ترور تولید داخلی با موافقتنامه تعرفه تجارت ترجیحی با ترکیه
این روزها که واردات کود انسانی از ترکیه در مرحله تایید و تکذیب است، بد نیست سری بزنیم به موافقتنامه ای که در زمان وزارت محمدرضا نعمت زاده با ترکیه بسته شد. موافقتنامه ای که در آن، کالاهای کشاورزی ایران با تعرفه ای ترجیحی به ترکیه صادر می شد و ترکیه هم کالاهای صنعتی خود را با تعرفه ترجیحی به ایران وارد می کرد! موافقتنامه ای که به نوعی می توان آن را ترور تولید داخلی خواند!
به گزارش تابناک اقتصادی، این روزها رسانه ها خبری را منتشر کردند که به سرعت در فضای مجازی دست به دست چرخید و تعجب همگان را برانگیخت. خبر از این قرار بود که ایران از کشور ترکیه مقادیر قابل توجهی کود انسانی وارد کرده است! البته این خبر به سرعت توسط سازمان توسعه و تجارت تکذیب شد. همین موضوع تجارت با ترکیه، بهانه ای شد تا به سراغ یک موافقتنامه منعقد شده با ترکیه در زمان وزارت محمدرضا نعمت زاده برویم. موافقتنامه ای که می توان از آن به میراث بد به جا مانده از نعمت زاده یاد کرد.
توافقنامه تجارت ترجیحی میان ایران و ترکیه که در زمان وزارت نعمت زاده امضا شد از اول ژانویه 2015 یا 11 دی ماه 1393 عملیاتی شد. در این موافقتنامه 125 فقره از سوی ایران و 140 فقره از سوی ترکیه برای کاهش تعرفه و با اعمال تعرفه ترجیحی مشخص شد که از سوی ایران عمدتاً این 125 فقره محصولات کشاورزی و شیلات بودند و از سوی ترکیه عمدتاً کالاهای صنعتی را شامل می شدند.
این روش اعمال تعرفه های ترجیحی روشی آزموده شده در تجارت جهانی می باشد که عمدتاً به منظور رشد مبادلات تجاری بین دو کشور منعقد می شود اما یک اصل مهم باید در آن رعایت گردد و آن هم تنظیم کالاهایی است که صادر می شود و کالاهایی که از طرف مقابل وارد می گردد.
همان گونه که عنوان شد در این توافقنامه کالاهایی که ترکیه تعرفه آن ها را برای واردات از ایران کاهش داده عمدتاً کالاهای کشاورزی و شیلات شامل اقلامی نظیر تخم پرندگان، آب پنیر و آب پنیر تغییر یافته اعم از غلیظ شده یا نشده، گل کلم، کاهوی کروی، خیار، خیارترشی، بادمجان، فلفل فرنگی و غیره می باشد و در مقابل کالاهایی که ایران توافق کرده است که تعرفه آن ها را جهت وارد کردن از ترکیه کاهش دهد عمدتاً کالاهای صنعتی شامل منسوجات، صفحه ورق و نوار آلومینیوم، مفتول، صفحات فولادی، یخچال، رادیاتور، ماشین لباسشویی، آهن، فولاد و غیره می باشد.
این توافقنامه آن قدر بد بسته شده بود که در همان زمان انعقاد هم بسیاری از تولیدکنندگان به آن اعتراض نمودند و آن را به نوعی ترور تولید داخلی دانستند. بعد از گذشت حدود سه سال از اجرایی شدن این توافقنامه مجتبی خسروتاج رئیس سازمان توسعه و تجارت درباره آن در تاریخ 25 تیر ماه سال جاری عنوان نمود که اگر این توافقنامه در زمان حضور بنده بسته می شد قطعاً به این شکل بسته نمی شد. البته خسروتاج به این نکته هم اشاره نموده است که طبق یکی از بندهای این توافقنامه دو طرف پس از یک دوره اجرا، حق دارند نسبت به اصلاح فهرست و میزان تعرفه ها، طرف مقابل را مطلع کنند و اگر طرف مقابل به هر دلیلی نپذیرفت در مدت زمان 6 ماه طرف اول می تواند یک طرفه این کار را انجام دهد.
به هر حال اگر قرار است در این توافقنامه بازنگری صورت گیرد بهتر است مسئولین سعی کنند از طرف ترکیه تعرفه واردات مواد اولیه را که لازم تولید داخلی می باشد کاهش دهند و از کاهش تعرفه واردات کالاهای مصرفی یا کالاهایی که در داخل مشابه آن ها با کیفیت بهتری تولید می شوند مانند منسوجات خودداری نمایند.
