ضرورت اتخاذ نگاهی آینده‌نگر به پدیده ارز‌های دیجیتال
حسین سلاح ورزی
ذهن آدمی گونه‌ای است که سقف پرواز آن نامحدود است و تا هرجایی که آزادی هست، می‌رود و در این پویش ذهن است که پدیده‌های تازه زاده می‌شوند و رشد می‌کنند. این پدیده‌های پرورش یافته در ذهن آدمی البته از آنچه در جامعه‌های انسانی رخ می‌دهد متأثر می‌شود و برای برطرف کردن یکی از نیاز‌های انسان پدیدار می‌شود.
وقتی در دنیای واقعی محدودیت‌ها در هر حوزه‌ای بیشتر شود، ذهن آدمی برای عبور از آن‌ها ببیشتر فعالیت می‌کند تا روزی که با خلق یک پدیده نیرومند عبور‌کننده از محدودیت‌ها آرام بگیرد. به‌نظر می‌رسد اختراع و پیدا کردن ارزی جهانشمول به‌نام بیت‌کوین و انواع پول‌های دیجیتال از همین نوع پروازهای ذهن آدمی است.
این پول مجازی از سال ۲۰۰۹ میلادی به جریان افتاد و در پویش زمان تولید آن شتاب بیشتری پیدا کرد تا جایی که روز‌هایی در سال ۲۰۱۷ رسید که قیمت آن در برابر هر دلار امریکا ارزش قابل اعتنایی پیدا کرد. این پول دیجیتال در یک دوره کوتاه مدت در سال یاد شده ارزشی بیشتر از سایر تجارت‌های اینترنتی مثل «گولد من ساکس» و «ای بی» پیدا کرد. این پول دیجیتال مزیت‌هایی دارد که آن را بسیار جذاب کرده است و این جذابیت آزادی عمل تولید‌کنندگان از قید‌ها و بند‌های بانک‌های مرکزی و دولت‌هاست.
تعریف‌های متعددی از پول دیجیتالی شده است و البته درباره اینکه آیا این پدیده برای بشر و جامعه‌های انسانی چه فایده‌ها و مزیت‌هایی دارد نیز هنوز در جریان مباحث عمومی است. گسترش بهت آور شبکه‌های اجتماعی و همچنین تکنولوژی روز آمد برای تولید پول اینترنتی موجب شد تولید این پول بزودی به ایران نیز برسد. به‌گفته رئیس کمیسیون اقتصادی پس از بحث‌های طولانی دولت ایران تولید رمز ارز‌ها را به‌عنوان یک صنعت قبول کرده است.
بانک مرکزی، اما در اطلاعیه‌ای که صادر کرده است فعالیت را با توجه به اینکه تولید آن یک منبع مالی برای پرداخت‌ها به حساب می‌آید منحصر به این بانک کرده است و البته تولید این کالای عجیب در جای‌جای کشور بدون اجازه بانک مرکزی در جریان است. حالا موضوع این است که با این پدیده نوین و بهت آور چه باید کرد؟ یک راه این است که این پدیده نو و شگفت انگیز را همانند هر پدیده نوین که در دهه‌های تازه سپری شده در ایران زاد و رشد را تجربه کردند در قید و بند‌های دولت ساخته گرفتارکرده و اجازه رشد آن را ندهیم که به نظر می‌رسد اکنون نهاد‌های دولتی به فکر چنین کاری هستند.
یک راه دیگر، اما این است که اجازه دهیم تولید این کالای عجیب بدون اینکه یک فعالیت قاچاق، غیر رسمی و پنهان و مجرمانه باشد با ضابطه‌های مدرن، کارآمد و راهگشا ادامه یابد و دولت نیز از منافع آن به شکل مناسب بهره‌مند باشد. واقعیت این است که این اتفاق یعنی تولید ارز‌های دیجیتال متوقف شدنی نیست مگر اینکه فایده اقتصادی نداشته باشد.
