تعدادی از بازرسی‌ها را متوقف کرده ایم/ در ٤ دقیقه می توانیم به غنی سازی ٢٠ درصد برسیم/سانتریفیوژ IR ۹ برای اولین بار ساخته شده است/ بتن ریزی نیروگاه بوشهر ۲ و ۳ را هفته آینده آغاز خواهیم کرد

علی اکبر صالحی، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران که امروز دوشنبه ۱۳ آبان ۹۸ از مجتمع غنی‌سازی نطنز بازدید کرده است در صحبت‌هایی گفت: امروز ما شاهد راه‌اندازی زنجیره سی تایی ماشین‌های سانتریفیوژ IR۶ هستیم، البته بنده بعداً درباره این موضوع شرح خواهم داد، چون مسائل بیش از این حرف‌هاست.

به گزارش «تابناک،»؛ وی به تشریح مذاکرات برجام پرداخت و گفت: وقتی وارد مذاکره شدیم، به خصوص در بعد فنی به این صورت بود که ما بنا به توصیه مسئولان ارشد نظام به خصوص توصیه موکد رهبر معظم انقلاب از منظر ما هدف مذاکره این بود حقوق هسته‌ای ایران پابرجا بماند و هیچ حقوق هسته‌ای ما واگذار نشود.

صالحی در پاسخ به پرسش تابناک درباره واکنش اروپایی‌ها به گازدهی سانتریفیوژ‌های IR۶ در نطنز و اینکه خواسته اند ایران به برجام پایبند باشد و خواسته اند ایران در این تصمیم تجدیدنظر کند، گفت: الان ما نباید پاسخگوی چنین اقدامی باشیم.

وی افزود: اتفاقا این خواسته ما از اروپایی هاست، ما مطابق با قوانین و بر اساس مصالح خود عمل کرده ایم. این مشکل اروپایی هاست و الان آن‌ها باید به تعهداتشان بازگردند.

رئیس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این سؤال خبرنگار تابناک که آیا بر اساس آنچه یک ماه قبل اروپایی‌ها اعلام کردند و گفتند که برداشتن گام چهارم مساوی با خروج از برجام خواهد بود، گفت: اینکه ما گام چهارم را برمی‌داریم، مشکل ما نیست. مشکل اروپایی هاست.

وی ادامه داد: ما تنها بر اساس مواد ۲۶ و ۳۶ برجام عمل کرده ایم که این حق را به ما داده در صورت عمل نکردن طرف‌های مقابل به تعهداتشان، ایران بتواند و حق داشته باشد که بخشی یا کلی از تعهداتش را معلق کند.

صالحی در عین حال تأکید کرد: اتفاقا ما در کاهش تعهدات برجامی مان خیلی با احتیاط و بر اساس رصد فضای بین المللی اقدام کرده ایم؛ هرچند چیزی برای مخفی کردن نداریم و الان هم اعلام کرده ایم و می‌کنیم که اگر آن‌ها به تعهداتشان بازگردند، ما هم به تعهدات مان بازمی‌گردیم.

صالحی ادامه داد: از منظر طرف مقابل این بود برجام توافقی باشد که عدم انحراف ایران به فعالیت‌های غیر صلح آمیز را مسدود کند. آن‌ها محدودیت‌هایی را در نظر داشتند و پیشنهاد دادند و بحث در این نوع محدودیت‌ها بود.

وی به طور خلاصه به محدودیت‌ها در برجام پرداخت یکی محدودیت زمانی در برخی فعالیت‌های هسته‌ای و دیگری محدودیت تعداد برخی از تجهیزات مورد استفاده در صنعت هسته ای.

رئیس سازمان انرژی اتمی بیان کرد: برجام نتیجه تفاهم جمهوری اسلامی ایران با شش کشور چین، روسیه، فرانسه، آلمان، انگلیس و آمریکا بود و مبنای مذاکره برجام از نظر ما به خصوص در بعد فنی به این صورت بود که ما بنا به توصیه مسئولان ارشد نظام بخصوص توصیه مؤکد مقام معظم رهبری به این دلیل مذاکره می‌کنیم که حقوق کامل هسته‌ای ایران پابرجا بماند و هیچ یک از حقوق هسته‌ای ایران واگذار نشود.

