پیشنهادهای موسویان برای حل اختلاف با عربستان

ایرنا نوشت: «سید حسین موسویان» پژوهشگر دانشگاه پرینستون آمریکا و عضو پیشین گروه مذاکره کننده هسته ای در کنفرانس تغییر پارادیم های امنیتی در غرب آسیا گفت: ایران و عربستان برای حل اختلافات و برقراری صلح باید مسیر همکاری را در پیش گیرند.

این کنفرانس توسط موسسه مطالعات و تحلیل های دفاعی وابسته به وزارت دفاع هند با عنوان 'تغییر پارادیم های امنیتی در غرب آسیا و نقش بازیگران منطقه ای و بین المللی'با حضور دهها تن از دیپلمات های مقیم، نویسنده گان، مراکز مطالعاتی و رسانه های هند تشکیل شد.
بیش از بیست سخنران از کشورهای مختلف نیز سخنرانی داشتند که «کاظم سجاد پور» معاون وزیر خارجه و موسویان سخنرانان مدعو از ایران بودند.
موسویان در این کنفرانس گفت: غرب آسیا درآستانه یک آشوب تاریخی بسرمی برد. بدنبال گسترش درگیری ها و تروریسم، برخی از قدرت های منطقه ای سقوط کرده و چشم انداز ژئوپولتیکی چندین دهه گذشته منطقه تغییر کرده است.
وی اشاره داشت که در بین عواملی که موجب بی ثباتی و گسترش افراط گرایی شده، هشت عامل کلیدی است:
1-ادامه اشغال سرزمین فلسطین توسط اسرائیل،
2-تجاوز صدام به ایران در1980میلادی و به کویت در1990،
3-تجاوز نظامی آمریکا به افغانستان در سال 2001،
4-تجاوزنظامی آمریکا به عراق در سال 2003،
5-وقوع بهار عربی در سال 2011،
6-حمله نظامی ناتو و کشورهای عرب شورای همکاری خلیج فارس به لیبی در2011،
7-سازماندهی و صدور ده ها هزار تروریست از حدود 80 کشورجهان برای تغییر رژیم در سوریه،
8-حمله نظامی عربستان-آمریکا به یمن.
پژوهشگر دانشگاه پرینستون خاطرنشان ساخت که این رخدادها موجب شد که:
1-جهان عرب دچار گسیختگی شد،
2-قدرت های عربی سوریه، لیبی و عراق دچار جنگ داخلی و تروریسم شدند،
3-برخی از رهبران عرب متحد آمریکا در کشورهایی همچون مصر و تونس سقوط کردند،
4- دهها هزار تروریست سراریز منطقه و فراتر از آن شدند،
5- گروه های تروریستی همچون داعش در منطقه ظهور کردند.
موسویان ادامه داد: همزمان با افول قدرت های عربی لیبی، عراق، مصر و سوریه، عربستان سعودی تحت رهبری «محمد بن سلمان»، جوان 33 ساله، سعی نموده رهبری جهان عرب را بدست گیرد. پویش های جدید قدرت در منطقه شاهد شکل گیری دو بلوک یکی متشکل از آمریکا، عربستان، رژیم صهیونیستی و امارات متحده عربی و دیگری روسیه، ایران،سوریه،عراق و گروههای نظامی مردمی همچون حزب الله لبنان، الحشد الشعبی عراق و نیروی نظامی سوریه می باشد.
وی تصریح کرد: در حالیکه آمریکا و روسیه دو قدرت اصلی جهانی تاثیرگذار درمنطقه هستند، ایران و عربستان بازیگران اصلی منطقه ای می باشند. با ورود محمد بن سلمان به اریکه قدرت، عربستان از سیاست سنتی محافظه کارانه دهه های گذشته به سمت استراتژی تهاجمی چرخش و تخاصم علنی با ایران را درپیش گرفته است.
واقعیت این است که ایران و عربستان در معادلات یمن، لبنان،سوریه،عراق،بحرین،قطر و سایر منطقه نفوذ دارند. منتهی علیرغم موفقیت مذاکرات هسته ای در جهت رفع نگرانی های جامعه بین الملل از برنامه هسته ای ایران، امروزه محور آمریکا-عربستان-رژیم صهیونیستی مدعی است که ایران عامل بهم ریختگی های جهان عرب و بی ثباتی های منطقه است.