تولید ارز‌های دیجیتال البته برخی معایب مثل آلوده کردن طبیعت و مصرف بیش از اندازه برق ممکن است داشته باشد که آن را نیز می‌توان مقرون به صرفه کرد. با توجه به اینکه تولید پول دیجیتال در چین به‌عنوان یک کشور دارای اقتصاد کنترل شده و در سوئیس به‌عنوان یک کشور با اقتصاد آزاد درجریان است و البته درکشوری مثل ونزوئلا نیز به‌عنوان پول نجات بخش نیز تولید می‌شود به‌نظر می‌رسد دولت، بانک مرکزی و نهاد‌های قدرت درایران هرگز نباید با این پدیده شگفت انگیز برخورد حذفی و انحصارگرایانه داشته باشند. اگراین اتفاق بیفتد و انحصار‌های بیهوده و غیر کارشناسی ایجاد کنیم، رانت و فساد دراین فعالیت نیز رشد می‌کند و دولت‌ها باید هزینه‌های این رانت و فساد را از جیب مردم پرداخت کنند.
نیروی انسانی ترقی‌خواه و ورزیده ایرانی که جوانان ارزنده‌ای درمیان آن‌ها وجوددارد باید بتوانند درچارچوب قانون وعرف درتولید این محصول فعالیت کنند و از فایده‌های آن برای خود و جامعه ایرانی بهره‌مند شوند. برای اینکه معایب و مضرات احتمالی این پول دیجیتال در شروع کار کمتر و کمتر شود می‌توان بانگاهی آینده نگرانه داد و ستد آن را درداخل با محدودیت‌های موقت و گذرا مواجه کرد، اما اجازه دهد به‌عنوان وسیله پرداخت در شبکه جهانی ارز دیجیتال فعالیت‌ها انجام شود.
صدورمجوز از سوی بانک مرکزی برای داد و ستد داخلی شاید با توجه به شرایط امروز ایران یک حق باشد، اما باید توجه داشت این وضعیت ابدی نیست و نباید راهبندان انحصار ایجاد کرده و ایران را از ورود به این عرصه بازداشت. ایران امروز می‌تواند دراین عرصه با توجه به نیروی انسانی ورزیده و توسعه خواه به جایگاه خوبی برسد. با این پدیده مدرن رفتار مدرن داشته باشیم و بستر انحراف و عقب ماندگی را فراهم نکنیم.
وقتی در دنیای واقعی محدودیت‌ها در هر حوزه‌ای بیشتر شود، ذهن آدمی برای عبور از آن‌ها ببیشتر فعالیت می‌کند تا روزی که با خلق یک پدیده نیرومند عبور‌کننده از محدودیت‌ها آرام بگیرد. به‌نظر می‌رسد اختراع و پیدا کردن ارزی جهانشمول به‌نام بیت‌کوین و انواع پول‌های دیجیتال از همین نوع پروازهای ذهن آدمی است.
این پول مجازی از سال ۲۰۰۹ میلادی به جریان افتاد و در پویش زمان تولید آن شتاب بیشتری پیدا کرد تا جایی که روز‌هایی در سال ۲۰۱۷ رسید که قیمت آن در برابر هر دلار امریکا ارزش قابل اعتنایی پیدا کرد. این پول دیجیتال در یک دوره کوتاه مدت در سال یاد شده ارزشی بیشتر از سایر تجارت‌های اینترنتی مثل «گولد من ساکس» و «ای بی» پیدا کرد. این پول دیجیتال مزیت‌هایی دارد که آن را بسیار جذاب کرده است و این جذابیت آزادی عمل تولید‌کنندگان از قید‌ها و بند‌های بانک‌های مرکزی و دولت‌هاست.
تعریف‌های متعددی از پول دیجیتالی شده است و البته درباره اینکه آیا این پدیده برای بشر و جامعه‌های انسانی چه فایده‌ها و مزیت‌هایی دارد نیز هنوز در جریان مباحث عمومی است. گسترش بهت آور شبکه‌های اجتماعی و همچنین تکنولوژی روز آمد برای تولید پول اینترنتی موجب شد تولید این پول بزودی به ایران نیز برسد. به‌گفته رئیس کمیسیون اقتصادی پس از بحث‌های طولانی دولت ایران تولید رمز ارز‌ها را به‌عنوان یک صنعت قبول کرده است.
