تا حالا هم ما در زمينه ادبيات دفاع مقدس، هم هنر دفاع مقدس پيشرفت داشتيم؛ بنده هم دارم صحنه را مىبينم. اينى كه ما بگویيم ما عقبرفت داشتيم، عقبگرد داشتيم، ريزشمان بيشتر از رويش بوده، نه، اينها را من قبول ندارم؛ ما پيشرفت داشتيم، تكامل داشتيم؛ ممكن است آنچه كه بوده، از انتظار ما كمتر بوده؛ اين خوب است. اينكه ما انتظار بيشترى داشته باشيم از آنچه اتفاق افتاده، از واقعيت راضى نباشيم و به واقعيتها قانع نباشيم، اين خيلى چيز خوبى است، ليكن اينكه تصور كنيم اين همه تلاش كه شده در اين سالها، پا زديم و جلو نرفتيم، اين درست نيست. نخير، درست پيش رفتيم، جلو رفتيم، كار انجام گرفته؛ در بخشهاى مختلف همين جور است. خوب، حالا اين مقوله مهمى نيست كه دربارهاش زياد بحث كنيم؛ در اين باره حرف زياد هست.
من آنچه يادداشت كردم، اينجا بگويم ـ در اين وقت كوتاه ديگر مجال نمي شود همه آنچه را در ذهن بوده، عرض بكنيم ـ همين قدر است كه ميخواهم بگويم كار هنرى در زمينه دفاع مقدس، يكى از برترين كارهاى هنرى است.
آن كسانى كه در اين رشته كار كردند، در اين صراط حضور داشتند و آن را پيش ببرند، اين رشته را مغتنم بشمرند. هشت سال دفاع مقدس ما صرفاً يك امتداد زمانى و فقط يك برهه زمانى نيست؛ گنجينه عظيمى است كه تا مدتهاى طولانى ملت ما مي تواند از آن استفاده كند، آن را استخراج كند و مصرف كند و سرمايهگذارى كند.
حادثه عظيم اين هشت سال، مجموعهاى است از صفات والا، فرهنگهاى پسنديده و برگزيده و ممتاز، عقايد و معارف والایى كه ملت ما در طول تاريخ ارث برده يا استعدادش را در خودش حفظ كرده بوده، كه با انقلاب اسلامى اين استعدادها بروز كرد. يك گنجينهاى از همه اينهاست.
شما كه دفاع مقدس را روايت مي كنيد، به ویژه آنهایى كه روايت هنرى مي كنند، در واقع آیينهاى هستيد در مقابل يك مظهر جمال و جلال، كه او را بازتاب ميدهید. آنچه در دوران آن هشت سال از بروز خصلتهاى والا و پسنديده انسانى، از شجاعت، از ايثار، از اخلاص، از صدق و صفا، از بروز تدبيرهایى كه از يك جوان چنين تدابيرى انتظار نميرفت ـ اين برجستگيهایى كه در دوره هشت سال دفاع مقدس پدید آمد ـ اتفاق افتاد، با هزينههاى زيادى هم همراه بود.
چقدر جان عزيز فدا شد، چقدر ثروت مال و ثروت وقت مصرف شد. شما امروز آنها را در واقع با كار هنرى خودتان بازآفرينى ميكنيد. همان تأثيراتى را كه آن حادثه ميتوانست در يك نسل، در يك جامعه باقى بگذارد، شما با اين نوشته خودتان، با اين فيلم خودتان، با اين كار هنرى خودتان كه بازآفرينى آن حادثه است، در مخاطب خودتان ايجاد مي كنيد. اين خيلى كار بزرگى است، خيلى كار مهمى است؛ شما براى آن تابلوى پرشكوه و پر از ريزهكارى و ظرافت و زيبایى آیينه ميشويد.
حقیقتاً این جوری بود كه سپاه پاسداران، یكی از مراكز صدور نیرو به همه جای كشور شده در طول این بیست و هفت هشت سال؛ به خاطر اینكه جنگ توانست از یك مجموعه جوان، مجموعهای از عناصر كارآمد و با استعداد درست كند و تحویل بدهد؛ چون استعدادها در اینها شكوفا شد. جنگ مظهر این ارزشهاست.
اینها چیزهایی نیست كه هیچ ملتی از اینها خود را بینیاز بداند؛ بنابراین، راوی جنگ، در واقع دارد یك چنین ارزشهایی را روایت میكند؛ حكایت یك چنین خصال پسندیده و اوجهایی دارد به شنوندگان خودش نشان میدهد. حالا كارهای زیادی در این زمینهها شده است.
من توصیه میكنم اولاً مسئولان هنری، مسئولان بخشهای گوناگون ادبیات، به نظراتی كه دوستان در اینجا دادند و نظراتی كه در این زمینهها داده میشود، توجه كنند. البته بعضی از كارها هم شده كه این دوستانی كه اظهار نظر میكنند، ممكن است از آنها اطلاعی نداشته باشند؛ كارهای خوبی هم دارد صورت میگیرد.