دیپلمات پیشین ایرانی اشاره نمود که از دیدگاه ایران، بهم ریختگی جهان عرب پنج عامل اصلی دارد که ربطی هم به ایران ندارد:
1-ناکارآمدی حکومت های عربی،
2-چندین دهه دیکتاتوری و فساد در کشورهای عربی،
3-گسترش وهابیت،
4-جنگ های عربی-عربی همچون حمله عراق به کویت، شورای همکاری خلیج فارس به لیبی و تجاوز عربستان به یمن.
5-دخالت عربستان در کشورهای منطقه.
عضو سابق گروه مذاکره کننده هسته ای گفت :برای نمونه موضوع فلسطین که چند دهه عامل وحدت عربی و جهان اسلام بود، امروزه دچار دگرگونی شده چون عربستان تبدیل به عامل فشار بر فلسطینی ها برای پذیرش خواسته های حداکثری اسرائیل شده است. دراین مورد نیویورک تایمز فاش کرد که محمد بن سلمان طرحی کاملا به نفع اسرائیل را به «محمود عباس» ارائه کرده که هیچیک از دولت های آمریکا تا این حد به نفع اسرائیل جلو نرفته بودند. این روزنامه همچنین نوشت که ترامپ به این دلیل بیت المقدس را پایتخت اسرائیل اعلام کرد که از پشتیبانی محمد بن سلمان و تمرکز او بر اقدامات ضد ایران اطمینان داشت.
وی ابراز داشت : به رحال واقعیت این است که جهان عرب در موضوع فلسطین،در آستانه تسلیم تاریخی به اسرائیل است.
موسویان افزود: شورای همکاری خلیج فارس از حیز انتفاع خارج شده نه به خاطر ایران بلکه بخاطر سیاست های سلطه جویانه عربستان. عربستان عملا بحرین را تحت سلطه درآورده و بدنبال فروپاشی حکومت قطر است. مقامات قطر مکرر تاکید کرده اند که عربستان دنبال یک حکومت دست نشانده در قطر است.
لیبی نیز از هم پاشید به دلیل حمله نظامی ناتو و کشورهای متحد عربی درحالیکه ایران کمترین نقشی نداشت.
به عقیده وی ،منتسب کردن بحران یمن به ایران یک ساده انگاری مغایر واقعیت های تاریخی است. تجاوز نظامی عربستان موجب قتل عام هزاران یمنی، گسترش بیماری های مسری و ایجاد بدترین فاجعه انسانی معاصر شده است.
موسویان در این رابطه اشاره داشت که استراتژی منطقه ای عربستان را می توان در پنج محور خلاصه کرد:
1-تلاش برای حفظ سلطه نظامی-امنیتی-سیاسی و اقتصادی آمریکا بر منطقه،
2-اتحاد با اسرائیل برای جلب حمایت لابی قدرتمند صهیونیست جهانی،
3-تقابل با ایران و متحدان منطقه ایران و تحریک آمریکا برای حمله به ایران،
4-به رسمیت شناختن اسرائیل توسط کشورهای عربی از طریق محو موضوع فلسطین،
5-سلطه بر کشورهای کوچک خلیج فارس و تشکیل جبهه متحد عربی همچون ناتو عربی برای تقابل با ایران.
وی همچنین استراتژی منطقه ای ایران را نیز در پنج محور خلاصه کرد:
1-مقاومت در مقابل هژمونی و سلطه آمریکا برمنطقه و تلاش برای بهبود روابط با سایر قدرت ها،
2-مقاومت در مقابل اشغال فلسطین توسط اسرائیل و حمایت از گروههای جهادی همچون حماس و حزب الله.
3-تقابل تمام عیار با گروه های تروریستی تکفیری همچون داعش و القاعده،
4-مقابله با سلطه عربستان برکشورهای کوچک حاشیه خلیج فارس. بعد از محاصره قطر توسط عربستان و امارات، ایران مرز خود را به روی قطر باز کرد و قطر را از سقوط نجات داد زیرا قطر هیچ راهی بخارج نداشت. ایران همین سیاست را در مورد کشورهای عمان و کویت دنبال می کند.
5- مقابله با طرح اسرائیل برای تجزیه چهار کشور عراق، ایران، ترکیه و سوریه از طریق حمایت از تجزیه استان های کردنشین آنها.
