16 بهمن / 4 فوریه

از دیرباز گفته اند که گذشته چراغ راه آینده است؛ و در این میان تاریخ اقتصاد ایران و جهان آینه ایست تمام نما از پدیده های اقتصادی که در گذشته رخ داده است. موضوع "اقتصاد ایران و جهان از دریچه زمان" در این نوشتار تابناک اقتصادی به وقایع تاریخی شانزدهم بهمن ماه اختصاص دارد که به طور مستقیم و غیر مستقیم اقتصاد ایران و جهان را متاثر کرده است.

ورود سرمایه گذار مطرح اروپایی به ایران

1333: بارون دوچیلد سرمایه دار معروف اروپایی وارد تهران شد تا در خصوص معاملات بازرگانی با مسئولان ذی ربط مذاکره کند.

تدوین برنامه ی سوم عمرانی ایران و تاثیر آن بر افزایش دستمزدها

1341: برنامه ی سوم عمرانی ایران از سال 1341 تا 1347 موجب شد که توسعه صنعتی در دستور کار قرار گیرد. از این سال تا سال 1351 که دو برنامه ی سوم و چهارم عمرانی اجرا شد، ترکیب شاغلان و سطح درآمدها در میان گروه های گوناگون از تعادل قبلی خارج شد. همچنین از آنجا توسعه ی بنگاه های صنعتی در دستور کار قرار گرفته بود، درخواست برای جذب کارگران ماهر، استادکار و متخصص افزایش پیدا کرد. این افزایش تقاضای نیروی متخصص موجب افزایش در دستمزدها گردید. کمترین میزان حقوق هفتگی به ترتیب به کشاورز، کارگر ساده و کارگر ماهر تعلق می گرفت. مزد هفتگی یک کارگر ماهر هشتاد درصد بیش از کارگر ساده بوده است.

لازم به ذکر است که دستمزد کارگران ماهر حدفاصل سال های 1349 تا 1351 در مناطق شهری رشدی بسیار شتابان داشته است که نزدیک به 90 درصد برآورد می گردد. همچنین فاصله ی دستمزد متخصص عالی نسبت به استادکار، حدود شش برابر بیشتر بوده است.

انتصاب مهدی بازرگان به عنوان رئیس دولت موقت

1357: امام خمینی در این روز مهندس مهدی بازرگان را به طور رسمی به عنوان رئیس دولت موقت تعیین کردند. بخشی از پیام امام بدین شرح است:

»جنابعالی را بدون در نظر گرفتن روابط حزبی و بستگی به گروهی خاص مامور تشکیل دولت موقت می نمایم تا ترتیب اداره امور مملکت درباره تغییر نظام سیاسی کشور به جمهوری اسلامی و تشکیل مجلس موسسان از منتخبین مردم جهت تصویب قانون اساسی نظام جدید و  انتخاب مجلس نمایندگان ملت طبق قانون اساسی جدید را بدهید.»

برخی دیگر از وقایع مهم و اقتصادی سال 57

1357: در پی انتصاب مهندس بازرگان به سمت رئیس دولت موقت، مردم در تهران و شهرستان ها برای تایید نخست وزیری بازرگان راهپیمایی کردند. بختیار نیز به دنبال این اتفاق گفت: «در ایران تنها یک حکومت وجود خواهد داشت. ساحت ایران تجزیه ناپذیر است. اگر بازرگان تنها به حرف زدن اکتفا کند یک مساله است و اما اگر بخواهد دست به عملی بزند، مساله ی دیگری مطرح می شود.»

در همین روز روزنامه ها سخنان بنی صدر را نیز پوشش دادند که طی آن ورشکستگی اقتصادی کشور را به سیستم مالی رژیم مرتبط دانسته است. صادرات 162 هزار تن نفت کوره به سنگاپور، ژاپن و استرالیا دیگر خبر حوزه ی اقتصادی است که روزنامه ها به آن پرداخته اند. همچنین روزنامه ی کیهان با تیتر 2000 وزیر و مقام عالی رتبه سابق ممنوع الخروج شدند، خبر از بازداشت مقامات مملکتی می دهد.

