کلیات

رايج‌ترين ماده اي که از آن، به عنوان سفيد کننده استفاده مي‌شود، آب ژاول است. ماده اصلي و موثر در آب ژاول، هيپوکلريت سديم (NaOCl) است. هيپوکلريت سديم ، ترکيبي فوق‌العاده قوي است که درصد خيلي کمي از آن (5 درصد) را در آب حل مي‌کنند و با نام‌هاي مختلف و به عنوان سفيد کننده به بازار عرضه مي‌کنند. بنابراين سفيد کننده‌ها و آب ژاول ، همان محلول 5 درصد هيپوکلريت سديم هستند.

تعریف

آب ژاول که در فارسی به آن مایع سفیدکننده و وایتکس نیز گفته می‌شود، محلولی است که برای گندزدایی، سفیدکردن و بوزدایی به کار می‌رود.

فرایند های تولید آب ژاول

آب ژاول را از دمیدن گاز کلر در محلول سدیم هیدروکسید تهیه می‌کنند. از جمله آزمایش‌هایی که روی آب ژاول انجام می‌شود تعیین مقدار کلر آزاد و تعیین مقدار NaOHاست.

تاریخچه آب ژاول

آب ژاول محلولی است از ۱۰ تا ۱۶ درصد هیپوکلریت سدیم (NaOCl) در آب. این محلول را برتوله، کشف کرد و چون نخست در محله  پاریس تولید می‌شد، به آب ژاول معروف شد.

کاربردهای آب ژاول

آب ژاول تمام ميکروب‌ها اعم از قارچ، ويروس و باکتري را نابود مي‌کند. از آب ژاول به عنوان يک ضد عفوني کننده و ماده دفع بو در مخازن آب، دفع فاضلاب‌ها استفاده می شود.  آب ژاول محلولی ناپایدار است و در اثر حرارت و نور به تدریج خاصیت خود را از دست می‌دهد، رنگ آب ژاول نزدیک به زرد و طعم و بوی آن تند است.

اطلاعات ایمنی در ارتباط با مصرف آب ژاول

بخارات آب ژاول سبب تحریک چشم و پوست می شود. خوردن آب ژاول ممکن است سبب تهوع، درد شدید معده، و در برخی موارد باعث مرگ شود. آب ژاول قابل انفجار نیست و مخرب لایه ازن می باشد.

آب ژاول، باعث از بين رفتن پشم مي‌شود، براي همين بايد از آن براي پارچه‌هاي پشمي و نيز ابريشمي و چرم استفاده کرد همچنین خيس کردن زياد پارچه‌ها در آب ژاول سبب ضعيف شدن الياف آنها مي‌شود. آب ژاول ، سبب خوردگي فلزات و وسايل فلزي مي‌شود.

آب ژاول، ماده اي بسيار سمي است و نبايد آن را در محيط هاي بسته بکار برد و از بکار بردن آن به همراه جوهر نمک و موادي مثل آن نيز بايد جدا خودداري کرد. زيرا اين دو با هم، گاز بسيار سمي و کشنده کلر را تشکيل مي‌دهند.

تولید آب ژاول در ایران

از آنجا که در ایران آب ژاول با نام تجاری وایتکس عرضه شده بیشتر با این نام شناخته می‌شود. اگرچه سایر شرکت‌های سازنده آب ژاول از عبارت مایع سفید کننده استفاده می‌کنند. از جمله شرکت های تولید کننده عمده آب ژاول در ایران می‌توان به پتروشیمی شیراز و پتروشیمی بندر امام و پتروشیمی اروند اشاره کرد.

• در مورد عصب واگ در ویکی تابناک بیشتر بخوانید