استقراض ایران از انگلیس برای مراسم تاجگذاری و تاسیس بانک شِکَر!

در 26 فروردین 1293 دولت نسبت به دریافت وام صدهزار لیره ای از انگلیس اقدام می کند و همچنین  در چنین روزی طرح تاسیس بانک شکر در ایران تدوین می شود. 

به گزارش تابناک اقتصادی، تاریخ اقتصاد ایران و جهان آینه ای است تمام نما از رویدادهای اقتصادی که در گذشته رخ داده است و بیانگر ریشه های تاریخی بسیاری از واقعیت های امروز ایران و جهان است. موضوع "اقتصاد ایران و جهان در گذر زمان" در این نوشتار به وقایع تاریخی بیست و ششم فروردین ماه اختصاص دارد که به طور مستقیم و غیر مستقیم اقتصاد ایران و جهان را متاثر کرده است. 

26 فروردین 1293: در چنین روزی در تهران اعلام شد كه دولت درصدد استقراض یكصد هزار لیره از بانك انگلستان با بهره متعارف است تا در تاریخ معین (سی‌ام تیرماه) كه سلطان احمد شاه به سن قانونی خواهد رسید، مراسم تاج‌گذاری رسمی وی را برگزار كند. روز ۳۰ تیر ۱۲۹۳ احمدشاه پسر محمدعلی شاه قاجار در ۱۸ سالگی در تهران تاجگذاری كرد. این مراسم 5 سال پس از خلع محمدعلی شاه در دوره ی مابین مجلس دوم و سوم و در شرایطی كه دوران حاكمیت ناصرالملك بعنوان نایب السلطنه نیز رو به پایان بود و هیچ ارگان و نهادی بر كشور حاكم نبود، به وقوع پیوست‌. تاجگذاری احمدشاه یك ماه قبل از آغاز جنگ جهانی اول صورت گرفت‌. اقدامات او برای بیرون راندن قوای انگلیسی و روسی كه طبق قراردادهای ۱۹۰۷ و ۱۹۱۵ ایران را به دو منطقه نفوذ خود تقسیم كرده بودند بی نتیجه ماند. با وقوع انقلاب بلشویكی ۱۹۱۷ در روسیه، دولت این كشور قرارداد ۱۹۱۵ با انگلیس را لغو كرد و نیروهای خود را از ایران فراخواند. به دنبال آن نیروهای انگلیسی حاضر در ایران به سمت شمال پیشروی كردند و تقریباً تمام خاك ایران را تحت نفوذ خود درآوردند.

26 فروردین 1333: در این روز اعلام شد که نخست وزیر وقت، زاهدی، از محل شهر صنعتی کرج بازدید می‌کند. پیش از این جراید در صفحات اقتصادی خود نوشته بودند که مقدمات احداث شهر صنعتی کرج در محل اراضی و تاسیسات کارخانه ذوب ‌آهن فراهم شده است و چون قسمتی از ماشین ‌آلات ذوب ‌آهن به علت وقوع جنگ به ایران نرسید و قسمتی از ماشین ‌های آن نیز طی سال‌های اخیر فرسوده شده بود و ایجاد کارخانه ذوب آهن در این ناحیه از نظر فنی دیگر میسر نبود، بنابراین به دستور نخست‌وزیر قرار شد که به جای ذوب‌ آهن کرج، این محل تبدیل به شهر صنعتی شود. با مطالعاتی که توسط مهندسان و کارشناسان سازمان صنایع کشور و هیات مشاوران فنی نخست‌ وزیر به عمل آمد، قرار شد تاسیسات کارخانه ذوب‌ آهن به صورت یک شهر صنعتی در آید و برای اداره امور آن نیز با تعدادی از کارخانجات و موسسات داخلی مذاکره گردید و به  نمایندگان آن ها اطلاع داده شد که از تاسیسات کارخانه مزبور بازدید کرده و از هر قسمت که نیازهای آن ها را تامین می‌کند استفاده کنند. ولی شرط استفاده از تاسیسات کارخانه سابق ذوب‌ آهن این است که در خود محل از آن ها استفاده شود و گذشته از این نحوه استفاده به این قرار است که در محل مزبور اقدام به ساختن کالاهایی که ساختن آن در داخل کشور میسر است، ‌شود و به این ترتیب در این قسمت به تدریج یک شهر صنعتی ایجاد شود.

26 فروردین 1343: در جراید اعلام شد که به زودی در کشور بانک شکر تشکیل خواهد شد. در ادامه ی این خبر اینگونه آمده است که برای اجرای صحیح تصمیم اخیر دولت در مورد لغو انحصار ورود قند و شکر به وسیله دولت باید اقدامات لازم از هم اکنون عملی گردد. و به طور مسلم در سرلوحه این اقدامات تشکیل بانک یا صندوق شکر قرار دارد و این فکر مدت‌ ها قبل عنوان شده و با شرایط موجود اهمیت زیادتری پیدا کرده است. نایب رئیس اتاق صنایع و معادن در این خصوص گفته است: «برای اینکه بتوانیم شکر را با قیمت ارزان در بازارهای جهان خریداری نماییم صندوق یا بانک شکر باید راسا وارد فعالیت شود. این بانک که در آن دولت، تجار و بانک‌ ها و سندیکای صاحبان صنایع قند کشور باید شرکت داشته باشند می‌توانند در بهترین شرایط و فصل خرید شکر در سال وارد عمل شوند و کسری شکر مورد احتیاج کشور را خریداری نمایند.» به گفته وی، این بانک می‌تواند مرکز فعالیت کارخانجات قند در داخل کشور باشد و کلیه تضمین‌نامه‌ ها و کارهای بانکی کارخانجات مزبور را عملی نماید و در صورت لزوم برای توسعه کارخانجات قند، تقویت کشت چغندر در نقاط مستعد کشور و به خصوص خوزستان که از هر جهت آینده درخشانی دارد و سایر امور مربوطه اقدام کند.

منابع: آرشیو روزنامه دنیای اقتصاد / موسسه مطالعات پژوهش های سیاسی