در چهل سالگی انقلاب، جای شعار دادن به محاسبه بنشینیم/کانال مالی اروپا به چه دردمان خواهد خورد؟ /مجلس اشتباه بودجه ۹۷ را در بودجه ۹۸ نیز تکرار می‌کند؟
به گزارش «تابناک»؛ روزنامه‌های امروز شنبه سیزدهم بهمن ماه در حالی چاپ و منتشر شد که کانال تجاری اروپا با عنوان INSTEX با تیتر‌های انتقادی در صفحات نخست بیشتر آن‌ها همراه با تحلیل‌ها و یادداشتی‌هایی موضوع اصلی بیشتر آن‌ها شده است. عناوینی مرتبط با آغاز جشن‌های پیروزی انقلاب در چهلمین سالگرد آن و باید‌ها و نباید‌ها، موضوعات مطروحه در این جشن‌ها، دیگر موضوع مورد توجه قرار گرفته در روزنامه‌های روز‌های آغازین دهه فجر است.
روزنامه کیهان که تیتر یک امروز خود را از گزارش تحلیلی که با روتیتر کلاه جدید غرب برای ایران! و تیتر کوه کانال مالی اروپا موش زائید! منتشر کرده، نوشت: کوه کانال مالی اروپا بعد از حدود ۹ ماه تعلل و وقت کشی، موش زایید. پس از خروج آمریکا از برجام قرار بود اروپا به منظور مقابله عملی با تحریم‌های ضدایرانی و اجرای تعهدات برجامی خود، تضمین بدهد؛ اما در نهایت تعهدات برجامی اروپا در گام اول به SPV (مبادله نفت در مقابل کالا) تقلیل یافت. این روزنامه سرمقاله امروزش به قلم حسین شریعتمداری را با تیتر چرا این جسد متعفن را دفن نمی‌کنید؟! و با انتقاد از سیاست خارجی ایران در مقابل غرب بر روی پیشخوان مطبوعات فرستاده است.
روزنامه ایران نیز تیتر یک خود را به کانال تجاری اروپا اختصاص داد و تیتر «سرانجام؛ کانال تجاری» را از خبر سه کشور اروپایی سازوکار ویژه مالی با ایران به نام «اینستکس» رونمایی کردند، برگزید. این روزنامه در سرمقاله امروز خود یادداشتی با عنوان پاسداشت بلوغ انقلاب به قلم محمدرضا تابش منتشر کرده است.
روزنامه آرمان امروز نیز در گزارشی که عنوان آن را تیتر یک شماره شنبه خود کرده، از سایه روشن‌های کانال مالی اروپا به ایران نوشته است. این روزنامه سرمقاله امروزش را نیز به همین موضوع اختصاص داده و با عنوان چالش‌های مکانیزم مالی اتحادیه اروپا به چالش‌های INSTEX پرداخته است.
در ادامه تعدادی از یادداشت‌ها و سرمقاله‌های منتشره در روزنامه‌های امروز رار مرور می‌کنیم؛
در چهل سالگی انقلاب جای شعار دادن به محاسبه بنشینیم
یدالله اسلامی طی یادداشتی با عنوان ما بدهکاریم که در شماره امروز همدلی چاپ شده نوشت: درست در آستانه ۴۰ سالگی انقلاب نیاز به بازخوانی و بررسی مسیر ۴۰ ساله‌ای داریم که پای در آن گذاشتیم و آمدیم و آمدیم تا به جایی که اکنون ایستاده ایم، رسیدیم. این همه فراز و فرود و انقلاب در انقلاب و انقلاب فرهنگی و جنگ و صلح و داشتن و نداشتن و تنگنا‌هایی که رقم خورد و رقم زدیم و دشواری‌هایی که بروز کرد و به آن دامن زدیم ... این همه وعده‌ها و وعید‌هایی که شد و به جایی نرسید ... و چیزی نیست که بتوان برآن پرده انکار کشید و بدون اندیشیدن و بازخوانی به ادامه آن امید داشت ... ما ناگزیریم که راهی برای اندیشیدن و بازخوانی خود و راه خود باز کنیم و بدون پرده‌پوشی و انکار و فرافکنی به بازخوانی این مسیر دشوار بنشینیم.
امروز به جای تبلیغ و دامن زدن به هیجان هنگامه آن است که به اندیشیدن ودر فکر فرو رفتن دامن بزنیم و به محاسبه بنشینیم.
یک جای «حاسبو قبل ان تحاسبو» هم همین جا است. نمی‌توان این حساب وکتاب را واگذاشت وتن‌ها به بخشی از دستاورد‌ها بسنده کرد وسهم نارسایی‌ها و ناکامی هارا به کناری نهاد.
