اعطای وام به دارندگان سهام عدالت و لزوم نظارت چندلایه بانکی / تسهیلات بانکی برای رانت خواران یا مردم عادی؟
موضوع سهام عدالت و آزادسازی آن این روز‌ها به سوژه یک بیشتر رسانه‌ها تبدیل شده است و هر روز یک خبر پیرامون این سهام منتشر میشود. بیش از ۴۶ میلیون سهامدار سهام عدالت نیز تقریباً هر روز پیگیر اخبار مربوط به این سهام هستند.
به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ در یازدهم خرداد ماه سال جاری بود که رئیس کل بانک مرکزی از امکان تبدیل شدن سهام بورسی و سهام عدالت به وثیقه تسهیلات کارت اعتباری خبر داد. عبدالناصر همتی گفت: بانک ها می توانند سهام بورسی، به ویژه سهام عدالت را به عنوان وثیقه برای صدور کارت اعتباری قرار دهند.
وی گفت: با توجه به ارزنده بودن بخش عمده‌ای از سهم‌های موجود در سبد سهام عدالت، به بانکها توصیه میکنم در قبال وثیقه گرفتن سهام آزاد شده، در چارچوب ضوابط خود، معادل درصدی از ارزش آن، به دارندگان سهام که نیاز به منابع مالی دارند، ولی قصد فروش سهام خود را ندارند، کارت اعتباری برای خرید بدهند.
همچنین در سیزدهم خرداد ماه سال جاری نیز بانک مرکزی طی بخشنامه ای، شرایط پذیرش سهام عدالت برای وثیقه صدور کارت اعتباری مرابحه را به شرح زیر به شبکه بانکی اعلام کرد؛
- درصدي از ارزش آن بخش از سبد سهام دارندگان سهام عدالت که آزاد شده است، در چهارچوب ضوابط به عنوان وثيقه صدور کارت اعتباري قابل پذيرش است.
- سهام تمامي شرکت‌هاي موجود در سبد سهام دارندگان سهام عدالت که آزاد شده است، بايد به عنوان وثيقه صدور کارت اعتباري پذيرفته شود.
- صدور کارت اعتباري به پشتوانه وثيقه سهام عدالت، صرفآً براي متقاضي که سهام عدالت متعلق به وي توثيق شده است، امکان‌پذير است.
به هر صورت در شرایطی که شیوع ویروس کرونا بر اقتصاد کشور و در نتیجه قدرت خرید مردم تاثیر بسزایی گذاشته است، این تصمیم بانک مرکزی می تواند تا حدودی شرایط را برای اخذ کارت اعتباری و بازگشت مقداری از قدرت خرید از دست رفته سهامداران سهام عدالت فراهم کند.
در ادامه خبرنگار تابناک اقتصادی در گفت‌وگو با دکتر علی سعدوندی، کارشناس مسائل اقتصادی و استادیار بانکداری و فاینانس دانشگاه استرالیایی وولونگونگ در دبی به بررسی این موضوع پرداخته است.
دکتر سعدوندی در این باره به خبرنگار تابناک اقتصادی گفت: به نظر کار خوبی است؛ به این دلیل که وثیقه معتبری وجود خواهد داشت؛ به این شرط که سهام عدالت را بتوان تا بازپرداخت وام ضبط کرد؛ یعنی باید به نحوی بانک ها بتوانند این سهام را به عنوان وثیقه در اختیار خود داشته باشند که اگر مشتری به تعهدات خود عمل نکرد، آن ها بتوانند این سهام را به فروش برسانند. وی افزود: می شد همین نحوه پرداخت وام را در مورد یارانه ها نیز انجام داد اما مبلغ ناچیز خواهد بود.
سعدوندی در ادامه سخنان خود گفت: پرسش مهم این که قرار است بانک ها چند درصد از سهام عدالت را وام بدهند؟
این کارشناس مسائل اقتصادی در پاسخ به این پرسش که با توجه به اینکه رئیس کل بانک مرکزی در این مورد نیز توصیه کرده است که بانک ها سهام عدالت را به عنوان وثیقه برای پرداخت وام در نظر بگیرند و در اینجا صحبت از بخشنامه و ابلاغیه نیست و در این حالت چقدر امکان دارد که بانک ها به این توصیه عمل کنند، گفت: به طور کلی به نفع بانک هاست که وام های کلان را پرداخت کنند.
