یدالله صمدی، سینماگری که بیش از آثارش به خاطر منش حرفهای تحسین شد
وداع یدالله صمدی، کارگردان سینما و تلویزیون، واکنش‌های گسترده‌ای در میان جامعه سینما پی داشت؛ واکنش‌هایی که برگرفته از شخصیت سلامت و اخلاق حرفهای این سینماگر کشورمان بود و نشان داد، فیلمسازان را لزوماً با فیلم‌هایشان به یاد نخواهند آورد و رویه حرفهای یک فیلمساز می‌تواند بر دستاوردهایش در سینما سایه بیندازد. اکنون باید پرسید صمدی چگونه عمل کرد که بدرود حیاتش چنین واکنش‌هایی در پی داشت؟ هنرمندان امروز به این پرسش‌های پاسخ‌های متفاوتی داده‌اند.
به گزارش «تابناک»؛ روز گذشته یدالله صمدی، کارگردان سینما و تلویزیون، در شصت و شش سالگی بدرود حیات گفت. صمدی که شروع فعالیتش با دستیاری در یکی از فیلم‌های نصرت‌الله کریمی بود، در فیلم‌های «دست شیطان» حسین زندباف و «دادشاه» حبیب کاوش دستیار کارگردان بود و در سال 1363 اولین فیلمش را با نام «مردی که زیاد می‌دانست» ساخت.
این سینماگر در کنار فیلم‌های «اتوبوس»، «ایستگاه»، «ساوالان»، «آپارتمان شماره ۱۳»، «دو نفر و نصفی»، «دمرل»، «معجزه خنده»، «سارای»، «بانوی من»، «شهرآشوب» و «پدر آن دیگری»، کارگردانی دو سریال «شوق پرواز» و «هفت سین» را بر عهده داشت. بسیاری از مردم صمدی را با سریال «شوق پرواز» که با بازی شهاب حسینی در نقش شهید بابایی مورد توجه ویژه‌ای قرار گرفت می‌شناسند و این سریال یکی از یادگارهای ماندگار صمدی است.
صمدی علاوه بر خلق مجموعه آثارش، مدیرعامل خانه سینما و ریاست کانون کارگردانان سینمای ایران بود اما بیش از فعالیت‌های حرفه‌ای‌اش، به واسطه اخلاق حرفهای مشهور بود و پس از درگذشتش، نیز از این منظر مورد تحسین سینماگران و متولیان سینما قرار گرفت.
هنگامه قاضیانی درباره این کارگردان نوشت: «و سعادت مرگ، وقتی شما انتخابش می کنید اقای صمدی. قافله پدر که از دست می دهد بی شک می گرید... و حقیقتا هیچکس نمی داند در چه روز و چه ساعت و کدام سرزمین مرگش فرا می رسد.. روحشان رها. ما همدردیم. حرمت رو از ایشون، اموختم، همین درس بس بود. مردم خوب آدربایجان هجرت در ترانه های شما معنا میشود به شما نیز تسلیت. با عزت رفتن کار دشواریست روحتان ارام آذربایجان.»
هوشنگ گلمکانی سردبیر مجلسه فیلم نوشت: «یدالله صمدی، نازنین و دوست‌داشتنی بود. فیلم‌های «ایستگاه» و «آپارتمان شماره سیزده» او را دوست داشتم، به‌خصوص اولی را که در زمان خودش ساختاری نو و محکم داشتم و نقد مفصلی بر آن نوشتم که همیشه از آن یاد می‌کرد. کمدی شلوغ «آپارتمان...» هم پر از لحظه‌های سنجیده و خوش‌ساخت و بامزه بود اما متاسفانه صمدی هم مثل اغلب کارگردان‌های هم‌نسلش در دهه شصت باقی ماند و مثل همه آن‌ها ندانست که باید با سینمای زمانه پیش آمد.
آخرین کارش «پدر آن دیگری»، از حیث رویکرد و پرداخت و ساختار، به نظرم سه‌چهار دهه از روزگار ما عقب بود؛ اما در بحث‌هایی که با او داشتم، این را نمی‌پذیرفت و آخرین جدل‌مان با رنجش او تمام شد. حالا واقعا نمی‌دانم، «هنر مهم‌تر است یا آدمیزاد؟». آیا باید همان جوری با صراحت نظرم را به او می‌گفتم، حتی به قیمت آزردگی‌اش، یا می‌گفتم گور بابای دنیا؛ چرا باید این وجود نازنین را رنجاند؟ دوراهی خطیر و بغرنجی است.»
فخرالدین صدیق‌شریف درباره همکاری‌اش با مرحوم یدالله صمدی در «شوق پرواز» گفت: «زمانی که خبر فوت ایشان را شنیدم ضربه بدی به من وارد شد به دلیل اینکه برخی آدم‌ها استثنا هستند. یدالله صمدی یک انسان هنرمند و اخلاق‌مدار بود. زمانی که با ایشان کار می‌کردم احساس امنیت و آرامش داشتم. رفتار و نگاه درست و لطیفی به کار داشت. اگر تمام کارهای او را نگاه کنید، لطافت و احساس انسانی را در کارهایش می‌بینید. ما زود ایشان را از دست دادیم. او می‌توانست باشد و آثار دیگری بر جای بگذارد.»
این بازیگر درباره سریال «شوق پرواز» نیز بیان کرد: «در زمان ساخت این مجموعه مرحوم یدالله صمدی مرتب با خانواده شهید بابایی در ارتباط بود و تمام اطلاعات را از خانواده می‌گرفت و خانواده شهید بابایی نیز در پشت صحنه کار حضور داشتند، به دلیل اینکه کار با واقعیت جلو برود. او تمام جوانب کار را در این سریال در نظر گرفت. از مسائل اجتماعی گرفته تا عاطفی و قهرمانی‌هایی که سرداران ما در عرصه جنگ انجام می‌دادند.»
صمدی در آینده نیز به همان اندازه که با آثارش یاد خواهد شد، با منش و رفتارش در خاطره‌ها زنده خواهد بود و هرچند در سال‌های پایانی فعالیت حرفه‌ای‌اش با بی‌مهری برخی همکارانش و مدیران سینمایی همراه شد و سرمایه‌گذاری آخرین فیلمش تأمین نشد، این مسأله باعث نشد تا او در اخلاق حرفه‌ایش تجدیدنظر کند.