صالحی افزود: البته از منظر طرف مقابل مبنای مذاکره این بود که برجام تفاهمی باشد که زمینه عدم انحراف جمهوری اسلامی ایران را به فعالیت‌های غیرصلح آمیز مسدود کند و به دنبال این هدف بودند که این دو نگاه، جمع دو نقیضین است، چون ما می‌خواستیم حقوق خود را کامل حفظ کنیم و طرف مقابل هم ضمانتی می‌خواست که به طرف فعالیت‌های غیر صلح آمیز نرویم و سؤال این است که چگونه می‌توان این‌ها را با هم جمع کرد؟

رئیس سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: لاجرم آن‌ها محدودیت‌هایی را در نظر داشتند و پیشنهاد دادند و بحث در همین نوع محدودیت‌ها بود. اگر بنده بخواهم به صورت خلاصه این محدودیت‌ها را عنوان کنم، شامل دو بخش عمده محدودیت‌های زمانی برخی از فعالیت‌های هسته‌ای و محدودیت تعداد برخی از تجهیزات مورد استفاده در صنعت هسته‌ای بود.

وی اظهار داشت: برای مثال IR ۶ که یک ماشین سانتریفیوژ پیشرفته است، سال ۸۸ کلید خورد و اولین نمونه این ماشین در فروردین ماه سال ۸۹ رونمایی شد. به این معنا که تقریبا ده سال است که از زمان رونمایی از اولین نمونه IR ۶ می‌گذرد.

صالحی ادامه داد: بر این اساس حدود پنج سال از فعالیت ما روی ماشین IR ۶ به قبل از دوران برجام باز می‌گردد.

وی افزود: ما پنج سال روی IR ۶ کار کردیم و اگر می‌خواستیم طبق معیار غربی‌ها پیش برویم می‌بایست ۳ الی ۴ سال دیگر روی IR ۶ کار می‌کردیم، اما ما تجربه آن‌ها را نداشتیم. پس قطعا مینیموم ۸ سال آینده برای ما ۸ سال نیست. IR ۶ الان در چه وضعیتی است؟ IR ۶ یکی از مواردی بود که بر اساس محدودیت‌های مذاکره، آن‌ها گفتند شما یک زنجیره میانی ۲۰ تایی در یک فاصله چند ساله داشته باشید که ما از ۲۰ فروردین امسال آن زنجیره چند تایی را شروع کردیم و روی یک زنجیره ده تایی در حال کار بودیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: زمانی که شما روی یک ماشین سانتریفیوژ کار می‌کنید و می‌خواهید خلق ایده کنید در ابتدا یک نمونه تولید می‌کنید. این نمونه را تست و تثبیت مکانیکی می‌کنید. یک سانتریفیوژ از ۱۰۰ قطعه تشکیل شده زمانی که شما یک ماشین را تست می‌کنید به ایراد‌ها و اشکال‌های آن پی می‌برید. پس می‌بایست آنقدر با این سانتریفیوژ کار کنید تا مطمئن شویم این سانتریفیوژ بلاعیب است و تاب آوری لازم را دارد و طبق استاندارد‌های بین المللی کمتر از درصد معینی خرابی خواهد داشت. به همین دلیل زمان می‌برد. من این را گفتم که شما با فرایند آشنا شوید.

وی تصریح کرد: زمانی که ما در مذاکرات هسته‌ای با طرف مقابل صحبت کردیم، گفتیم باشد. ما که در حال حاضر روی یک زنجیره ده تایی در حال کار هستیم و پیش از آن نیز روی یک تک ماشین آن کار کرده بودیم. حال که داده‌ها را برداشت کردیم روی یک زنجیره ۲۰ تایی فعالیت خواهیم کرد؛ و بعد از برداشت داده‌ها بر روی یک زنجیره ۳۰ تایی و بعد از آن روی یک زنجیره ۱۳۲ تایی کار خواهیم کرد. این فرایند چه زمانی می‌برد؟ این فرایند دقیقا به میزانی زمان می‌برد که دوره برجام را تعریف کرده بودند. حالا این دوره برجام، یک مدت ۸ ساله یا ده ساله است که ما می‌گوییم ده سال.

رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: امروز ۴ سال از انعقاد تفاهم نامه برجام گذشته است که ما در این مدت بر روی یک زنجیره ۲۰ تایی فعالیت می‌کردیم که تازه از ۲۰ فروردین آغاز شده بود و هنوز به زنجیره ۳۰ تایی نرسیده بودیم و ۴ سال دیگر می‌بایست به زنجیره ۳۰ تایی می‌رسیدیم، اما با این اتفاقی که افتاد ما لاجرم برای نشان دادن اقتدار ملی مان از ظرفیت صنعتی مان در سازمان انرژی اتمی استفاده کرده و بنا بر دستورات مقامات ارشد نظام این کار را جلو انداختیم و زنجیره ۲۰ تایی را راه اندازی کردیم. پس ببیند محدوده زمانی که آن‌ها در برجام برای راه اندازی IR ۶ ایجاد کرده بودند و اگر ما می‌خواستیم به صورت طبیعی این مسیر را طی کنیم همین مدت زمان را نیاز داشتیم. پس طرف مقابل از منظر خودش که فکر کند ما به سمت فعالیت‌های غیرصلح آمیز نمی‌رویم دو محدودیت عمده زمانی و تعدادی و عددی برای ما گذاشته بودند. ما به این شکل این نقیضه را جمع کردیم یعنی مشکل طرف را حل کردیم و هم از حق خودمان عدول نکردیم و همچنین زمان دوره برجام را با زمان مورد نیاز برای تحقیق و توسعه سازگار کردیم و توانستیم مسئله را پیش ببریم.

بتن ریزی نیروگاه بوشهر دو و سه هفته دیگر آغاز می‌شود

صالحی با اشاره به حقوق هسته‌ای کشورمان گفت: حفظ چرخه کامل سوخت از اکتشاف و استخراج گرفته تا تبدیل اورانیوم، ساخت سوخت و پسماند داریم. این حق ما بود و ما امروز همه این چرخه را در اختیار داریم و با قدرت پیش می‌رویم. ما استخراج اورانیوم را داریم و تبدیل اورانیوم در حال انجام است و UCF ما که حدود ۹ یا ده سال خوابیده و فعالیتی نداشت الان حدود یکی، دو سال است که راه افتاده و دارد بهسازی و نوسازی می‌شود و بقیه چرخه سوخت نیز به همین شکل است. در انارک، یک پسماندگاه مفصلی را سال پیش افتتاح کردیم. دومین حقوق ما ساخت نیروگاه‌های قدرت بود که ما در حال حاضر در حال ساخت دو نیروگاه جدید یعنی نیروگاه بوشهر ۲ و ۳ هستیم و هفته دیگر بتن ریزی آن را آغاز خواهیم کرد.

رئیس سازمان انرژی اتمی حق دیگر ایران در عرصه هسته‌ای را تحقیق و توسعه دانست و گفت: دامنه تحقیق و توسعه در کشور ما وسیع است و به بهترین شکل در حال انجام است. من حقوق هسته‌ای کشورمان را در این سه مورد خلاصه کردم، اما هر کدام از این حوزه‌ها بسیار مفصل هستند که ما در هیچ کدام از آن‌ها حقوق خودمان را واگذار نکردیم. پس محدودیت ما تنها در عرصه زمانی و تعدادی روی برخی از فعالیت‌ها بود که نمونه آن را درباره IR ۶ برایتان توضیح دادم.