مشتریان خرد بر اساس روابط، وام دریافت می کنند
وی ادامه داد: نظام بانکی ما، نظامی رقابتی نیست؛ بنابراین بانک ها نیازی نمی بینند که برای جذب مشتریان خرد اقدام کنند. آن تعداد مشتریان خردی هم که بانک ها جذب می کنند، بیشتر بر اساس روابط است؛ به عنوان مثال کسی که با رئیس شعبه رابطه داشته باشد، می تواند وامی دریافت کند.
سعدوندی افزود: بنابراین شرایط باید به گونه ای تغییر کند که بانک ها به این توصیه بانک مرکزی عمل کنند؛ اما به نظر من در این گونه موارد، رئیس کل بانک مرکزی هم نباید دستوری به بانک ها بدهد و همین که توصیه کرده، کافی است، ولی از سوی دیگر بانک مرکزی موظف است بر نظام بانکی نظارت جدی داشته باشد تا بانک ها به ویژه خواران و رانت خواران که توانایی بازپرداخت تسهیلات را ندارند، وامی پرداخت نکنند.
وام های صدها میلیاردی برای رانت خواران
هم اکنون به راحتی بانک ها وام های ده ها میلیاردی و صدها میلیاردی را به افرادی پرداخت می کنند که اولاً دارای رابطه می باشند، ثانیاً مدارک و وثیقه های مناسبی برای دریافت این تسهیلات ندارند و ثالثاً توانایی بازپرداخت این نوع تسهیلات را نیز ندارند.
درخواست وام ازدواج و توهین به انسانیت افراد
سعدوندی ادامه داد: ولی متاسفانه هنگامی که نظام بانکی قصد پرداخت تسهیلات خرد را دارد، سخت گیری های بی موردی انجام می شود که به کرامت انسانی خدشه وارد می دارد؛ مثلا ببینید برای پرداخت یک وام ازدواج چه توهین هایی به انسانیت افراد می شود.
استادیار بانکداری و فاینانس دانشگاه استرالیایی وولونگونگ در دبی گفت: متاسفانه نبود نظارت، این مشکلات را در نظام بانکی به وجود آورده است. به علاوه اینکه هیات مدیره های بانک ها در بسیاری از اوقات بر اساس صلاحیت ها انتخاب نمی شوند. حتی پایبندی به نظام هم جزو شروط عضویت در هیات مدیره نیست. یعنی نزدیکی به فلان رجل سیاسی یا فلان گروه قدرت (حتی گروه قدرتی که در حکومت هم نیست و از بیرون بر نظام بانکی فشار وارد می کند) باعث می شود که فرد در هیات مدیره بانک عضو شود.
هیچ گونه ارتقایی در کیفیت مدیریت بانکی دیده نمی شود
سعدوندی گفت: متاسفانه سالیان سال است که هیات مدیره بانک ها آموزش صحیحی ندیده اند و هیچ گونه ارتقایی در کیفیت مدیریت بانکی در کشور دیده نمی شود. تا زمانی که اوضاع مدیریت بانک ها این گونه است، طبیعی است که وضعیت اقتصاد کشور باید از این هم بدتر شود. در حال حاضر ثبات فعلی نظام بانکی نزدیک به یک معجزه است و این پرسش مطرح است که در این وضعیت چگونه است که نظام بانکی از هم نپاشیده؟
نظام بانکی کشور در خدمت مردم نیست
سعدوندی دوباره در پاسخ به این پرسش که آیا واقعا با یک توصیه می شود بانک ها را مجاب به پرداخت تسهیلات با وثیقه سهام عدالت نمود، گفت: نه و قطعا بانک ها در پرداخت، سخت گیری های لازم را انجام می دهند. وی افزود: نظام بانکی کشور در حال حاضر بانکداری اختصاصی و در خدمت افراد به خصوصی است و در خدمت مردم نیست.
این کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: آیا دستگاه های نظارتی بر مدیریت بانک، اعضای هیات مدیره و نحوه آموزش آن ها نظارتی داشته اند؟ آیا شما تاکنون یک گزارش در این مورد مشاهده کرده اید؟ آیا قوانین ما در جهت ارتقا کارایی، اجرای عدالت در نظام بانکداری است و یا اینکه قوانین به نحوی تنظیم شده که بانک از کارکرد خود خارج شده است؟ بنابراین نمی توان انتظار داشت که تغییر عمده ای در نظام بانکداری به وجود بیاید.
وی افزود: وضعیت قوانین نظارتی بانکی در ایران به نوعی است که در دنیا مشابهی ندارد!
سعدوندی گفت: شرایط نظام بانکی در کشور ما به این صورت است که یک مجموعه از بانک ها، بانک های دولتی هستند. این بانک ها موظفند دستورهای دولت را اجرا کنند و در خدمت مردم و اقتصاد نیستند. مشکل هم اینجاست که منافع دولت در بسیاری از اوقات با منافع اقتصاد و مردم در تضاد قرار می گیرد.
برخی مدیران بانکی ما، بهتر از سران نظام زندگی می کنند
اگر مدیر بانکی دستورهای دولت را انجام دهد، محبوب است و می تواند برای سی تا چهل سال مدیر بماند و بهترین زندگی را داشته باشد و حتی برخی مدیران بانکی ما بهتر از سران نظام زندگی می کنند؛ اما برعکس اگر قرار باشد بر اساس وجدان و اخلاق حرفه ای، کار کنند دچار مشکل می شوند.
راه بر ورود بانک های خصوصی جدید بسته شده است
وی ادامه داد: در مورد بانک های خصوصی هم باید گفت، بانک خصوصی که بخواهد به آن صورت در اختیار مردم باشد، وجود ندارد. بانک های خصوصی هم نماینده یک مجموعه از گروه های ذی نفوذ هستند آن هم نه هر گروهی. چون راه بر ورود بانک های خصوصی جدید هم بسته شده است. اینها هم باید منافع سهامداران و افراد ذی نفوذ خود را تامین کنند.
بخش نظارت واقعی در نظام بانکی نداریم
سعدوندی افزود: از سوی دیگر، ما اصلا بخش نظارتی واقعی در نظام بانکی نداریم. در کشورهای دیگر نظارت چندلایه وجود دارد؛ به عنوان نمونه در اتحادیه اروپا نظارت چهار لایه وجود دارد؛ به این صورت که در درون خود بانک ها واحدی به نام تطبیق به وجود می آید که بانک حقوق کارمند آن واحد را پرداخت می کند؛ اما این کارمندان موظفند که قوانین و مقررات را اجرا کنند.
همچنین در بیرون از بانک و معمولا در بانک مرکزی، یک معاونت مستقلی با نام معاونت نظارتی ایجاد می شود. به علاوه در بانک مرکزی، هیات مدیره و هیات امنایی وجود دارد که بخشی از این هیات مدیره بر بانک مرکزی و معاونت نظارتی، نظارت می کنند. حتی در بسیاری از کشورها، در بیرون از بانک مرکزی، ناظر بر موسسات مالی وجود دارد.
توصیه بنده این بود که مانند بافین در آلمان، یک نهاد متمرکز کوچک ولی سالم به وجود بیاید که بر نهادهای مالی مانند بانک، بیمه و بازار سرمایه و مخصوصا صندوق های بازنشستگی و تامین اجتماعی نظارت کند؛ اما ما مطلقا چنین ناظری نداریم و برعکس، ناظرهایی داریم که تخصصی در این زمینه ندارند مثل دیوان محاسبات، سازمان بازرسی کل کشور و نهادهای دیگر. این نهادها قدرت لازم برای نظارت را ندارند. به عنوان مثال در اتحادیه اروپا، خود بانک مرکزی اروپا هم بر نظارت بانکی نظارت می کند.
وی افزود: از سوی دیگر، ما حتی معاونت نظارتی مستقل در بانک مرکزی نداریم و تنها اسم آن وجود دارد. نکته جالب اینجاست که نمونه داشتیم که یک موسسه مالی و اعتباری که تخلف کرده، رفته و از بازرسان بانک مرکزی شکایت کرده و دادگاه حکم زندان به بازرسان داده است!