راه اندازی مجدد خط تولید شرکت آزمایش

1363: محسن آزمایش ، مجتمع صنعتی آزمایش را در مرودشت راه اندازی کرد و قصد داشت در آن یک میلیون و چهارصد هزار دستگاه وسیله خانگی یخچال، کولر، اجاق گاز، بخاری، تلویزیون رنگی، آبگرمکن، ماشین لباسشویی و ظرفشویی تولید نماید. قرار بود در کنار کارخانه یک مجتمع آموزشی وسیع با هزینه 200 میلیون ریال سرمایه از سوی بنیاد آزمایش تاسیس شده و در آن 500 دانش آموز با هزینه ی بنیاد مشغول تحصیل شوند. تولیدات شرکت بیش از مصرف داخلی بوده و به علت مرغوبیت، ارزانی و نزدیکی به کشورهای عربی همسایه به آنجا صادر می گشت. شرکت محسن آزمایش در سال 1358 به سرنوشت سایر شرکت های صنعتی دچار شد و مشمول بند ج قانون حفاظت از صنایع ایران قرار گرفت. وی یک سال پس از ملی شدن کارخانه هایش برای زندگی به سوئیس رفت. به او نیز اتهام خروج ارز از کشور در زمان انقلاب زده شد. نهادهای دولتی مثل سازمان صنایع ملی، کنترل و مدیریت آن را در دست گرفتند. پس از چند سال سایر نهادهای دولتی و شبه دولتی مثل سازمان خصوصی سازی و صندوق بازنشستگی از سهامداران بزرگ شرکت بودند. با وقوع انقلاب که برخی از طرح های در دست اقدام متوقف شده بود دوباره در اوایل دهه شصت فعال شد و نهایتا تولید کولر پرتابل، ماشین لباسشویی، الکتروموتور و الکتروپمپ در سال 1363 در شرکت آزمایش به بهره برداری رسید.

محسن آزمایش در سال 1371 در رباط مراکش درگذشت و در همانجا به خاک سپرده شد.

وقایع خارجی تاریخ ـ4 فوریه

تاسیس شبکه ی اجتماعی فیس بوک:

2004: فیس بوک یک شبکه ی اجتماعی آنلاین است که در چهارم فوریه ی سال 2004 میلادی توسط مارک زاکربرگ و دوستانش در دانشگاه هاروارد به وجود آمد. در ابتدا فقط دانشجویان دانشگاه هاروارد می توانستند از این شبکه استفاده کنند و رفته رفته سایر دانشگاه ها و دبیرستان ها نیز به لیست دسترسی های فیس بوک افزوده شدند با گذشت زمان این شبکه ی اجتماعی به شکل امروزی درآمد که گفته می شود به طور میانگین این شبکه ی اجتماعی 864 میلیون کاربر فعال روزانه دارد. مارک زاکربرگ موسس فیس بوک نیز در سال 2010 به عنوان شخصیت سال نشریه ی تایم انتخاب شد. در سال 2010 نیز فیلمی با عنوان شبکه ی اجتماعی در خصوص نحوه ی شکل گیری فیس بوک توسط دیوید فینچر ساخته شد.

می توان گفت تاسیس فیس بوک انقلابی در بازاریابی و فروش اینترنتی به راه انداخت و موج این نوع فعالیت در شبکه های مجازی به گونه های دیگری از فعالیت های مجازی منجر شد. شبکه های مجازی اینستاگرام و واتس آپ نیز از برنامه هایی هستند که توسط فیس بوک خریداری شده و مدیریت آن را برعهده دارد.

منابع:آرشیو دنیای اقتصاد/  ویکی پدیا