آغاز کرد، به تدریج روند واگذاری اختیارات از پارلمان در لندن به مجلس در کاردیف آغاز شد.

هم‌اینک لندن علاوه بر تعیین بودجه سالانه ولز، مسئولیت تصمیم‌گیری دربارهٔ مسائل ملی مانند سیاست خارجی، امنیت و دفاع را برعهده دارد و حق تصمیم‌گیری دربارهٔ مواردی مانند آموزش، بهداشت، و خدمات اجتماعی به مجلس کاردیف اعطاء شده، هرچند کاردیف کماکان حق قانونگذاری ندارد و مفاد قانونی جهت تأیید به شکل پیشنهاد به مجلس عوام ارائه می‌شوند.

از اقدامات مجلس ملی ولز طرحی منحصر به ولز، موسوم به «بازفعالی» ^React است که به کارفرماهایی که قصد استخدام کارمند جدید را دارند، بودجه‌ای اختصاص داده تا از طریق آن افراد بیکار شده را آموزش بدهند و جذب کنند.

بخش‌های اداری

ولز از سال ۱۹۹۶ به ۲۲ بخش تقسیم شده‌است. بخشداری‌ها در این بخش‌ها مسئولیت آموزش، امور اجتماعی، خدمات زیست‌محیطی و راهداری را برعهده دارند. آوانویسی فارسی تلفظ نام‌ها برپایه تلفظ‌های موجود در وبگاه فوروو انجام شده‌است.

صنعت گردشگری

شش درصد از جمعیت ولز در صنعت گردشگری و صنایع مرتبط به کار اشتغال دارند. از سال‌ها پیش دولت این کشور با احداث ۵۰ زمین گلف استاندارد، دعوت از گلف‌بازان بین‌المللی و برگزاری تورنمنت‌های بین‌المللی به توسعه گردشگری گلف و جذب گردشگران ثروتمند گلف‌باز پرداخته‌است. دولت ولز قصد دارد با معرفی کلیساهای این کشور در کشورهای گوناگون جهان به ویژه کشورهای اروپایی، این کشور را به یک مقصد گردشگری مذهبی تبدیل کند که در این مسیر بر روی جذب گردشگر به کلیسای مشهور «سن وینفرد» برنامه‌ریزی شده‌است.

این کلیسا که قدمتی در حدود ۶۰۰ سال دارد، هرساله ۳۰ تا ۷۰ هزار بازدیدکننده دارد.

ورزش

گری اسپید در دسامبر ۲۰۱۰ سرمربی تیم ملی فوتبال ولز شد. پیروزی ۴ بر یک تیم او در دیدار دوستانه با تیم ملی فوتبال نروژ در تاریخ ۱۲ نوامبر، سومین پیروزی پیاپی برای ولز بود. بسیاری از کارشناسان فوتبال امید داشتند که تیم ملی ولز با مربیگری گری اسپید، جایگاه و موقعیت بهتری در عرصه فوتبال جهان دست یابد و پنج پیروزی این تیم در دوران کوتاهی که اسپید هدایت ولز را به عهده گرفت، این خوشبینی را تشدید می‌کرد. اما گری اسپید روز یکشنبه، ۲۷ نوامبر ۲۰۱۱ در خانه‌اش در چستر خودکشی کرد.

رایان گیگز اسطوره تیم فوتبال منچستر یونایتد، یان راش اسطوره تیم فوتبال لیورپول و گرت بیل ستاره کنونی تیم فوتبال تاتنهام اهل کشور ولز هستند.

دوچرخه‌سواری مرداب از ورزش‌هایی است که در ولز انجام می‌شود و چهاردهمین دوره مسابقه‌های دوچرخه‌سواری مرداب در ژوئیه ۲۰۱۱ در ولز برگزار شد.

جو کلزاگی قهرمان مشتزنی میان‌وزن جهان از ولز جایزه بزرگ «بهترین شخصیت ورزشی» سال ۲۰۰۷ میلادی را از آن خود کرد.