تورم ۵۰ درصدی ایران اتفاقی نیست/ تورم عراق منفی است
سعدوندی گفت: به هر حال، به وجود آمدن تورم ۵۰ درصد در کشور اتفاقی نیست و این در حالی است که عراق در سال گذشته دارای تورم ۰.۴ درصد و اخیراً هم به تورم منفی ۰.۳ درصد رسیده است. سالیان سال است که متاسفانه خلق پولی به وجود آمده که این خلق پول در اختیار افرادی قرار میگیرد که هیچ گاه این پول را پس نمی‌دهند؛ بنابراین، توصیه این است که بانک مرکزی باید از هر جهت تقویت شود، اما خارج از بانک مرکزی هم باید نهادهای نظارتی بر کل نهادهای مالی کشور شکل بگیرد.
حرف دل ما مردم عادی را زد. واقعاً شرایط بسیار بسیار دشواری پیش روی متقاضی وام میذارند، جوری که پشیمون بشی از وام گرفتن. بعد میبینی که یه سری نورچشمی و آقازاده به راحتی و بدون مدرک میان وام میلیاردی می‌گیرند. متاسفانه حقیقت تلخ اینه که هیچ نظارتی نه از سوی بانک ها و نه از سوی بانک مرکزی وجود ندارد. برای کارتهای یارانه هم وام می دادند دیدیم چه شد. بازم بانکها به فک و مامیل خودشان دادند اما تا به می رسید بازم دو ضامن و کلی دوندگی می خواستند.................. وام گرفتن از قبل سهام عدالت یعنی بانکها میان هوا باز سود عایدشان شود.طرف وام نمی خواهد پولش را میخواهد.
الطاف بانکها ارزانی خودشان.
ارزش سهام عدالت هر چه هست احتمالا اقایون دو برابر کرده انرا معادل وام گیری تا بانکها هم منتفع شوند و دوباره خلق پول و افزایش پایه پولی
اقای اقتصاددان تشکر
خبرگزاری محترم تابناک لطفا پیگیری نمایید تا لایحه اصلاح نظام بانکی کشور نیز همچون لایحه اصلاح نظام بودجه ریزی کشور هرچه سریعتر به مجلس ارسال گردد. با تشکر متاسفانه تجربه تلخ چنددهه گذشته ثابت نموده قسمت عمده وامهای کلان به افرادی داده شده که متاسفانه نه تنها پس ندادند بلکه باچندین میلیاردتومان فرارکرده اند وازبیت المال پرداخت گردیده بنابراین وامی که به 80درصد ملت نیازند داده شود بسیار اندک است 
| 
اشتبااه منفی دادم با اعطای این وامهای کلان کشور را به مرز نابودی نزدیک می کنید دست بردارید از این سیاستهای اشتباه نقدینگی مملکت را در لبه پرتگاه قرار داده قدری به خودتان بیایید فحش میدادی دکتر بهتر بود تا ایکه می گفتی تورم عراق ،منفی است. سعدوندی گفت: هم اکنون به راحتی بانکها وامهای ده‌ها میلیاردی و صدها میلیاردی را به افرادی پرداخت میکنند که اولاً دارای رابطه می‌باشند، ثانیاً مدارک و وثیقه‌های مناسبی برای دریافت این تسهیلات ندارند و ثالثاً توانایی بازپرداخت این نوع تسهیلات را نیز ندارند.!!!!عجب....!!!
