کارآفرینی رویکردی موثر برای خروج از چرخه بیکاری

کارآفرینی به عنوان موتور محرکه‌ توسعه‌ اقتصادی و اجتماعی و تنها برون رفت از چرخه بیکاری، همچنان در ایران، به دلیل شرایط بازار کار، پیچیدگی ها قانونی و نیز متغیرهای اجتماعی و فرهنگی، برای رشد و نمو با موانعی مواجه است.

این روزها پیدا کردن شغل به یکی از دغدغه‌های اصلی خانواده ها تبدیل شده است و هستند افرادی که با داشتن مدرک‌های لیسانس و فوق لیسانس و حتی دکترا بیکارند و در جست و جوی کار می باشند.

به گفته کارشناسان، یکی از علل این چرخه معیوب به نظام آموزشی مدرک گرا برمی گردد که افراد را نه برای بازار کار بلکه برای پشت میز نشینی تربیت می‌کند و فارغ التحصیلان آن جز پشت میز نشینی نمی‌توانند کار دیگری انجام دهند.

در این میان، افراد کارآفرینی نیز هستند که به رغم تمامی موانع و مشکلات موجود، با شکیبایی و با استفاده از ابتکار و خلاقیت، کسب و کاری را برای خود و دیگران راه می اندازند.

در اینجا مراد از شخص کارآفرین، فردی است که با داشتن یک ایده نو و با بهره گیری از منابع با وجود مخاطرات مالی، اجتماعی و حیثیتی به ایجاد یک کسب و کار جدید می پردازد.

در خصوص ماهیت و اهمیت کارآفرینی و مشکلات و موانع موجود، پژوهشگر ایرنا با فرهاد روشن، مدرس و مشاور کسب و کارهای جدید گفت وگو کرده که به شرح ذیل است:

روشن دراین خصوص گفت: نزدیک به دو دهه است که موضوع، عنوان و رشته کارآفرینی و فرد کارآفرین در فضای اقتصادی، صنعتی و کسب وکار کشورمان مطرح شده است و هم اکنون دیگر این عناوین واژگانی ناشناخته و گمنام به شمار نمی آیند.

افزود: این واژگان در جامعه جهانی محترم و تحسین برانگیز هست و از سوی مردم و جامعه به خوبی و به نیکی مورد احترام قرار می گیرد، اما متاسفانه در ایران این نگرش هنوز به خوبی جا نیفتاده و معیارها برای شناخت کارآفرینان کمی متفاوت با دیگر کشورها است.

مشاور راه اندازی کسب کار های جدید ادامه داد: کارآفرینی، فرآیند توسعه ی کسب و کاری است که با یک ایده ی نوپا و از صفر شروع و به مرحله اجرایی می رسد تا به یک کسب و کار سودده تبدیل شود. این روند همواره توام با پذیرش ریسک هایی در زمینه های مختلف است و در نهایت به معرفی یک محصول و یا نوعی خدمت جدید به جامعه منتهی می شود. البته بیان این مفهوم بسیار ساده است، ولی مراحل پیاده سازی آن ممکن است با مشکلات زیادی همراه باشد.

روشن، کارآفرین را فردی معرفی کرد که برای هر ایده ای که به ذهنش می رسد، چه به یک محصول و یا خدمتی منجر شود، با داشتن مجموعه ای از مهارت ها تمام سعی خود را جهت به نتیجه رساندن آن ایده انجام می دهد و حاضر به پذیرش هر گونه ریسکی در این راه نیز می باشد.

کارشناس ارشد کارآفرینی در معرفی واژه کارآفرینی گفت: این واژه از قرنها پیش و قبل از آنکه به زبان امروزی مطرح شود، در زبان فرانسه متداول گردید که معادل کلمه فرانسوی ' Enterprendre 'به معنای « متعهد شدن» و نیز معادل ' under Take 'در زبان انگلیسی است که در سال 1848 توسط جان استوارت میل به کارآفرینی (Enterpreneur) در زبان انگلیسی ترجمه و از آن زمان متداول شد.

فرهاد روشن ادامه داد: کارآفرینان، افرادی هستند که فرصتها را درک می کنند، خلاءها را می بینند و با نگاه جستجو گرانه در پی شکار فرصت ها هستند.

مدرس و مشاور راه اندازی کسب و کارهای نو با بیان این که کارآفرینی موتور تحول و توسعه اقتصاد، فرهنگ و جامعه هر کشوری می باشد، گفت: رشد و فراگیری این پدیده در ایران می تواند به تحول و دگرگونی اساسی در اقتصاد کشور منجر شود.

وی با بیان این که یکی از بزرگترین چالش‌های پیش‌روی جوامع در حال توسعه از جمله ایران، ایجاد اشتغال برای جوانان است، گفت: با توجه به ظرفیت‌های اقتصادی جامعه برای پاسخ‌گویی به نیازهای اشتغال و رونق صنعت، تولید، ایجاد کسب و کارهای جدید و استفاده از ظرفیت‌های طبیعی و انسانی موجود، شناخت و بها دادن به کارآفرینان امری مهم و ضروری به نظر می‌رسد.