در این سال‌ها کشور‌های پیرامون ما از هیج به همه جا رسیده‌اند و فناور‌های بسیار جهان را دگرگون کرده است وسهم مردمان از توسعه بسیار بوده است. در یک هم‌سنجی باید وضعیت پیش از انقلاب وکنونی ما و کشور‌های دیگر به خوبی بررسی شود.
به‌جای هر شعاری باید به بررسی نسبت آنچه داشته‌ایم ودر سنجش با آنچه کشور‌های همسایه ایران داشته‌اند وامروز داریم وآن‌ها دارند دفتر حساب‌وکتاب را بازکنیم. این دفتر حساب‌وکتاب در ذهن بسیاری گشوده است ونشانه‌های آن همه جا پیداست. جای خالی نشست‌های علمی وبررسی‌های دقیق وبررسی‌های کارشناسانه وارزیابی‌های مبتنی برواقعیت وبدون فرافکنی در فضای جامعه ما بسیار خالی است .. یک سوی ازهمه خوبی‌ها و درستی‌ها ورشد وپیشرفت گفته می‌شود ودیگر سوی کاستی‌ها وتنگنا‌ها ونادرستی هارا بیان می‌کنند .. درهر دوسو هیجان موج می‌زند و غفلت بیداد می‌کند .. هردوسوی ماجرا واقعیت هارا پنهان می‌کنند. امروز هنگامه‌ای است که باید نشست و اندیشید و بازخوانی کرد و دست به اصلاح زد.
راه ما نه ادامه آنچه هست که آمده ایم ونه درهم شکستن آنچه که ساخته شده است و ساخته‌ایم. بلکه اندیشیدن و بازنگری واصلاح ساختار‌ها و رفتار‌ها است راه ما آین نیست که تنگناهارا به دیگران نسبت دهیم وگشایش‌ها را ازآن خود بدانیم ... راه شناختن است و اندیشیدن و اصلاح کردن و توان ملی را برای گذر از دشواری‌ها به میدان آوردن وگذر از تنگنای اندیشه وفرو رفتن در ذهن‌های بسته است. ما به نسل خود و به نسل آینده و به کشور و آینده این سرزمین بدهکاریم.
ما بدهکاریم که در طلایی‌ترین دوران توسعه و درهم شکستن مرز‌های ساختگی و اندیشه‌های بسته درخود فرو رفته و قدر زمان را نشناختیم و فرصت‌هایی را که می‌شد به بهبود زیست مردمان و توسعه کشور اختصاص داد از دست دادیم ما بدهکاریم به نسل خودمان ونسل آینده که شادی وشادمانی را از آن‌ها دریغ کردیم و در پیچ و خم‌های تنگ و نفس گیر هر روز برنگرانی‌های آن‌ها دامن زدیم.
ما بدهکاریم به خود ودنیا که می‌توانستیم نمونه‌ای از اندیشیدن وفرهنگ برتررا در برابر آن‌ها به نمایش بگذاریم واین فرصت را از آن‌ها نیز گرفتیم. جهان نیز از این بابت زیان دیده است. ما بدهکاریم که دلبستگی‌های بسیار به یک انقلاب بزرگ را آهسته و آرام به دلسردی تبدیل کردیم.
در این سال‌ها نادیده گرفتن‌ها فراوان شده است. دراین سال‌ها حذف‌ها وحصر‌ها توان ملی را به فرسایش کشانیده است. دراین سال‌ها نابسامانی‌های اجتماعی دامن گیر شده است. در این سال‌ها بحران‌های بسیار سربرآورده‌اند. ما می‌توانستیم به گونه‌ای دیگر گام برداریم، ولی این نباید ما را از بازنگری و اصلاح باز دارد.
ما با همه بدهکاری‌ها و با وجود همه نارسایی‌ها و دشواری‌ها راهی جز بازنگری و اصلاح نداریم. راه دشوار آزادی و اصلاح اینک در پیش ماست.
