گام بلند بانک مرکزی در راستای شفاف سازی؛ انتشار عمومی فهرست دریافت کنندگان ارز وارداتی

در اواخر خردادماه سال جاری بود که وزیر ارتباطات اعلام کرد برخی از شرکت های واردکننده تلفن همراه که ارز دولتی دریافت کرده اند، از این ارزها سوءاستفادده نموده اند. به همین منظور رئیس جمهور دستور انتشار فهرست ارزبگیران دولتی را صادر نمود اما این اتفاق هرگز به صورت کامل و جامع رخ نداد. حالا رئیس کل جدید بانک مرکزی تصمیم گرفته است تا اطلاعات دریافت کنندگان ارز دولتی و نیمایی را منتشر کند.

به گزارش تابناک اقتصادی، در اواخر خرداد ماه سال جاری بود که قیمت گوشی های تلفن همراه به طرز وحشتناکی افزایش یافت و این موضوع اعتراضات مردمی را به همراه داشت. محمدجواد آذری جهرمی وزیر جوان ارتباطات در راستای پاسخگویی به اعتراضات مردمی، در اقدامی شجاعانه فهرست شرکت های واردکننده تلفن همراهی که ارز دولتی دریافت نموده بودند را منتشر کرد. با انتشار این فهرست مشخص شد که بسیاری از این شرکت ها از ارزهای دولتی سوءاستفاده کرده اند.

همین موضوع باعث شد تا مردم و رسانه ها برای انتشار فهرست سایر شرکت هایی که ارز دولتی دریافت نموده بودند، به دولت فشار بیاورند. رئیس جمهور روحانی هم برای آنکه این خواسته مردم و رسانه ها را اجابت کند به محمد شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت دستور داد که فهرست کامل ارزبگیران دولتی را منتشر کند. شریعتمداری در ابتدا در مقابل این خواسته رئیس جمهور مقاومت نمود اما سپس با فشار رسانه ها مجبور شد تا بخش کوچکی از این فهرست را در دو مرحله منتشر کند. با انتشار این دو فهرست مشخص شد که برخی از شرکت ها از ارزهای دولتی سوءاستفاده کرده اند. دوباره مردم و رسانه ها پیگیر افشای کامل فهرست شدند تا اینکه در مورخه 2 مرداد 1397 مهدی کسرایی پور مدیرکل سیاست ‌ها و مقررات ارزی بانک مرکزی طی مصاحبه ای اعلام کرد: در جلسه روز یکشنبه مورخه 31 تیر ماه 1397 که به ریاست معاون اول رئیس جمهوری برگزار شد، موضوع انتشار فهرست کامل دریافت کنندگان ارز به نرخ رسمی مطرح و در نهایت مقرر شد این فهرست مطابق با مصوبه ستاد اقتصادی دولت در هفته آینده توسط بانک مرکزی اطلاع رسانی شود.

با پایان تاریخ مشخص شده برای انتشار فهرست کامل ارزبگیران دولتی، بانک مرکزی به وعده خود عمل نکرد و در مورخه 11 مرداد 1397 خبر از ارسال این فهرست برای وزارت اقتصاد داد! در این خبر که در سایت بانک مرکزی درج شد، آمده بود:  بنا به دستور رئیس جمهور در مورخه 10 مرداد 1397، عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی در نامه ای به مسعود کرباسیان وزیر امور اقتصادی و دارایی فهرست کامل واردکنندگانی که از ۲۲ فروردین تاکنون ارز به نرخ رسمی دریافت کرده اند را برای بهره برداری و اقدام لازم از سوی گمرک جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد.

مسعود کرباسیان وزیر سابق امور اقتصاد و دارایی نیز در پست اینستاگرامی در مورخه 13 مرداد 1397 در این زمینه اعلام کرد: لیست تمامی افرادی که در دوره اخیر ارز ۴۲۰۰ تومانی دریافت کرده ‌اند از طریق بانک مرکزی در اختیار وزارت اقتصاد قرار گرفته‌ است. این لیست را به سرعت در اختیار گمرک قرار دادیم تا به صورت دقیق مشخص کنند که چه افراد و شرکت‌ هایی ارز دریافت کرده و کالا وارد نکرده ‌اند. با این گروه براساس قانون و برمبنای اخلال ‌گران نظام ارزی برخورد جدی صورت خواهد گرفت. همچنین سازمان امور مالیاتی هم موضوع را دنبال می کند. گزارش نهایی با نهایت شفافیت در اختیار مردم و نهادهای ذی ‌ربط قرار می‌ گیرد.

حالا و بعد از گذشت حدود سه ماه از دستور رئیس جمهور پیرامون افشای فهرست کامل ارزبگیران دولتی، بانک مرکزی در اقدامی شایسته، طی خبری اعلام کرده است که در مورخه 7 مهر ماه 1397 فهرست تمامی کسانی که از ابتدای سال تاکنون ارز دولتی و نیمایی دریافت کرده اند را در اختیار عموم مردم قرار خواهد داد. در این خبر که در مورخه 4 مهرماه 1397 منتشر شده، آمده است: "دکتر همتی رییس کل بانک مرکزی در راستای شفاف سازی دریافت کنندگان ارز دولتی و نیمایی دستور داد، لیست دریافت کنندگان ارز منتشر شود. بر این اساس روز شنبه هفته آینده لیست تمام دریافت کنندگان ارز دولتی از ابتدای سال و نیز لیست اشخاص حقیقی و حقوقی که تاکنون از سامانه نیما ارز دریافت کرده اند به همراه میزان و نرخ ارز دریافتی آنها برای اطلاع عموم مردم منتشر می شود. طبق  دستور رييس كل بانك مركزي از این پس نیز به طور روزانه لیست دریافت کنندگان ارز سامانه نیما و نیز دریافت کنندگان ارز کالاهای اساسی و ضروری اطلاع رسانی خواهد شد".

این تصمیم بانک مرکزی گام بسیار بلندی در راستای شفاف سازی و مبارزه با رانت و فساد می باشد و قابل تحسین است. انتشار فهرست های این چنینی باعث خواهد شد تا انحرافات در ارزهای پرداخت شده به حداقل ممکن برسد. به خصوص که، هم اکنون اختلاف قیمت ارز سامانه نیما و ارز دولتی با ارز در بازار آزاد به صورت چشمگیری افزایش یافته است و این موضوع می تواند باعث ایجاد انگیزه جهت سوءاستفاده از ارزهای دولتی و نیمایی شود. این گونه فهرست ها دائماً توسط مردم و رسانه ها رصد می شوند و در صورت مشاهده هر گونه تخلفی سریعاً اطلاع رسانی می گردد.