اینكه تصور بشود كه هنر دفاع مقدس در جامعه ما مخاطب ندارد، طالب ندارد، این هم خطای بزرگی است، از اشتباهات فاحش است؛ اگر كسی این را خیال كند. تحقیقاً پرمشتریترین آثار هنری بعد از انقلاب در زمینههای مختلف، آن آثار هنری است كه مربوط به دفاع مقدس بود؛ چه در زمینه فیلم و سینما، چه در زمینه كتاب، خاطره، داستان.
همین چند تا كتابی كه در واقع تیراژهایشان بیسابقه است ـ در كشور ما چنین تیراژهایی وجود نداشته كه در ظرف دو سال، صد بار كتابی چاپ بشود. اینكه به من گزارش دادند، كتابی است در باب دفاع مقدس، همین كتاب «خاكهای نرم كوشك» یا كتاب «دا» كه در كمتر از دو سال، شنیدم بیش از هفتاد بار به چاپ رسیده! ما هیچگونه كتابی از كتابهای گوناگون را با این تیراژها نداریم ـ ویژه كتابهای مربوط به دفاع مقدس است.
در زمینه فیلم هم همین جور است؛ پرفروشترین فیلمها و پرجاذبهترین و پرمشتریترین فیلمها، فیلمهایی است كه مربوط به دفاع مقدس است. از فیلم «آژانس شیشهای» و «لیلی با من است»، تا این فیلم اخیرِ «اخراجیها»ی آقای دهنمكی، اینها بیشترین مشتریها، بیشترین فروشها را داشته كه درباره دفاع مقدس است. این جور نیست كه مشتری نداشته باشد، طالب نداشته باشد. البته بعضی از كارها هست، مشتری پیدا نمی كند؛ این اشكال در مضمون و محتوا نیست، اشكال در ساخت است، در قالب است، در كیفیت است، در مایههای كمِ هنری است كه به خرج داده میشود و در یك اثر به كار میرود و طبعاً طالب پیدا نمیكند.
بنابراین در این زمینه، هر چه بتوان كار كرد، هرچه بتوان سرمایهگذاری مالی و مدیریتی و وقتی و اینها كرد، جا دارد؛ و سفارش ما این است. دوستان هنرمند هم با شوق و امید، این كار را دنبال كنند. البته این كار افراد پابهركاب و آماده و مسیولیتشناس لازم دارد؛ یعنی كسانی كه حقیقتاً احساس مسئولیت كنند و حالت تنبلی و خوابآلودگی و اینها در انسان نباشد. یك چنین عناصری میتوانند خوب در این عرصه و در این میدان نقش ایفا كنند.
یكی از نقصهای كار ما هم البته این است كه ما آثارمان امكان بازتاب بینالمللی، كمتر پیدا كرد. البته دلایلی دارد؛ این جشنوارههای بینالمللی، كارهایی را كه حقیقتاً راوی خوب و درستی از دفاع مقدس یا از انقلاب یا از ارزشهای نظام جمهوری اسلامی باشد، مطلقاً به خود راه نمیدهند و دوست ندارند؛ مگر وقتی مجبور باشند یك چیزی را در مجموعه كار خودشان راه بدهند.
سیاست جشنوارههای بینالمللی، سیاست برخلاف و برعكس این است؛ اما بالاخره مستمع به این جشنوارهها اختصاص ندارد و میتوان شنوندگانی، طالبانی، خوانندگانی برای كتابها، بینندگانی برای فیلمهای دفاع مقدس پیدا كرد؛ در صورتی كه برای كار و اثر ترجمه درست و خوبی انجام بگیرد كه به نظر من یكی از عرصههای كار این است.
امیدواریم كه خداوند متعال به شماها توفیق بدهد، بتوانید در این زمینه كار دفاع مقدس هر چه تلاش ممكن است، انجام بدهید. هم مسئولان تلاش كنند، هم هنرمندان تلاش كنند، هم در بخشهای تحقیقاتی ـ كه خیلی مهم است. خوشبختانه تحقیقات خوبی هم دارد در بعضی از مراكز انجام میگیرد ـ هم در آن بخشهایی كه اسناد را در اختیار دارند؛ نگهداری اسناد، پردازش اسناد، تدوین اسناد؛ اینها خیلی مهم است؛ اینها نباید بگذارند از دست برود؛ در اختیار محققان قرار بگیرد و انشاءاللَّه ادبیات دفاع مقدس از تحقیق استفاده كند؛ هنر دفاع مقدس هم از ادبیات و تحقیق حداكثر استفاده را انشاءاللَّه بكند. خداوند انشاءاللَّه به همه شماها توفیق بدهد.
والسّلام عليكم و رحمةاللَّه و بركاته
منبع: kamenei.ir