مجلس اشتباه بودجه ۹۷ را در بودجه ۹۸ نیز تکرار می‌کند؟
روزنامه خراسان طی گزارشی با تیتر غفلت از مالیات بر عایدی سرمایه در بودجه ۹۸ جبران می‌شود؟ نوشت: مجلس این روز‌ها در حال بررسی بودجه است، ولی به نظر می‌رسد اشتباهی را که در بودجه ۹۷ در غفلت از تصویب مالیات بر سوداگری (مالیات بر عایدی سرمایه) مرتکب شد در بودجه ۹۸ هم دارد تکرار می‌کند. مهم‌ترین ویژگی سال ۱۳۹۷، جهش ارزی شدیدی بود که تبعات تورمی آن اکنون کاملا ملموس است واگر مطابق برخی پیشنهادها، در بودجه ۹۷، مالیات بر عایدی سرمایه تصویب شده بود، بی تردید این تصمیم نقش بسیار موثری بر جلوگیری از سوداگری در بازار ارز و سکه داشت و از حیف و میل هزاران میلیارد تومان سرمایه بیت‌المال جلوگیری می‌شد. پیش از این بسیاری از کارشناسان بر لزوم مهار سوداگری تاکید داشتند و خراسان نیز در تاریخ چهارم تیرماه در گزارشی با تیتر «راهکار‌های جهانی برای مهار سوداگری سکه و ارز» به این بحث پرداخت که چه راه‌هایی برای مهار سوداگری در بخش‌های دچار دلالی وجود دارد. با این حال و با گذر از دوره‌ای که به وضوح نقش دلالان در جهش ارزی و سوء استفاده و سودجویی خریداران ارز و سکه مشخص شد و در شرایطی که بسیاری منتظر تصمیم دولت برای وضع مالیات بر عایدی سرمایه و سوداگری در بخش‌های مختلف از جمله ارز و سکه بودند، با این حال، در لایحه بودجه هیچ اثری از این مسئله دیده نمی‌شود و اکنون انتظار می‌رود، این خلأ توسط مجلس جبران شود.
کارشناسان معتقدند، دریافت مالیات از بخش‌های مختلفی که فعالیت‌های سوداگران در آن جریان دارد، علاوه بر مهار سوداگری، می‌تواند در شرایط کمبود درآمد‌های نفتی در دوره تحریمی، منابع درآمدی جدیدی برای بودجه ایجاد کند. این موارد عبارت‌اند از: مالیات بر عایدی سرمایه (بخش مسکن)، مالیات بر ارزش زمین (LVT)، مالیات بر مبادلات ارزی و معاملات سکه و طلا، مالیات بر سود سپرده، مالیات بر مجموع درآمد و مالیات بر خانه‌های خالی.
در این میان بخش ارز، به دلیل جهش امسال و تداوم شرایط تحریمی از حساسیت بیشتری برخوردار است و دریافت مالیات از این بخش برای جلوگیری از جهش مجدد در سال آینده حیاتی است. کارشناسان معتقدند دریافت مالیات با نرخ ۵ درصد از مبادلات ارز می‌تواند درآمدی بیش از یک میلیارد دلار نصیب کشور کند. البته شایان ذکر است که دریافت این مالیات با مشکلاتی روبه رو ست با وجود این دریافت این نوع از مالیات می‌تواند در شرایط تحریمی از منظر مدیریت بازار ارز مورد توجه قرار گیرد. علاوه بر این پیش فروش سکه در سال گذشته و سود سرشاری که از معاملات سکه نصیب برخی دلالان شد، نشان می‌دهد که این بخش نیز قابلیت بسیاری برای دریافت مالیات دارد.
یکی دیگر از راهکار‌های افزایش درآمد مالیاتی و هدایت تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری، دریافت مالیات از سود سپرده است. مطالعه قوانین مالیاتی اعضای گروه ۲۰ نشان می‌دهد که در ۱۸ کشور عضو این گروه، سود سپرده‌های بانکی مشمول مالیات تکلیفی هستند. وضع چنین مالیاتی نیاز به سازمان‌دهی دیگر بازار‌های موازی مانند بخش مسکن و ساختمان، بازار‌های غیرمتشکل پولی، ارز و سکه و... دارد. با فرض لغو معافیت مالیاتی سود سپرده و اعمال نرخ ۵ درصد مالیات بر سود سپرده‌های بیش از ۱۰۰ میلیون تومان پیش‌بینی می‌شود که شاهد افزایش حدود چهار هزار میلیارد تومانی درآمد‌های مالیاتی باشیم.
دولت می‌تواند از وضع این مالیات در بخش مسکن نیز درآمد قابل توجهی کسب کند. کارشناسان تنها در حوزه مسکن و با توجه به حضور سوداگران در این بخش، بین ۶ تا ۹ هزار میلیارد تومان درآمد برای دولت تخمین زده اند. این‌ها همه جدا از آمادگی اجرای این طرح توسط دولت است. مردادماه امسال، تقوی نژاد رئیس سازمان مالیاتی با تاکید بر این که بنده موافق دریافت چنین مالیاتی هستم و پیشنهاد آن به سران قوا ارائه شده است، گفت: خوشبختانه سازوکار‌های دریافت چنین مالیاتی فراهم شده است و مشکلی در اجرای آن وجود ندارد.
