نقش دانشگاه‌ها در گذر از تغییرات اقلیمی
یافته‌های یک پژوهش داخلی که به اهمیت نقش دانشگاه‌های سبز در تاب‌آوری و مقابله با پدیده جهانی تغییر اقلیم پرداخته، چنین نقشی را حیاتی و بسیار بااهمیت ارزیابی کرده است.
به گزارش ایسنا، نظام آموزش عالی، نقش محوری در فرایند توسعه پایدار کشورها دارد و سرمایه‌گذاری اصولی در این بخش و ایجاد امکانات و تسهیلات برای نسل‌های آینده، اقدامی صحیح در جهت توسعه علمی کشور به شمار می‌رود. دانشگاه، به دلیل ضریب تأثیر بسیار بالای خود در آگاهی‌بخشی و ارتقای قابلیت‌های مورد نیاز افراد جامعه، ظرفیت لازم برای تقویت جنبش توسعه پایدار را دارد. دانشگاه می‌تواند متناسب با سطوح تحصیلی مختلف، یک ژنراتور آگاهی، دانش و مهارت در انسان‌ها تعبیه کند که نتیجه آن، تجهیز دانش‌آموختگان به معرفت و سوادهای محیطی به‌صورت بهداشتی، اکولوژیکی و فناوری اطلاعات و ارتباطات خواهد بود.
به گفته محققان، در دهه‌های اخیر، خطر کم توجهی به محیط زیست به‌خوبی درک شده و انواع آلودگی‌های محیطی، تمامی کره زمین را به‌عنوان زیستگاه بشر با خطر مواجه کرده است. ازاین‌رو تلاش جامعه بشری برای حفاظت از محیط زیست و تعدیل روش‌های توسعه آغاز شده و به‌مرور تمامی ابعاد فعالیت جوامع و دولت‌ها را تحت‌الشعاع قرار داده است، به‌طوری‌که امروزه دغدغه‌های زیست‌محیطی و توسعه پایدار، از اهم مباحث جهانی است. دانشگاه به‌عنوان مجموعه مهم آموزشی می‌تواند بخش مهمی از بار مسئولیت و برنامه‌ریزی برای اتخاذ مناسب‌ترین استراتژی‌ها در اجرای برنامه‌های دوست‌دار محیط زیست و استفاده از منابع تجدیدپذیر و پایدار را بر عهده گیرد و به سمت حمایت از انرژی‌های پاک و حفظ محیط زیست حرکت کند.
در همین راستا، گروهی از پژوهشگران کشور از دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات و دانشگاه صنعتی شریف، در مطالعه‌ای پژوهشی نقش دانشگاه‌های سبز را که در آن‌ها اصول زیست‌محیطی به‌درستی رعایت می‌شود، در تاب‌آوری و مقابله با تغییر اقلیم که از دغدغه‌های مهم جهانی است مورد بررسی قرار داده‌اند.
در این مطالعه ابتدا به تبیین شاخص‌های رسیدن به دانشگاه سبز پرداخته شده است و سپس چک‌لیست‌هایی با توجه به شاخص‌های بیان‌شده تدوین شده و با توجه به داده‌ها و اطلاعات مرتبط با بخش‌های مختلف، معیارهای دانشگاه سبز تکمیل شده‌اند.
اطلاعات مورد نظر در این مطالعه نظیر: درصد تأمین انرژی از روش‌های تجدیدپذیر، درصد مدیریت انرژی، درصد میزان فضای سبز واحد، درصد استفاده مجدد از فاضلاب، درصد مدیریت پسماند و درصد آموزش و پژوهش در حوزه محیط زیست، از بخش‌های مدیریتی ذی‌ربط در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات اخذ شده و در مدل مورد مطالعه، اجرا شدند.
بر اساس نتایج به‌دست‌آمده در خصوص تعیین میزان پایداری هر یک از شاخص‌های مورد بحث، مشخص شد که پایداری نسبت به حالت ایده‌آل در دانشگاه مورد بحث، ۲۲ درصد است. طبق این نتایج، دانشگاه مورد بحث در این تحقیق در زمره دانشگاه‌های سبز قرار داده شده اما هنوز فاصله زیادی تا رسیدن به حالت قابل قبول وجود دارد.
در این خصوص، مجید عباسپور، استاد گروه مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی شریف و سایر همکارانش در این پژوهش می‌گویند: «در زمینه مدیریت سبز، دانشگاه‌ها باید بیشتر به ابعاد و مؤلفه‌ها توجه کنند. آن‌ها باید مصرف انرژی و مواد را در دانشگاه کاهش داده، از تخریب محیط زیست در اثر فعالیت‌های دانشگاه جلوگیری کرده و نسبت به ارتقای مؤلفه‌های زیست‌محیطی دانشگاه اهتمام جدی مبذول دارند».
این محققان می‌افزایند: «بر این اساس، پیشنهاد می‌شود که روش ارائه‌شده در این مطالعه، جایگزین روش گرین متریک (که توسط کشور مالزی ارائه‌شده) شده و ارزیابی سالیانه دانشگاه‌های کشور در خصوص معیارهای دانشگاه سبز از این طریق صورت گرفته و نتایج آن اعلام شود. این امر ضمن آگاه‌سازی جوامع دانشگاهی، باعث ترغیب مسئولین ذی‌ربط دانشگاه‌ها به‌منظور ارتقای میزان پایداری سبز دانشگاه‌های تحت مدیریت خود می‌شود».
یافته‌های این تحقیق که نقش دانشگاه سبز را در تاب‌آوری مقابل پدیده تغییر اقلیم قابل توجه ارزیابی می‌کند، در فصل‌نامه علمی پژوهشی «اقتصاد و مدیریت شهری» منتشر شده است. این نشریه توسط انجمن علمی اقتصاد شهری ایران منتشر می‌شود.