موسویان در این رابطه برای مسیر پیش رو به دو گزینه اشاره داشت و گفت: گزینه نخست استمرار دشمنی های جاری که موجب استمرار و گسترش بی ثباتی و فرقه گرایی، عدم مهار تروریسم و حتی احتمال بروز تقابل نظامی می شود.
گزینه دوم مسیر همکاری است.عملی شدن این گزینه مستلزم این است که دوطرف صمیمانه نگرانی ها و تهدیدات امنیتی یکدیگر را درک کرده و برای رفع آن روی راه حل بینابینی توافق کنند.
وی افزود که چهار اقدام ضروری برای تحقق گزینه همکاری وجود دارد:
1-آغاز گفت وگوهای بدون پیش شرط تهران و ریاض و قراردادن همه نگران هایی امنیتی روی میز مذاکره،
2-تشکیل مجمع گفت وگوهای ایرانی-عربی با حضور فراگیر قشرهای مختلف از جمله دیپلمات ها و محققان،
3-مهار فرقه گرایی از طریق نشست های علمای شیعه و سنی از الازهر مصر، مفتی های عربستان، سایر کشورهای اهل سنت و بزرگان حوزه های علمیه تشیع قم و نجف،
4-آغاز بدون پیش شرط گفت وگوهای هشت کشور حاشیه خلیج فارس، ایران و عراق و شورای همکاری در سطح وزرای خارجه باهدف نهادینه کردن همکاری ها جهت تشکیل'نظام امنیت و همکاری خلیج فارس'.
به عقیده او، سازمان امنیت و همکاری اروپا یک مدل مناسب است که می توان مشابه آن را براساس بند 8 قطعنامه 598 شورای امنیت سازمان ملل درخلیج فارس شکل داد.
به گفته این پژوهشگر ، مشارکت پایدار کشورهای حاشیه خلیج فارس باید براساس 8 اصل باشد:
1-احترام به حاکمیت کشورهای عضو،
2-عدم استفاده از زور،
3-احترام به مرزهای موجود و تمامیت ارضی کشورهای عضو،
4-حل مسالمت آمیز اختلافات،
5-عدم مداخله در امور داخلی کشورها،
6-احترام به اصول منشور سازمان ملل،
7-پرهیز از دامن زدن به فرقه گرایی،
8-احترام به نظام های حکومتی کشورهای عضو.
این مهم یک مسیری است تدریجی که با آغاز گفت وگوها می توان ایجاد همکاری و مشارکت پایدار در خلیج فارس را به نتیجه رساند.
«البادی» از موسسه مطالعات اسلامی ملک فیصل عربستان سخنران بعدی بود که ضمن رد تحلیل موسویان از نقش منطقه ای عربستان گفت علیرغم اختلاف نظر در این مورد، از پیشنهادات موسویان برای بهبود روابط ایران و عربستان حمایت می کند.
البادی سیاست منطقه ای عربستان را حفظ ثبات و پیشگیری از تغییر در وضعیت در کشورهای منطقه خواند.
موسویان در پاسخ وی گفت طبیعی است که در برداشت ها متفاوت فکر کنیم اما مهم این است که در راه حل درک مشترک داشته باشیم. خوشحال هستم که البادی با راه حل های من موافق است منتهی مشارکت عربستان در حمله نظامی به لیبی برای ساقط کردن قذافی که موجب بی ثباتی این کشور شد و تلاش برای ساقط کردن حکومت در قطر، به معنی اقدام برای تغییر وضعیت این کشورها بود و نه حفظ وضعیت کنونی آنها.
دراین نشست همچنین مشاجرات تندی بین نماینده بحرین و موسویان صورت گرفت. نماینده بحرین تمام سخنرانی خود را علیه ایران اختصاص داد و ایران را عامل تمام بی ثباتی های منطقه خواند.
موسویان در پاسخ وی گفت: کشور بحرین بهتر است به جای متهم کردن ابران و مشارکت درحمله نظامی به کشورهای منطقه همچون یمن و لیبی، کشتار مردم بیگناه یمن و حمایت از گروه های افراطی تروریستی، به فکر استقلال خود باشد که امروزه به یک ایالت کوچک عربستانی تبدیل شده که ترامپ به طور علنی می گوید بدون حمایت آمریکا، ظرف دو هفته سقوط می کند.