شش دلیل برای ترس از جایگزینی «ریال» با «تومان»!

نتیجه حذف چند صفر از واحد پول کشورمان چیست؟ فرار از اقتصاد بحران زده یا در آمدن از چاله و افتادن به چاه؟ پاسخ دادن به این سوال چندان ساده نیست، اما همان گونه که مسئولان بر مزایای این اقدام تاکید دارند، بد نیست مخاطرات این اقدام نیز مورد توجه قرار گیرد.

به گزارش «آزادی»، با تصویب لایحه پیشنهادی بانک مرکزی کشورمان مبنی بر تغییر واحد پول ملی از ریال به تومان و حذف چهار صفر در هیات دولت، رویدادی که از یکی دو دهه پیش برخی دولت مردان وعده اش را می‌دادند و بر مزایای پرشمارش برای اقتصاد کشور تاکید می‌کردند، در آستانه تحقق قرار گرفته است.


اتفاقی که به باور دولت مردان، از جمله فواید آن حفظ کارایی پول ملی، تسهیل و بازیابی نقش ابزار‌های پرداخت نقد در تبادلات پولی داخلی، هماهنگی با عرف جامعه درباره واحد پول ملی، کاهش هزینه چاپ و نشر اسکناس و سکوک، حل معضل شمارش و حجم بالای اسکناس و بازگرداندن مسکوکات به چرخه تبادلات مالی است.


افزون بر این موارد، می‌توان به تاثیرات روانی قدرت گرفتن پول ملی نیز اشاره کرد که بی شک اتفاقی تاثیر گذار در جامعه ایرانی است. جامعه‌ای که به باور بسیاری از کارشناسان، بسیاری از مسائل از جمله تورم یا تشکیل صف خرید و فروش در آن، تحت تاثیر موارد روانی است تا واقعیات اقتصادی با پیش بینی‌های کوتاه و بلند مدت. اما آیا همه ماجراست؟


اندک تاملی کافی‌ست تا دریابیم تغییر واحد پول کشورمان و حذف صفر، چون تیغی دو دم است که در کنار مزایای یاد شده، می‌تواند نگرانی‌هایی نیز بیافریند و چه بسا، آسیب‌های بزرگتری به اقتصاد کشورمان وارد کند. آسیب‌هایی که در شرایط فعلی اقتصاد کشورمان که بحران زده و گرفتار رکورد و تورم شدید است، بسیار جدی به نظر می‌رسند و حتی تا حدود زیادی ترسناک هستند. آسیب‌هایی که در ادامه برخی از آن‌ها را مرور خواهیم کرد:


۱- هزینه جایگزینی
نخستین اشکالی که به حذف صفر از پول ملی و تغییر نام آن وارد است، هزینه جایگزینی پول قدیم با پول جدید است. تنها کافی‌ست بدانید که در حال حاضر بیش از ۵۰ تریلیون ریال اسکناس و مسکوک در دست ایرانیان است تا دریابید چه هزینه سنگینی برای خروج این پول از گردونه استفاده و جایگزینی آن با اسکناس‌ها و مسکوکات جدید به کشورمان تحمیل خواهد شد.


۲- اختلال در محاسبات
دیگر اشکالی که با تغییر ارزش پول ملی (حذف صفر و تغییر نام) بروز خواهد کرد، اختلالاتی است که در رابطه میان اطلاعات قبلی و جدید بروز می‌کند؛ اختلالاتی که ممکن است در حساب و کتاب‌های مردم بروز کند و حتی منجر به شکل گیری پرونده‌های قضایی شود و یا در پایگاه‌ها اطلاعاتی و مالی بروز و نمود یافته و در بهترین حالت، کندی امور و اتلاف وقت را موجب شود.


۳- تورم
از دیگر اتفاقاتی که می‌بایست با تغییر در پول ملی انتظارش را کشید، تورم است چراکه با این تغییر، بسیاری از کالا‌ها و خدمات در مسیر ارزشگذاری مجدد قرار می‌گیرند و از یکسو شاهد گرد شدن قیمت‌ها به سمت بالا خواهیم بود و از سوی دیگر، بسیاری از عرضه کنندگان خواهند کوشید جفا‌هایی که تصور می‌کنند بر ایشان روا داشته شده را با ارزشگذاری بالاتر، جبران نمایند. اتفاقی که اگر برای برخی کالا‌ها و خدمات هم رخ دهد، ممکن است به سقوط دومینوی نرخ‌ها منجر شود.


۴- تغییر الگوی مصرف
به باور کارشناسان، از بروز تورم تا اثرات روانی تغییر واحد پول، مجموعه عوامل مختلف دست به دست هم خواهند داد تا در کوتاه مدت، تعادل رفتار مصرف کنندگان بر هم بخورد و حتی بودجه بندی خانواده‌ها و شهروندان به تنش‌های مالی مبتلا گردد. رویدادی که ممکن است موجب افزایش مصرف و کاهش پس انداز ایشان شده یا برعکس، اتخاذ سیاست‌های ریاضتی را به دنبال داشته باشد که نتیجه هر دو رفتار، برهم خوردن بازار عرضه و تقاضا هم خواهد بود.


۵- تحریم
یکی دیگر از اتفاقات نامطلوبی که با تغییر واحد پول رخ خواهد داد، ضرورت ارزشگذاری دوباره پول کشورمان در بازار‌های جهانی است که همان نرخ تبدیل تومان به دلار و ارز است. نرخی که تحت تاثیر عوامل گوناگونی است که از جمله آنها، تحریم هاست. تحریم‌هایی که به قصد آسیب زدن به اقتصاد کشورمان طراحی شده‌اند و ساده انگارانه است اگر تصور کنیم همزمان با تغییر پول ملی مان، به سمت و سوی تضعیف پول جدید سوق داده نخواهند شد.


۶- فقدان جامعیت.
اما آیا حذف ۴ صفر از پول ملی کشورمان و جایگزینی «ریال» با «تومان» به تنهایی برای به سامان کردن اقتصاد کشورمان کافی است یا این اتفاق تنها زمانی موثر خواهد بود که در کنار آن، برنامه جامعی برای تثبیت اقتصاد کشورمان طراحی شده و به اجرا در آید؟ آیا چیزی درباره چنین برنامه جامعی شنیده‌اید؟ درباره هماهنگی قوای سه گانه در این خصوص و یا تدارک قوانین و مقرراتی برای دوری جستن از آسیب‌های تغییر واحد پول یا اعمال اقدامات انقباضی در عرصه سیاست‌های پولی یا انضباط مالی چه؟!