خسارت همگانی چیست؟

خسارت همگانی (General average) نام یکی از اصول قانون دریانوردی است که بر پایه آن همه طرف‌های دخیل در یک سفر دریایی در هرگونه خسارتی که با قربانی کردن داوطلبانه بخشی از کشتی یا کالاهای آن به منظور نجات از موارد اضطراری صورت گرفته به تناسب سهیم‌اند.

در این حالت خسارت های وارده نه تنها بر عهده صاحبان کالایی که کالای آنها به دریا ریخته شده یا مالک کشتی است، بلکه خسارت بین تمامی افرادی که به نحوی در آن سفر دریایی ذینفع هستند تقسیم می شود و هر یک باید به تناسب ارزش کالا یا کشتی خود سهمی از خسارت را پرداخت کنند.

در مواقع اضطراری رویارویی با خطر ممکن است برای ملوانان تشخیص اینکه دارایی چه کسی را به دریا می‌ریزند دشوار باشد و برای جلوگیری از کشمکش‌های بعدی، بر پایه این قانون پس از رسیدن به مقصد همه بازرگانان سوار بر کشتی موظفند سهمی برای جبران زیان واردآمده به بازرگانان مال‌ باخته بپردازند.

این قانون ریشه در سفرهای دریایی قدیمی دارد ولی امروزه نیز همچنان از اصول پابرجا در قوانین دریانوردی بیشتر کشورها است. زیان همگانی در میان مردمان باستانی هند، بابل، یونان، در سده ششم پیش از میلاد مسیح رایج بود است. دریانوردان ساکن دریای مدیترانه مانند یونانی‌ها و مصری‌ها از چند سده پیش از میلاد به این اصل معتقد بودند که آنچه برای نجات کشتی به دریا ریخته می‌شود با مشارکت همه جبران شود.