وی گفت: امروز شما اصحاب رسانه از سالن تحقیق و توسعه تحت عنوان سالن S. ۸ سایت نطنز بازدید کردید و مشاهده کردیم که جا برای راه رفتن نیز در این سالن وجود ندارد و این سالن پر از سانتریفیوژ نسل جدید است و مشاهده کردید که ۱۵ نوع ماشین سانتریفیوژ جدید بعلاوه یک نوع ماشین دیگر که یک مقدار خصوصیاتش فرق می‌کند با عنوان ماشین «مادیولار» در مجموع ۱۶ ماشین در این سالن در حال فعالیت است.

سانتریفیوژ IR ۹ در دو ماه اخیر برای اولین بار ساخته شده است

صالحی تأکید کرد: تعدادی از ماشین‌های جدید سانتریفیوژ در این دو ماه اخیر برای اولین بار ساخته شده است مثل ماشین IR ۹ با توان ۵۰ سو، و ماشین‌های IR-S، IR--۷ و IR مادیولار. این ماشین‌ها علاوه بر سانتریفیوژ‌های IR ۶، IR ۴، IR ۲ M، IR ۵، IR ۶ S. هستند.

وی افزود: قبل از برجام «سوی عملیاتی» [واحد غنی سازی اورانیوم] ما حدود ۱۱ هزار سو بود. بعد از گام سوم «سوی» ما به ۸۶۰۰ سو رسیده است؛ یعنی در عرض دوماه به مقدار «سوی» قبل از برجام رسیده‌ایم.

رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: بچه‌های ما در سازمان انرژی اتمی در دو ماه محرم و صفر تلاش زیادی کردند و توانستند یک گام عاشورایی در حوزه علمی بردارند. عزیزان ما در سازمان انرژی اتمی وقتی فهمیدند دچار یک چالشی با جمهوری اسلامی شده‌اند شبانه روز تلاش کردند. چالش علمی بسیار چالش سخت‌تری است، ولی دانشمندان ما توانستند در عرض دو ماه با نصب ماشین‌های سانتریفیوژ جدید که در سالن سانتریفیوژ مدرنی که چند ماه پیش به دستور مقام معظم رهبری افتتاح شد، ۲۶۶۰ سو تولید انرژی داشته باشند.

صالحی گفت: تعداد کل ماشین‌های جدیدی که در سالن S. ۸ داریم حدود ۴۹۰ دستگاه سانتریفیوژ جدید است که بالغ بر دو هزار و ۶۶۰ تولید انرژی می‌کنند. تنوع ماشین‌ها قبل از برجام ۵ نوع بود، اما پس از گام سوم کاهش تعهدات برجام این تعداد به ۱۵ نوع رسیده است. این نشان می‌دهد که صنعت هسته‌ای ما در این چهار سال بعد از برجام با قوت و قدرت حرکت کرده است. مگر می‌شد سانتریفیوژ IR ۹ را ساخت. برای ساخت آی آر ۹ برنامه‌ای ۲۰۰ هزار خطی نوشته اند که یک سرمایه ملی است. ما از آستانه‌ها گذشته ایم و دیگر محدودیتی برای ما وجود ندارد. دیگر مهندسی معکوس انجام نمی‌دهیم و از مرحله ایده تا تولید انبوه کاملا بومی و به دست توانمند بچه‌های ایرانی انجام می‌گیرد.

وی افزود: سقف غنی سازی برداشته شده، ولی به تشخیص خود، نیاز‌ها و مسئولان است که به بالاتر از آن نیز دست پیدا کنیم.

معاون رئیس جمهور اظهار داشت: امروز به عنوان یک ایرانی می‌بالم که در بستر انقلاب، این کشور و ملت زندگی می‌کنم که کار‌هایی آنجا می‌شود که طرف غربی متحیر شده است. یکی از اقدامات خوبی که دوستان انجام دادند، سانتریفیوژ‌هایی که طبق برجام جمع آوری شده بود را همه در مدت یک ماه نصب کردند و تنها دو الی سه دستگاه آن دچار مشکل شد.

صالحی اضافه کرد: طرف مقابل در برجام فکر می‌کرد که بازگرداندن این سانتریفیوژ‌ها باعث از بین رفتن ۱۰ درصد آن‌ها می‌شود، ولی بچه‌های ما در سازمان، کاری کردند که پرتی حتی به یک درصد نرسید.

