تحولات زیست محیطی در نوار مرزی شرق کشور
به گزارش «تابناک» به نقل از ایرنا، خراسان جنوبی به عنوان یکی از استان‌های نوار مرزی شرق ایران در مجاورت با کشور افغانستان کلکسیونی از طبیعت و تنوع زیستی است اما به گفته کارشناسان و مسوولان آنچنان که شایسته این استان بوده، معرفی نشده است.
مناطق حفاظت شده در استان خراسان جنوبی گنجینه‌ای با ارزش در شرق کشور است و سرمایه‌های زیستی استان بیش از پیش باید مورد توجه قرار گیرد.
پیشرفت فناوری و روند روزافزون زندگی ماشینی در کنار مزایای آن سبب تخریب محیط زیست که بسیاری از موجودات در آن سهیم هستند، شده و تاکنون سرعت مدیریت از تخریب کمتر بوده است.
اما در سال‌های اخیر توجه به محیط زیست و مدیریت آن بیش از پیش ذهن مردم و مسوولان را درگیر کرده و اجرای برنامه‌های احیا و توسعه زیست محیطی را در پی داشته است.
اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی از ۱۶ درصد مساحت استان به عنوان مناطق تحت حفاظت محافظت می‌کند اما در کنار آن توجه به آلودگی‌ها، پسماند، ریزگردها و سایر اولویت‌های زیست محیطی نیازمند طرح و برنامه‌هایی است که جز با حمایت و تصویب قوانین بالادستی امکان‌پذیر نیست.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی با بیان اینکه نگاه ویژه دولت به زیرساخت‌های انسانی قابل تقدیر است گفت: تصویب قوانین مربوط به خاک، هوای پاک و آیین‌نامه‌های محوری اجرا شده در سال‌های گذشته زمینه‌ساز تحولی شد که از زمان پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون بی‌نظیر بوده است.
حسن اکبری افزود: تحول در آلودگی‌های محیط زیست نمونه‌ای بارز این مثال است هرچند در حوزه طبیعی هنوز جای کار داریم اما در حوزه انسانی اقدامات ارزشمندی انجام شد.
وی گفت: توجه به مساله گرد و غبار و کانون‌های فرسایش بادی از دیگر اقداماتی بود که سازمان حفاظت محیط زیست به خوبی به آن ورود کرد و سبب تدوین آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌هایی با تحقق اعتبارات مناسب در حوزه‌های محیط زیستی شد.
اکبری اظهار داشت: خراسان جنوبی در سه سال گذشته از محل اعتبارات گرد و غبار منتفع شد که بخش قابل توجهی از اعتبارات ۹۸ هنوز در استان هزینه می‌شود.
وی از اختصاص ۴۰ میلیارد تومانی اعتبار گرد و غبار به خراسان جنوبی از صندوق توسعه ملی در سال ۹۸ خبر داد و گفت: ۳۲ میلیارد تومان از این اعتبار در اختیار منابع طبیعی و ۶ میلیارد تومان در اختیار محیط زیست قرار گرفت و جهاد کشاورزی هم بخش قابل توجهی را جذب کرد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی با بیان اینکه در چنین شرایطی با توجه به تحریم‌های ظالمانه و شرایط اقتصادی کشور این حجم از اعتبار قابل توجه است افزود: جذب اعتبارات اینگونه در ارتباط با کاهش گرد و غبار برای سال ۹۹ هم در حال رایزنی است.
اقدامات ریشه‌دار در شناسایی کانون‌های فرسایش بادی
اکبری با بیان اینکه اقدامات ریشه‌دار و بنیادی قابل توجهی در دولت یازدهم و دوازدهم برای شناسایی کانون‌های فرسایش بادی در کشور و به تبع آن خراسان جنوبی صورت گرفت اظهار داشت: مطالعه کانون‌ها مهمترین بخش در شناسایی و اقدام به موقع است.
وی یادآور شد: خراسان جنوبی جزو پنج استان دارای بیشترین کانون بحرانی فرسایش است که نشان دهنده آینده‌ای نگران کننده در صورت توجه نکردن به این وضعیت خواهد بود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی تصریح کرد: یک سوم مساحت استان در معرض فرسایش است که اگر در مسایلی همچون چرای دام، شیوه‌های دستکاری طبیعت در اقدامات توسعه‌ای همچون معدن و برداشت آب توجه لازم وجود نداشته باشد عرصه‌های تحت فرسایش می‌توانند به کانون‌های فرسایشی تبدیل شوند.
وی هدف از شناسایی کانون‌ها را جلوگیری و تجمیع مدیریت‌های انسانی برای کاهش این روند عنوان کرد.
تالاب و حمایت اعتباری
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی حمایت و توجه به تالاب‌ها به عنوان یک زیست‌بوم طبیعی را از مهمترین اقدامات در چند سال گذشته بیان کرد و افزود: نگه داشتن تالاب نیازمند اعتبار و نگاه ویژه ملی است.
