دیگر برای لیست‌تان «تکرار» نمی‌کنم!/ سه توصیه مهم خاتمی به اصلاح‌طلبان برای انتخابات

«سید محمد خاتمی» در کنار مرحوم هاشمی رفسنجانی، علی اکبر ناطق نوری، سید حسن خمینی، علی لاریجانی، اسحاق جهانگیری و محمدرضا عارف در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم و دوازدهم چهره تأثیرگذاری بود، اما او در انتخابات مجلس دهم که همزمان با انتخابات مجلس خبرگان رهبری برگزار شد، نقش بسزایی داشت و با واژه «تکرار» خود برای رأی دادن به لیست امید به اصطلاح «ریش گرو گذاشت!».

به گزارش «تابناک»؛ عملکرد دولت دوازدهم و مجلس دهم به ویژه از ناحیه لیست امید چنان ناامید کننده بود که بسیاری از فعالان سیاسی اصلاح طلب و همچنین بدنه حامی آنان صریحا عنوان کردند که دیگر پا پیش گذاشتن چهره هایی مثل خاتمی هم تأثیری در رأی دادن مردم به این جریان نخواهد داشت و لذا باید به فکر چاره ای در این عرصه باشند.

حتی خود خاتمی هم در چند سخنرانی اش صریح و آشکار عنوان کرد که دیگر حتی خواسته او هم اعتباری پیش مردم ندارد و باید در فرصت باقی مانده تا انتخابات نسبت به انجام اقدامات جدی عمل کرد و چاره ای دیگر اندیشید. البته پیشنهادهای بسیاری هم از ناحیه چهره های برجسته جریان اصلاحات ارائه شد که به نظر می رسد، همچنان منجر به تصمیم نهایی درون این جریان نشده است.

برخی اصلاح طلبان نظیر «سعید حجاریان» و حامیان نظریات او، پیشنهاد اولیه تحریم انتخابات در صورت عدم تحقق شروط این جریان را از جانب اصلاح طلبان مطرح کردند که البته بعدها از ناحیه خود آنان چنین تصمیمی بی فایده و منجر به افزایش فاصله حاکمیت و جریان اصلاحات خوانده شد.

عده ای از اصلاح طلبان نظیر «بهزاد نبوی» و «عبدالواحد موسوی لاری» هم با بی فایده خواندن چنین پیشنهادهایی، خواستار مشارکت فعالانه اصلاح طلبان در انتخابات هستند و معتقدند که باید برای مشارکت هرچه بیشتر مردم در انتخابات اقدام کرد؛ چراکه در این صورت جریان اصلاح طلب شانس بیشتری برای پیروزی در انتخابات خواهند داشت و هرچه حضور مردم پای صندوق های رأی بیشتر شود، به نفع این جریان است.

این طیف اعتقاد دارند که اصلاح طلبان باید برای تأیید صلاحیت چهره های تأثیرگذار خود در انتخابات پیش روی با شورای نگهبان و نهادهای تصمیم گیر وارد رایزنی شوند، حتی اگر این رایزنی ها در نهایت نتیجه ملموسی نداشته باشد. از طرفی جریان اصلاحات باید لیست انتخاباتی خود را تا جایی که بتواند از نیروهای خود بهره بگیرد، در حوزه های انتخابیه مختلف ارائه کند.

تقریبا «سید محمد خاتمی» به عنوان رأس جریان اصلاحات که تأثیر زیادی در تصمیم گیری های انتخاباتی این جریان دارد، در مورد دیدگاه های موجود برای چگونگی حضور اصلاح طلبان در انتخابات پیش روی اظهار نظری نکرده بود، تا اینکه روز گذشته در دیدار جمعی از دانشجویان نظریات خود را خیلی صریح عنوان کرد؛ موضوعی که می تواند منجر به تصمیم گیری نهایی از سوی شورای عالی اصلاح طلبان برای انتخابات پیش روی در خصوص چگونگی حضور این جریان در انتخابات شود.

رئیس دولت اصلاحات که به بهانه آغاز سال تحصیلی دانشگاه‌ها با جمعی از دانشجویان دیدار کرد، با اشاره به سخنان پیشین خود درباره انتخابات تأکید کرد: «انتخابات را نباید تحریم کرد، چون تنها راه اعمال نظر مردم است بلکه باید تلاش شود با روش‌های اصلاح‌طلبانه، کاستی‌های موجود را رفع کرد؛ یادآوری می‌کنم لزوم شرکت در انتخابات، غیر از لیست دادن در انتخابات است. به چه قیمتی باید لیست داد؟ باید شرایطی فراهم شود که بتوان خود را به ارائه لیست قانع کرد.»

وی گفت: «جریان اصلاح طلبی را نباید عین اصلاح‌طلبان دانست و اصلاح طلبان را به میزانی که جریان تاریخی اصلاح طلبی نزدیک باشند باید ارزیابی کرد و افزود که علاقه‌ اصلی‌اش این است که اصلاح‌طلبی را بفهمد و از آن دفاع کند.»

وی در پاسخ به پرسش دانشجویان درباره انتخابات آتی تأکید کرد: «باید به مردم گفته شود، چه کارهایی "می‌خواهیم" انجام دهیم و چه کارهایی "می‌توانیم" انجام دهیم. حفظ هویت مردمی و اصلاح‌طلبی و صدای مردم بودن و شجاعت برای اجرای برنامه‌های پیشنهادی مهم است.»

خاتمی در سخنان خود سه نکته را به روشنی مشخص کرده است؛ نخست اینکه «تحریم» انتخابات راهکار غلطی است و اصلاح طلبان برای حفظ تنها راه اعمال نظر مردم و تلاش برای رفع کاستی ها از این طریق باید نهایت تلاش خود را بکار ببندند؛ او در عین حال این مسأله را از «لیست دادن» این جریان سیاسی تفکیک و تأکید کرده است که باید دید زمینه برای لیست دادن اصلاح طلبان در انتخابات پیش روی مهیاست یا خیر؟

به نظر می رسد، راه حلی که خاتمی برای جریان اصلاحات برگزیده، تلفیقی از پیشنهادهای تندروهای این جریان برای تحریم انتخابات و عدم لیست دادن و پیشنهاد میانه روها برای مشارکت فعال در انتخابات و لزوم لیست دادن است؛ با این تفاوت که او «تحریم» را راهکار غلطی خوانده، اما لیست دادن جریان اصلاحات را منوط به شرایطی که احتمالا ناظر به بررسی صلاحیت ها خواهد بود، دانسته است.

او در عین حال پس از عدم تحقق بسیاری از شعارهای انتخاباتی اصلاح طلبان که در راه انتخابات مجلس دهم داده شد، اما شاهد تحقق آن نبودیم، پیشنهاد کرده است که اصلاح طلبان برای انتخابات پیش روی بگویند که چه کارهایی می خواهند انجام دهند، ولی این را هم برای مردم و مخاطبان خود تشریح کنند که توان انجام چه کارهایی را خواهند داشت. در یک کلمه، می توان گفت که او نقشه راه را برای اصلاح طلبان مشخص نموده؛ اما تأکید کرده مثل انتخابات قبلی از لیست اصلاح طلبان حمایت نخواهد کرد؛ هرچند آنها می توانند لیست بدهند!