وی خاطرنشان کرد: امیدواریم دولت عنایت لازم را به سازمان داشته باشد تا همچنان به پیش برویم.

رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: در همین دو ماه به جز ساخت و نصب سانتریفیوژ جدید، بهینه سازی‌های خوبی در موضوع پایپینگ‌ها و برق رسانی به زیر سیستم‌ها انجام شده که در زمان مقتضی اعلام می‌شود.

صالحی در مورد هدف ساخت آی آر ۹ اضافه کرد: این موضوع بحث علمی است. هر سانتریفیوژی خصوصیات خود را دارد. ورود ما به این حوزه با همت بچه‌های ایرانی بود. به غیر از دستگاه اولی که پی ۱ از بازار سیاه خریداری شد، ۱۷ سال طول کشید تا با مهندسی معکوس در ساخت ماشین‌های جدید را طراحی کرده و بسازیم. از سال۸۵ وارد بومی سازی ساخت ماشین‌های جدید شدیم. در سال ۸۸ کار را به صورت مستند سازی علمی به پیش بردیم و با سندنگاری برای هر سانتریفیوژ چیزی حدود ۲۵۰۰ سند داریم.

وی خاطرنشان کرد: ما دو نوع سانتریفیوژ داریم که تحت بحران و بالای بحران است. برای ساخت سانتریفیوژ‌های جدید کار زیادی باید صورت بگیرد و ما با کار روی دستگاه‌های جدید در حال انتخاب بهترین ماشین با نیاز‌های کشور هستیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی در مورد مکانیسم برداشته شدن گام‌های کاهش تعهدات گفت: برای تصمیم گیری برای گام ها، سازمان انرژی اتمی فقط پیشنهادات را ارایه می‌دهد. هیأت نظارت برجام که با حضور مسولان نظام شکل گرفته پیشنهادات را دریافت کرده و با رصد مسایل بین المللی به تناسبی میان تحولات و پیشنهادها می‌رسد و در نهایت تصمیم را رییس جمهوری اعلام می‌کند. سازمان پیشنهاد فنی می‌کند، هیأت نظارت بر برجام ارزیابی و رصد می‌کند و در نهایت رئیس جمهور دستور می‌دهد. سازمان نیز این دستور را اجرا می‌کند.

صالحی افزود: برخی می‌گویند که صنعت اتمی ایران نابود شده، ولی شما ببینید که چقدر توانمند شده این و چه پیشرفت‌های خوبی کرده ایم. انتقاد باید سازنده باشد و مسایلی مانند اینکه با لگد سانتریفیوژ‌ها را جمع کرده اند دروغ بوده است. انتقادات باید علمی باشد و نباید با حرف‌های اشتباه افکار عمومی را مشوش کنیم.

وی گفت: صنعت هسته‌ای کشور ۱۵ هزار نیرو دارد و این تعداد نشان می‌دهد که سازمان پویا بوده و کارش تعطیل نشده است. ساخت دو رآکتور جدید نیز نشان دهنده همین موضوع است. فرمان ۹ ماده‌ای رهبری در چهار بند به سازمان مربوط بوده که هر چهار مورد رعایت شده‌است.

رآکتور تهران با سوخت ایرانی کار می‌کند

رئیس سازمان انرژی اتمی درباره فردو و سطح بازرسی‌ها تصریح کرد: هیأت نظارت بر برجام از طریق وزارت خارجه مسایل را رصد می‌کند و پیشنهادهایی که ما به آن‌ها داده ایم را ارزیابی می‌کند و در نهایت با بررسی آن یکی از پیشنهادها را روحانی دستور می‌دهد.

صالحی افزود: ما اعلام کرده ایم که خودمان را مقید به محدودیت ظرفیت غنی سازی نمی‌دانیم و به هر مقدار سویی که بخواهیم غنی می‌کنیم.