وی با بیان اینکه تالاب کجی نمکزار نهبندان یکی از تالاب‌های مطرح و ثبت ملی موجود در خراسان جنوبی است اظهار داشت: اعتبارات قابل توجه سال‌های گذشته به این تالاب موثر واقع شده است.
اکبری از مدیریت زیستی در تالاب کجی نمکزار نهبندان در چند سال گذشته خبر داد و گفت: هرچند بارندگی ۲ سال گذشته کمک کننده در این بحث بوده اما پیگیری حق‌آبه تالاب‌ها به صورت ملی نقش قابل توجهی در پویایی تالاب داشته است.
وی اخذ مجوز استخدام را از دیگر اقدامات بیان کرد و گفت: با همه تنگناها ۳۰۰ نفر محیط‌بان و کارشناس متخصص در سال گذشته در سازمان به کار گرفته شدند که سهم خراسان جنوبی ۱۰ نفر بود و در سال ۹۹ هم رایزنی برای همین تعداد استخدام در حال انجام است.
اکبری ادامه داد: در سال گذشته علاوه بر مناطق تحت حفاظت ۲ منطقه حفاظت شده باقران و کمرسرخ به مناطق استان اضافه شد که به عنوان تکیه‌گاه مرکز استان در تامین و ذخیره آب و مرکز رویشگاهی مورد توجه و حفاظت از این مناطق در دنیا خیلی حیاتی به شمار می‌رود.
وی اختصاص بخشی از سود صنایع آلاینده به سازمان حفاظت محیط زیست را در بودجه سال ۹۹ را از دیگر اقدامات بیان کرد.
وی گفت: براساس این پیش‌بینی صنایعی که آلاینده تشخیص داده می‌شوند یک درصد از سود فروش را برای عوارض آلایندگی به اقتصاد و داراری پرداخت و در یک مکانیسم مدیریتی درآمد آن به شهرداری‌ها برمی‌گردد.
اکبری اظهار داشت: سال ۹۹ اولین سالی است که مقرر شده ۳۵ درصد از این درآمد به صندوق ملی محیط زیست واریز شود که برای مقابله با بحران‌های محیط زیستی بویژه کاهش آلایندگی‌ها هزینه خواهد شد.
وی بیان کرد: اولین سالی است که در بودجه ۹۹ اعتبار حوزه مدیریت پسماند دیده شده هرچند در سال اول استان‌های بیشتر مشکل‌دار در این حوزه دیده خواهند شد اما شروع خوبی در تخصیص اعتبارها است.
سند سازگاری با کم آبی/ عبور از چالش
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی اظهار داشت: یکی از مهمترین رویکردهای دولت تهیه سند سازگاری با کم آبی در استان‌های کشور بوده که خراسان جنوبی جزو اولین استان‌هایی است که این سند در آن تهیه و تصویب شد.
وی بیان کرد: رویکرد اصلی در تهیه سند سازگاری با کم‌آبی در خراسان جنوبی اجرای آن است که در صورت اجرا بزرگترین معضل شرق کشور به سمت مدیریت بهینه پیش خواهد رفت.
اکبری با بیان اینکه مهمترین چالش خراسان جنوبی آب است تصریح کرد: با تهیه و تصویب سند سازگاری با کم‌آبی توجه بسیار ویژه‌ای با برگزاری جلسات متعدد با حضور مدیران استانی و ملی صورت گرفته که تداوم آن در بلند مدت مدیریت بهینه را به دنبال خواهد داشت.
وی افزود: توجه به آموزش و فرهنگ‌سازی در حوزه‌های مختلف محیط زیست و از طرفی ارتباط مداوم با سمن‌ها از دیگر اقدامات و دستاوردهای شاخص است که با این روند مسایل محیط زیستی با دقت بیشتری بررسی می‌شود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی گفت: در حوزه مناطق حفاظت شده زیرساخت‌های آبی استان شرایط بهتری را پیدا کرده و در تامین منابع آبی و بهسازی چشمه‌ها اقدامات زیربنایی قابل توجهی در این مدت صورت گرفت.
وی تاکید کرد: متاسفانه هنوز نتوانستیم مشارکت مردم را در حوزه محیط زیست نهادینه کنیم که نقص بزرگی است، امیدواریم با فرهنگ سازی و ورود سازمان‌های مردم نهاد بتوانیم شاهد مشارکت بیش از پیش مردم در حوزه محیط زیست باشیم.
خراسان جنوبی دارای چهار منطقه حفاظت شده «درمیان»، «مظفری»، «آرک و گرنگ»، «شاسکوه» و سه پناهگاه حیات وحش «تالاب کجی نمکزار نهبندان»، «رباط شور» و «نایبندان طبس» و هفت منطقه شکار ممنوع درح، جیک و زیدر، باقران، کمر سرخ، لشکرگاه عشق آباد و علی حیدر است.
منطقه حفاظت شده باقران بیرجند و کمرسرخ سرایان نیز در آخرین نشست شورای عالی حفاظت محیط زیست به عنوان ۲ منطقه حفاظت شده جدید خراسان جنوبی مصوب شد.
