سه سناریوی محتمل از آینده دولت نتانیاهو/ تلاش «بی بی» برای حفظ ائتلاف و جلوگیری از سقوط دولت

به دنبال کناره‌گیری آویگدور لیبرمن، وزیر دفاع اسرائیل به دلیل اعلام آتش بس میان دولت نتانیاهو و حماس، احتمال سقوط دولت ائتلافی نتانیاهو بیشتر شده و شکاف ها در میان جریان راست گرای افراطی در اسرائیل به شدت گسترش یافته است.

به گزارش «تابناک»؛ روز شنبه بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، اعلام کرد، در آخرین تلاش برای حفظ ائتلاف در حال شکست خود، روز یکشنبه با موشه کحلون، وزیر دارایی اسرائیل (از حزب کولانو) دیدار خواهد کرد.

بحران جدید در ائتلاف از استعفای آویگدور لیبرمن، وزیر دفاع اسرائیل بر سر پذیرش آتش‌بس غزه آغاز شد و با تهدید بنت، وزیر آموزش به خروج از ائتلاف در صورت تحویل نگرفتن پست وزارت دفاع، شدت یافت.

نتانیاهو روز شنبه در توئیتی نوشت: «اگر حزب کولانو ائتلاف را سرنگون نکند، ائتلاف به بقای خود ادامه خواهد داد؛ این دولت راست‌گرا نباید سرنگون شود.»

ظاهراً دیدار نتانیاهو و کحلون بر سر تحویل وزارت دفاع به بنت است! بنا بر گزارش‌ها، موشه کحلون با وزیر دفاع شدن بنت مخالف بوده و بر سر این موضوع، تهدید به خروج از ائتلاف کرده است.

بنت نیز شنبه‌شب در مصاحبه‌ای با اشاره ضمنی به مخالفت کحلون گفت: با وجود اینکه نخست‌وزیر مشکلی با تحویل وزارت دفاع به او ندارد، دولت از اکثریت افتاده و در حقیقت دولتی وجود ندارد؛ بنابراین، زمان انتخابات زود هنگام فرا رسیده است.

دولت نتانیاهو سقوط خواهد کرد؟

برای پاسخ به این پرسش نخست لازم است ترکیب و ائتلاف های درون پارلمان اسرائیل ـ که کنست نام دارد و دارای 120 کرسی است ـ به خوبی بشناسیم. انتخابات کنست هر چهار سال یک ‌بار برگزار می‌شود. در اسرائیل حوزه‌ی انتخابیه وجود ندارد و لیست انتخاباتی در سرتاسر اسرائیل یکسان است.

لیست‌ها را احزاب ارائه داده و رأی‌‌دهندگان به فهرست رأی می‌دهند، نه به افراد. هر حزبی که بیش از 2 درصد آرا را از آن خود کند، می‌تواند در کنست کرسی داشته باشد.

در شرایط بحرانی یا ناکارآمدی دولت، نمایندگان می‌توانند در مورد انحلال کنست و برگزاری انتخابات پیش از موعد با یکدیگر توافق کنند. دوره چهار ساله کنست می‌تواند با رأی «اکثریت ویژه» (80 رأی) نمایندگان، افزایش نیز یابد.

کنست، نخست‌وزیر و رئیس‌جمهور را انتخاب می‌کند. قدرت واقعی در دست نخست‌وزیر است و رئیس‌جمهور بیشتر یک مقام تشریفاتی است. کاندیدای نخست‌وزیری باید عضو کنست باشد و اکثریت اعضای کنست (61 نماینده) او را تأیید کنند.

نمایندگان کنست در دوره چهار ساله نخست‌وزیری، می‌توانند به وی رأی عدم اعتماد دهند. رئیس‌جمهور یکی از رهبران احزاب برگزیده را برای تشکیل دولت فرا می‌خواند و الزامی ندارد این فرد رهبر حزبی باشد که بیشترین کرسی را کسب کرده است.