وی تصریح کرد: ما پیش از این اورانیوم را از سال ۸۵ تا پیش از برجام ۱۰ تن غنی کردیم. ما در برجام توافق کردیم تا این میزان را بفروشم تا اورانیوم مورد نیاز غنی سازی را بخریم. ما غنی سازی می‌کنیم تا سوخت نیروگاه بسازیم. ما در سال ۸۸ غنی سازی ۲۰ درصد را اجرا کردیم و در ظرف دو سال صفحه سوخت ساختیم و امروز رآکتور تهران با سوخت ایرانی کار می‌کند.

صالحی ادامه داد: ما در حال حاضر سوخت راکتور قدرت را نمی‌سازیم و برای این کار باید تلاش زیادی بکنیم. ما برای ساخت نیروگاه بوشهر، باید کار بیشتری انجام دهیم که بسیاری از این مسیر طی پنج سال گذشته انجام گرفته است. امیدواریم غنی سازی‌هایی که امروز انجام می‌دهیم به ساخت مجتمع سوخت برای بوشهر بینجامد. الان حدود ۵۰۰ کیلو اورانیوم غنی شده داریم و هر روز حدود ۵ گرم غنی می‌کنیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی درباره فرایند نظارت آژانس بر برنامه‌های جدید سازمان و واکنش طرف‌های باقی مانده در برجام، ادامه داد: ما به تعهدات هسته‌ای خود دست نزده ایم. توافق پادمانی، پروتکل الحاقی و بازرسی‌ها را دست نزده ایم. ما بر اساس پادمان و پروتکل الحاقی و به خصوص بند سه ممیز یک باید اظهارنامه بدهیم و آژانس نیز آن را بررسی می‌کند که تاکنون ما اطلاع داده و آن‌ها نیز بررسی کرده اند. اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها از گام‌های ایران بسیار ناراحتند. بازتاب اندیشکده‌های آن‌ها روشن می‌کند که چقدر ناراحت هستند به طوری که وندی شرمن می‌گوید، چرا ترامپ کاری کرد که ایران را به این سو هل داد.

صالحی با اشاره به موضوع ساخت پیشرانه هسته‌ای گفت: پیشرفت هسته‌ای در عمل یک راکتور کوچک است و باید طوری باشد که در شناور قرار بگیرد. فرق آن با رآکتور تولید برق این است که ثابت بوده و میله‌ها تکان نمی‌خورد، ولی در شناور اینگونه نبوده و دایما حرکت می‌کند که این احتیاج به تکنولوژی بالا دارد. در طراحی رآکتور اراک از ۱۹ سال پیش روی رآکتور ثابت کار می‌کنیم و هنوز به نتیجه نرسیده ایم. ساخت راکتور شناور سخت و پیچیده است و احتیاج به زمان دارد و ما باید روی آن سال‌ها کار کنیم.

وی افزود: برای هند ۲۵ سال طول کشید تا یک راکتور کوچک برای شناور‌های خود بسازد. آن‌ها ابتدا یک شناور روسی اجاره کردند و با کمک روس‌ها در زمان نزدیک به ۲۵ سال و خرج حدود دو و نیم میلیارد دلاری آن را ساختند. ما به طور ناباورانه‌ای در این موضوع پیش رفته ایم و اگر امکانات مالی و تسهیلات مقرراتی فراهم شود حداقل ۱۵ سال طول می‌کشد. امیدوارم تا انتهای سال دیگر خبر مقدماتی خوبی در این زمینه بدهیم. برای یک فاز آن هشت هزار زیر پروژه تعریف شده که کار سختی است، ولی کار را به پیش می‌بریم.

در چهار دقیقه می توانیم به غنی سازی ٢٠ درصد برسیم

صالحی در ادامه در پاسخ به خبرنگار مهر درباره غنی سازی ۲۰ درصد که همیشه به عنوان تهدیدی علیه اروپایی‌ها بوده است، چه مدتی برای رسیدن به آن زمان احتیاج است، گفت: امیدواریم که به این مرحله نرسیم، ولی هرگاه مقام‌های ارشد دستور چنین کاری را دهند، ما در چهار دقیقه به آن دست پیدا می‌کنیم.