رشد ۳۷.۲ درصدی بدهی دولت به بانک مرکزی

آسان ترین راه ممکن برای دولت، جهت رفع احتیاجات مالی خود، استقراض از بانک مرکزی است. آمارهای بخش پولی و بانکی بانک مرکزی نشان می دهد که دولت از بانک مرکزی در 5 ماهه نخست سال جاری، 36.9 هزار میلیارد تومان استقراض نموده است که این رقم نسبت به اسفند ماه 1396 رشد 37.2 درصدی را تجربه نموده است.

به گزارش تابناک اقتصادی، دولت های نهم و دهم به دلیل استقراض از بانک مرکزی همواره مورد انتقاد رئیس جمهور و مسئولین دولت های یازدهم و دوازدهم بوده اند. به عنوان نمونه رئیس جمهور حسن روحانی در حالی که در شامگاه 5 آذر 1392 برای گزارش صد روز اول عملکرد دولت خود به صدا و سیما رفته بود، در مصاحبه تلویزیونی با سه خبرنگار  گفت: یکی از دلایل تورم شدید و نقدینگی بالا در ایران، استقراض کلان دولت پیشین از بانک مرکزی در رابطه با مسکن مهر بوده است. همچنین رئیس جمهور در مورخه 18 فروردین 1393 و در جریان دیدار نوروزی خود با جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، مسئولان دولتی و فعالان سیاسی اظهار داشت: میوه ممنوعه در دولت یازدهم استقراض از بانک مرکزی و جلوگیری از افزایش پایه پولی کشور بوده است و امیدواریم امسال مردم ایران شاهد آرامش، رفاه و عزت بیشتر در همه حوزه ها بویژه در بخش اقتصادی باشند.

آخرین آمارهای منتشر شده توسط بانک مرکزی پیرامون تحولات بخش پولی و بانکی کشور که مربوط به پنج ماهه نخست سال جاری می باشد نشان می دهد که دولت هر چند بخاطر استقراض دولت دهم از بانک مرکزی، این دولت را به باد انتقاد گرفته بود و استقراض از بانک مرکزی را به عنوان چیدن میوه ممنوعه برای خود می دید، اما دست به چنین کاری زده است.

آمارها نشان می دهند که تا مرداد ماه 1397 بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی 63.8 هزار میلیارد تومان بوده است که این میزان در مقایسه با اسفند ماه 1396 رشدی 20.8 درصدی را نشان می دهد. بخش بیشتری از میزان بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی مربوط به دولت می باشد. از 63.8 هزار میلیارد تومان بدهی به بانک مرکزی، 36.9 هزار میلیارد تومان سهم دولت می باشد و 26.9 هزار میلیارد تومان نیز مربوط به بدهی شرکت ها و موسسات دولتی به بانک مرکزی است. آمارها نشان می دهند که میزان بدهی دولت به بانک مرکزی در مرداد ماه 97 نسبت به اسفند ماه 96 رشدی 37.2 درصدی را تجربه نموده است. همچنین میزان بدهی شرکت ها و موسسات دولتی به بانک مرکزی در این مدت با رشد 3.7 درصدی رو به رو بوده است.

همچنین در 5 ماهه نخست سال جاری بخش دولتی از بانک ها و موسسات اعتباری غیربانکی نیز استقراض نموده است. میزان بدهی بخش دولتی به بانک ها و موسسات اعتباری غیربانکی در مدت مذکور 223.4 هزار میلیارد تومان بوده است که این میزان در مقایسه با اسفندماه 97 رشدی 8.5 درصدی را تجربه نموده است. از 223.4 هزار میلیارد تومان بدهی بخش دولتی به بانک ها و موسسات اعتباری غیربانکی سهم دولت 218 هزار میلیارد تومان و سهم شرکت ها و موسسات دولتی 5.4 هزار میلیارد تومان بوده است که این ارقام نسبت به اسفندماه 96 به ترتیب رشد 7.7 درصدی و 63.1 درصدی را داشته اند.

این رشد استقراض دولت از بانک مرکزی و بانک ها و موسسات اعتباری غیربانکی در حالی رخ داده است که در همین مدت درآمدهای نفتی و درآمدهای مالیاتی دولت در مقایسه با اسفندماه 96 با رشد چشمگیر 16.8 درصد و 62.4 درصد رو به رو بوده است و به نظر می رسد دولت نیازی به تامین هزینه های خود از طریق استقراض از بانک مرکزی و بانک ها و موسسات اعتباری غیربانکی نداشته است.

آمارها نشان می دهند که در بازه مورد بررسی هزینه های جاری و هزینه های عمرانی به ترتیب رشد 25.3 درصدی و 423.2 درصدی را تجربه نموده اند. البته اندکی این آمار جای امیدواری دارد چرا که نشان می دهد گویا دولت بخاطر پوشش هزینه های عمرانی خود احتمالاً دست به استقراض زده باشد. رشد هزینه های عمرانی نشان می دهد که دولت در سال جاری نگاه ویژه ای به طرح های عمرانی داشته که این موضوع می تواند موجبات ایجاد اشتغال را فراهم کند و تا حدودی این استقراض از بانک مرکزی را توجیه نماید.