از آنجا که تاکنون هیچ حزبی نتوانسته اکثریت کرسی‌های کنست را از آن خود کند، دولت‌ها در اسرائیل از ائتلاف چند حزب تشکیل می‌شوند.

دولت ائتلافی به دلیل احتمال خروج احزاب از ائتلاف به دلایل مختلف و از اکثریت افتادن کابینه، به ‌شدت ناپایدار است و انحلال پارلمان، معمولی است.

نخست‌وزیر باید ظرف 45 روز کابینه خود را به کنست معرفی کند و رأی اعتماد بگیرد؛ در غیر این صورت پارلمان منحل و انتخابات جدید برگزار خواهد شد.

در حال حاضر، کنست در بیستمین دوره خود است که از سال 2015 آغاز و انتخابات بعدی برای ماه نوامبر سال 2019 برنامه‌ریزی شده است. تا پیش از استعفای لیبرمن (وزیر دفاع)، ائتلاف دولت به رهبری نتانیاهو (از حزب لیکود) با 66 کرسی مشغول به کار بود.

احزاب این ائتلاف متشکل از لیکود (30 کرسی)، کولانو (10)، خانه یهود (8)، شاس (7)، یهودیت تورات متحد (6) و اسرائیل خانه ما (5) بودند که با خروج حزب اسرائیل خانه ما، اکثریت شکننده 61 کرسی به کار خود ادامه می‌دهد.

در همین راستا سه سناریو درباره آینده دولت نتانیاهو وجود دارد؛

نخست اینکه نتانیاهو بتواند با حزب خانه یهود و نفتالی بنت به توافق برسد و ائتلاف و دولتش را شکننده حفظ کند.

دوم، نفتالی بنت و نتانیاهو به توافق نرسند که در این صورت به احتمال قریب به یقین، دولت نتانیاهو سقوط خواهد کرد و انتخابات زودهنگام برگزار خواهد شد.

سوم، با توجه به اینکه کحلون از حزب کولانو با وزیر جنگ شدن نفتالی بنت مخالف است، موافقت نتانیاهو به درخواست بنت برای پست وزارت دفاع می تواند کولانو را از ائتلاف با نتانیاهو خارج کند که در این صورت دولت نتانیاهو بار دیگر در آستانه فروپاشی قرار خواهد گرفت.

رویاهای برباد رفته نتانیاهو با فروپاشی دولت و انحلال پارلمان

به نظر می رسد، اگر نتانیاهو نتواند ائتلاف را حفظ و دولتش سقوط کند، بسیاری از پروژه های او از جمله پروژه عادی سازی روابط با اعراب، پروژه مقابله با ایران و طرح معامله قرن ترامپ آسیب جدی خواهند دید.

در همین زمینه، شبکه هاداشات تلویزیون اسرائیل، شنبه‌شب گزارش داد، نگرانی فزاینده‌ای در دفتر نخست‌وزیری اسرائیل نسبت به انتشار «طرح صلح» ترامپ برای منازعه اسرائیل ـ فلسطین در ماه‌های آتی وجود دارد.

ظاهراً نتانیاهو نگران است که انتشار این طرح در ماه‌های آتی به جایگاه حزب لیکود در انتخابات آتی اسرائیل ضربه وارد کند.

بر اساس این گزارش، همزمان با افزایش احتمال فروپاشی دولت ائتلافی در اسرائیل و برگزاری انتخابات جدید، کاخ سفید در تلاش است تا این طرح را اوایل ماه دسامبر منتشر کند.

طبق این گزارش، از آنجا که نمایندگان ترامپ پیش از این گفته بودند، این طرح شامل جزئیاتی است که شاید مطلوب هر دو طرف نباشد و آن‌ها باید با یکدیگر سازش کنند، نتانیاهو در تلاش است تا کاخ سفید را متقاعد سازد که انتشار این طرح را به بعد از انتخابات احتمالی اسرائیل در ماه مارس موکول کند.