کانال مالی اروپا به چه دردمان خواهد خورد؟
روزنامه قانون در گزارشی با عنوان ماکت SPV با روتیتر کانال مالی اروپا با ایران با‌عنوان اختصاری INSTEX پس از کش و قوس‌های فراوان ثبت شد، نوشت: اتحادیه اروپا که این کانال مالی را به منزله پیامی برای تهران و واشنگتن تلقی می‌کند، معتقد است با وجود اینکه این ابزار به بانک‌ها این امکان را می‌دهد که با وجود تحریم‌های آمریکا با ایران همکاری داشته باشند، اما به طور قطع این کار آسان نخواهد بود. این کانال مالی در مرحله نخست اقلام غذایی و دارویی و ابزار پزشکی را در بر می‌گیرد و درادامه می‌توان فعالیت آن را به اقلام و کالا‌های دیگر توسعه داد.
شبکه ان دی آر آلمان در زمینه این کانال مالی اعلام کرد: منابع مطلع گفته‌اند که این سازوکار قرار است به آن دسته از بازرگانان و تجاری که روابط اقتصادی قانونی و مشروعی با ایران دارند، اجازه دهد بدون نقض تحریم‌های آمریکا این روابط را پیگیری کنند. همچنین سازوکار ویژه مالی با ایران قرار است نقل و انتقالات مالی در آن بخش‌هایی را که هدف تحریم‌های آمریکا نیست، ممکن سازد، شامل اقلام غذایی، دارویی و تجهیزات پزشکی.
در خصوص این سازوکار مالی جدید، عباس عراقچی گفته است: این یک سازوکار ویژه مالی است که اروپایی‌ها چندین ماه به دنبال ایجاد آن بودند و هدف سازوکار این است تا مجموعه دریافت‌ها و پرداخت‌های ایران با اروپا، صادرات و واردات ما و همه این‌ها وارد این سازوکار مالی شود و از طریق این سازوکار تبادلات دو طرف صورت گیرد. همچنین قرار است سازوکار مشابهی هم به این منظور در ایران تشکیل شود تا بتوانند تبادلات ریالی را برای طرف‌های ایرانی سامان‌دهی کند. این در حقیقت سیستمی است تا شرکت‌هایی که مایل باشند با ایران کار تجاری انجام دهند، تبادلات مالی خود را از طریق این سازوکار انجام دهند.
این سازوکار وقتی برای ما منفعت کامل را خواهد داشت که برای کشور‌ها یا شرکت‌های غیراروپایی نیز در دسترس باشد. ظاهرا گام بعدی این خواهد بود و در این صورت است که مجموعه خرید‌های بین‌المللی ما می‌تواند زیر نظر این سازوکار انجام شود. آن‌طور که ما مطلع هستیم اروپایی‌ها این سازوکار را به شکلی طراحی کرده‌اند تا شرکت‌هایی که می‌خواهند با ایران کارکنند مشمول تحریم‌های آمریکا نشوند، البته فشار آمریکا نیز سرجای خودش هست. آمریکایی‌ها تهدید کرده‌اند که با این سازوکار مقابله خواهند کرد، اینکه طول کشید تا اروپایی‌ها این سازوکار را تعیین کنند برای این بود که بتوانند راهکار‌هایی پیدا کنند تا این تحریم عملیاتی نباشد.
البته این سازوکار اصولا برای کالا‌های تحریمی طراحی شده و اینکه برخی گفته‌اند که این سازوکار برای کالا‌های غیرتحریمی مانند مواد غذایی و از این قبیل طراحی شده، ممکن است که شروع کار با این کالا‌ها باشد تا مکانیزمی برای پرداخت‌ها شکل بگیرد، اما این سازوکار برای کالا‌های تحریمی خواهد بود. از نظر ما این قدم اول از مجموعه تعهداتی است که اروپایی‌ها در قبال ایران متعهد شده‌اند که در بیانیه ماه می ۲۰۱۷ که بین وزرای خارجه ایران و سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه تدوین شد، مجموعه‌ای از تعهدات را پذیرفتند و این قدم اول است که با ایجاد یک کانال بانکی بقیه فعالیت‌ها هم می‌تواند آماده شود و امیدواریم که این کانال مالی به طور کامل اجرا شود و ناقص نباشد تا همه کالا‌ها را در بر گیرد.
هدف این سازوکار این است که کاری کند تا شرکت‌هایی که با ایران کار می‌کنند توسط آمریکا تحریم نشوند. این کانال در حقیقت سیستمی را ایجاد می‌کند تا شرکت‌هایی که مایل باشند با ایران کار تجاری انجام دهند، تبادلات مالی خود را از طریق این سازوکار انجام دهند.