مبلغ ناچیز با سود حداکثر به چه درد میخومیخوره.تازه کلی هم بدهکار میشیم.خودمون ضرر کنیم بهتر از اینه که بانک سود کنه.... به نطر من گزارش امروز مرکز پژوهشهای مجلس در مورد اقتصاد و فقر و بدهی دولت حتی از کرونا هم تلخ تر است. اگر می خواهید بدانید چرا دولت با این بودجه نمی تواند کرونا را مهار کند. به این گزارش مراجعه کنید خاطرم مياد همسرم بدليل حمله دو موتورسوار سارق از ناحيه كتف بشدت اسيب ديده بود كه براي جراحي نياز به بيست ميليون پول داشتم و چون در تبليغ تلوزيون بانك ...اعلام كرده بود سريعا پول بيماران را بصورت وام به بيمارستان محل درمان پرداخت خواهد كرد به اين بانك مراجعه كردو و گفتند حداكثر دو ميليون و با اين شرايط كه شامل ............................. ميشود شايد بتواني وام بگيري !؟ با شنيدن شرايط با كلي عصبانيت و ناسزا از بانك خارج شدم بانک ها ازاین موضوع اظهار بی اطلاعی میکنن ومیگن نه کارت اعتباری در کار است ونه وامی که بخواهند از طریق سهام به طور وثیقه به مردم ورداخت شود پس این مطالب چه معنی دارد برای فروش ده روزه اقدام کردیم هیچ کس جوابگو نیست که چه مبلغ و چه زمانی واریز میشه بعد میخوان وام بدن به بانک میگیم چه زمانی واریز میشه میگن خبر نداریم ما فقط ثبت نام کردیم کارگزاری درجریانه | کاش نمیفروختید تسهیلات بانکی همواره برای رفاه قشر ثروتمند کشور بوده است. همین وام ازدواج چرا پرداخت میشود ؟؟؟ چون حد اقل پنحاه درصد مزدوجین میروند کالاهای وارداتی دلالان را " ال سی دی ووو " را خریداری کنند ویا تسهیلات مشاغل خانگی وخود اشتغالی !!! اگر بیست درصد همین تسهیلات واقعا صرف اشتغال شود مشکلات بیکاری قابل حل میگردد اما درصد عمده این وامها که بنام خود اشتغالی ومشاغل خانگی از بانکها خارج میشود براحتی راهی مسبر خرید لوازم خانگی وطلا وووو میشود چون بانک حق هیچگونه نظارتی ندارد ونامه معرفی اداره مربوطه بعنوان ایجاد شغل کفایت میکند دلم برای مردم ساده لو میسوزه که کل مشکلات رو به گردن بانک انداختن و مردم رو سر گرم بانک کردن واصل مشکل و عامل اصلی رو پنهان کردن پس سر کار بمونید بهتره بانک شده مرغ عروسی و عزا در هر صورت سرش رو میبرن به عنوان نمونه اگه شما یی که از بانک بد گویی میکنی اینو میدونی که اگر قسط وام رو به موقع پرداخت نکنی کلا ۶٪ جریمه سالیانه باید بدی ولی اگه جریمه ماشین و حق بیمه و عوارض شهر داری رو به موقع پرداخت نکنی بعد از یکماه دو برابر باید پرداحت کنی یعنی ۱۰۰٪ طی یکماه صدات هم در نمیاد میدونی چرا چون تو ذهن تو اون۶٪ جریمه بانک پول زور و غیر شرعی هست ولی ۱۰۰٪ اشکال نداره چون ذهن تو در رابطه با بانک و کارمند بانک منفیه آقایون هم به امثال تو میخندن که ۶٪ رو میبینی ۱۰۰٪ رو نمیبینی پس با همین تفکر زندگی کن خوش باشی | معلومه خودت از نون خورهای بانکی هستی! بانکهایی که تا 98 درصد سپرده های قرض الحسنه مردم رو به کارمندان خودشون از جمله جنابعالی پرداخت کردند. شعبی در بانک ... بود که صد درصد اعتبار قرض الحسنه رو به اقوام رییس شعبه داده بود یعنی حتی نوبت به کارمندان خود شعبه هم نرسیده بود. اون جریمه ای که میگی دو برابر میشه در حکم تعزیراته! برو اول معنی تعزیرات رو بفهم بعد مردم رو ساده لوح خطاب کن. در عین حال به خزانه دولت واریز میشه. ولی این جرایم بانکی که میگی 6 درصده (که برای من جریمخ 15 قسط 21 هزارتومانی 90 هزار تومان محاسبه شد: یعنی به راس حساب کنید 40 درصد سالانه) میره خرج وام دادن های بی حساب و کتاب به افراد خاص و نیز دادن انواع وام های متنوع به کارمندان بانکی میشود: وام خودرو-وام مسکن-وام ازدواج-وام سفر-وام پرورش استعداد فرزند. اینطوره که یک کارمند بانک با 5 سال سابقه کار صاحب مکنت میشه: از کجا؟ از جیب ملت و به زعم شما همون 6 درصدها باسلام.برای تعمیرات واحد مسکونی درایلام.به بانک مسکن مراجعه کردم.فرمودند اول باید کد بورسی بگیری .دوم اوراق بخری.کد گرفتم برای خرید اوراق فرمودند برای مرداخت چهل م.تومن باید هشت م.تومن اوراق بخری سند خانه ودوضامن شاغلمعرفی کنی.همان لحظه توبه نامه رستم وسهراب نوشتم.وباخودم عهد بستم به جهنم که خانه خراب میشه. شلام شاید باورتان نشود ازفروردین سال۹۶ تابه امروز هنوزموفق به پیداکردن ضامن نشدم وموندم چه جوری وام ازدواج بگیرم خداشاهدبه هرکی روزدم همه ضامنین پول زیاد برای ضمانت طلب کردن که نتوانستم بپردازم ماندم چه کارکنمخداکنه همین سهام عدالت به داد جوانهابرسد | خدا صبرت بده اوضاع همه ی جوونای این مملکت البته بجز آقازاده ها همینه جهت ملاحظه مسئولین محترم واقعن زیر باز گرانی دارم داغون میشم .تو خونه نیمه کاره زندگی میکنیم تو آجر و خاک . دو شیفت کار میکنم به خرجمون نمیرسه سهام اگه آزادشده چرا باید برای فروشش یا خریدش محدودیت اعمال بشه ؟؟ اجازه بدهند از طریق بورس هرکی می خواد بفروشه یا بخره ،دولت که از جیبش نمیده خریدار میخره ،چرا مخودیت قایل شدند والا نمیدانم. واقعادرسته خب خیلی ازآدمای عادی ن ضامن دارند ن چیزی دولت بایدب فکراینهاهم باشه واقعادرسته خب خیلی ازآدمای عادی ن ضامن دارند ن چیزی دولت بایدب فکراینهاهم باشه دلمون چقد پردستمون خالی
هممون رنجیده
حال همه ی ما خراب است انگار
زیرپامون همیشه خالی
دستمون خالی
پشتمون خالی
تا کی دلمان خوش باشد به وعده های توخالی
هموطن فکری کنیم به حال خودمون
این وام رو فقط به کسایی که سهام عدالتشان را آزاد کرده اند تعلق میگیرد. پس ما که به دولت اعتماد کردیم و سهاممان را آزاد نکردیم هیچ مزایایی برای ما نداره. لااقل این وام را به ماهم بدهند تا به یه دردی بزنیم.خودمون کارگریم اجاره با چند سر عائله. اشتباه کردیم سهام را آزاد نکردیم ای خدا ما چقدر بدبختیم که تو مملکتی زندگی میکنیم که واسه گرفتن یه وام ازدواج باید کلی دوندگی و پارتی و ۲تا ضامن معتمد ارائه بدیم ولی آقازادها واسه گرفتن وام چندصد میلیاری سند نه فقط یه قوالنامه از یه زمین بی ارزش تو ناکجاآباد و البته ۲تا۵درصد وام باید به روسای بانک بدن سلام.من خیلی مشکلات مالی دارم چندین بار به بانک مراجعه کردم و گفتم کی وام سهام عدالت رو میدید هر دفعه میگن بخشنامه نشده.چرا هیچکس نظارت نمی کنه تا ببینه این بانک ها از زیر کار درو شدن لطفا در خصوص وام ودیعه مسکن که مورد بی توجهی و مانع تراشی بانکهای عامل گردیده از مسئولان بانک مرکزی و وزارت اقتصاد پیگیری فرمایید که چرا بانکها برای این وام توجهی به دستورالعملی که بارها توسط وزیر اقتصاد و راه در رسانه ها و جراید مطرح شده و در سایت مسکن ملی موجود است نمیکنند و هر شعبه ای ساز خودش رو میزند و از این دستور امتناع میکنند سهام عدالت درآذرماه کی واریز میشود