بانک مرکزی، اما در اطلاعیه‌ای که صادر کرده است فعالیت را با توجه به اینکه تولید آن یک منبع مالی برای پرداخت‌ها به حساب می‌آید منحصر به این بانک کرده است و البته تولید این کالای عجیب در جای‌جای کشور بدون اجازه بانک مرکزی در جریان است. حالا موضوع این است که با این پدیده نوین و بهت آور چه باید کرد؟ یک راه این است که این پدیده نو و شگفت انگیز را همانند هر پدیده نوین که در دهه‌های تازه سپری شده در ایران زاد و رشد را تجربه کردند در قید و بند‌های دولت ساخته گرفتارکرده و اجازه رشد آن را ندهیم که به نظر می‌رسد اکنون نهاد‌های دولتی به فکر چنین کاری هستند.
یک راه دیگر، اما این است که اجازه دهیم تولید این کالای عجیب بدون اینکه یک فعالیت قاچاق، غیر رسمی و پنهان و مجرمانه باشد با ضابطه‌های مدرن، کارآمد و راهگشا ادامه یابد و دولت نیز از منافع آن به شکل مناسب بهره‌مند باشد. واقعیت این است که این اتفاق یعنی تولید ارز‌های دیجیتال متوقف شدنی نیست مگر اینکه فایده اقتصادی نداشته باشد.
تولید ارز‌های دیجیتال البته برخی معایب مثل آلوده کردن طبیعت و مصرف بیش از اندازه برق ممکن است داشته باشد که آن را نیز می‌توان مقرون به صرفه کرد. با توجه به اینکه تولید پول دیجیتال در چین به‌عنوان یک کشور دارای اقتصاد کنترل شده و در سوئیس به‌عنوان یک کشور با اقتصاد آزاد درجریان است و البته درکشوری مثل ونزوئلا نیز به‌عنوان پول نجات بخش نیز تولید می‌شود به‌نظر می‌رسد دولت، بانک مرکزی و نهاد‌های قدرت درایران هرگز نباید با این پدیده شگفت انگیز برخورد حذفی و انحصارگرایانه داشته باشند. اگراین اتفاق بیفتد و انحصار‌های بیهوده و غیر کارشناسی ایجاد کنیم، رانت و فساد دراین فعالیت نیز رشد می‌کند و دولت‌ها باید هزینه‌های این رانت و فساد را از جیب مردم پرداخت کنند.
نیروی انسانی ترقی‌خواه و ورزیده ایرانی که جوانان ارزنده‌ای درمیان آن‌ها وجوددارد باید بتوانند درچارچوب قانون وعرف درتولید این محصول فعالیت کنند و از فایده‌های آن برای خود و جامعه ایرانی بهره‌مند شوند. برای اینکه معایب و مضرات احتمالی این پول دیجیتال در شروع کار کمتر و کمتر شود می‌توان بانگاهی آینده نگرانه داد و ستد آن را درداخل با محدودیت‌های موقت و گذرا مواجه کرد، اما اجازه دهد به‌عنوان وسیله پرداخت در شبکه جهانی ارز دیجیتال فعالیت‌ها انجام شود.
صدورمجوز از سوی بانک مرکزی برای داد و ستد داخلی شاید با توجه به شرایط امروز ایران یک حق باشد، اما باید توجه داشت این وضعیت ابدی نیست و نباید راهبندان انحصار ایجاد کرده و ایران را از ورود به این عرصه بازداشت. ایران امروز می‌تواند دراین عرصه با توجه به نیروی انسانی ورزیده و توسعه خواه به جایگاه خوبی برسد. با این پدیده مدرن رفتار مدرن داشته باشیم و بستر انحراف و عقب ماندگی را فراهم نکنیم.
منبع: روزنامه ایران