کارشناس ارشد کارآفرینی، اقتصاد کشور را دولتی توصیف کرد و گفت: متاسفانه در کشورهای در حال توسعه، همه کارها از جمله اشتغال، با چالش دولت ‌محوری رو به رو است. به این معنا که دولت در تمام حوزه‌های اشتغال ورود می‌کند و در واقع اقتصاد به معنای واقعی دولتی است و برای برون رفت از این مشکل، توجه به کارآفرینی و کارآفرینان قطعا می‌تواند موثر واقع شود.

وی با بیان اینکه بر اساس آمارها در حدود 4.5 میلیون فارغ ‌التحصیل بیکار در کشور داریم، گفت: این در حالی است که کل نیروهای شاغل در ادارات دولتی کشور به 2.5 میلیون نفر هم نمی‌رسند و اگر به فرض مثال تمامی نیروهای ادارات را هم با فارغ التحصیلان جایگزین کنیم، باز هم حدود 2 میلیون نفر فارغ التحصیل بیکار خواهیم داشت و این یعنی امیدی به بخش دولتی نیست پس تنها راه برون رفت از معضل بیکاری گرایش به سمت کارآفرینی است و امیدواریم روزی شاهد جایگزینی فرهنگ مدرک گرایی با فرهنگ مهارت آموزی در سطح جامعه باشیم.

روشن ادامه داد: متاسفانه در ایران کارآفرینان با عوامل و موانع متعددی مواجه هستند که بسیاری از آنها متاثر از عدم آگاهی مدیران از مقوله کارآفرینی است، البته نه از دیدگاه ایجاد فرصت شغلی بلکه در اندازه وسیع‌تر آن یعنی ارزش آفرینی. طبق تحقیقات آکادمی در کشورمان می‌توان موانع و مشکلات کارآفرینی را به سه دسته عوامل ضدانگیزشی که به مهمترین آن ترس از دست دادن سرمایه شخصی، ترس از ناتوانی در تامین مالی برای راه‌اندازی کسب‌وکار، نگرانی از عدم امکان تامین الزامات قانونی، نگرانی از امنیت اجتماعی و در نهایت ترس از نداشتن مهارت و تجربه مناسب و کافی اشاره کرد.

وی موانع قانونی توسعه کارآفرینی را به عنوان یکی دیگر از عوامل نام برد و گفت: قوانین و مقررات بانکی، قوانین مالیاتی، قانون تجارت، قانون کار، قوانین گمرک و مسائل شهرداری‌ها از جمله این موانع هستند.

کارشناس توسعه کارآفرینی با بیان این که قوانین و مقررات دولتی در ایران مشوق راه‌اندازی و توسعه کسب و کار نیستند و محیط کسب و کار حامی شرکت‌های جدید و در حال رشد برای کارآفرینان ایرانی نیست، خواستار اصلاح و بازنگری جدی در قوانین و مقررات بانکی شد.

روشن سومین دسته از عوامل ضد انگیزشی را عوامل نارسایی محیطی عنوان کرد و از فقدان زیرساخت‌های تجاری، تخصصی و حرفه‌ای مورد نیاز شرکت‌های جدید و در حال رشد، عدم حمایت اجتماعی و فرهنگی از کارآفرینی و مسائلی از این دست را به عنوان مهمترین عوامل نارسایی محیطی نام برد.

این مدرس و مشاور راه اندازی کسب و کارهای جدید، اصلاح و بازنگری جدی قانون تجارت و مقررات صادرات و واردات با رویکرد کارآفرینی و الزامات سازمان تجارت جهانی، کاهش بوروکراسی اداری نامناسب در سازمان ها و مؤسسات عمومی و دولتی مانند شهرداری ها، ادارات صنایع و معادن استانها، گمرکات، اداره محیط زیست، ثبت شرکت ها و... که متولی صدور مجوزهای قانونی لازم برای کارآفرینان و صاحبان کسب و کارهای کوچک و متوسط هستند را از جمله راهکارهای موجود در این زمینه دانست.

وی افزود: کاهش الزامات و مراحل قانونی برای ارائه تسهیلات بانکی با نرخ بهره بانکی مناسب به شرکت‌های جدید و نوپا، ایجاد و توسعه بانک‌های خصوصی ویژه توسعه کارآفرینی و کسب و کارهای کوچک و متوسط و اصلاح و بازنگری قانون کار با رویکرد کارآفرینی و پایداری بنگاه‌ها و نه رویکرد کارگر مدار و کارفرما مدار می تواند از راهکارهای موثر برای رفع این دسته از موانع توسعه کارآفرینی باشد.