دیوار فضای مجازی شیشه ای شده است!

دیواری در بین نیست، فضا شیشه ای شده است. این گزاره ها برایند گسترش دامنه نفوذ فضای مجازی برآمده از رشد شتابناک فناوری نوین است. دغدغه ای که متاثر از گسترش تکنولوژی حاکی از تغییر پر معنای زندگی، فرصت ها و تهدیدهای امروزی در جامعه است.

به گزارش «تابناک اجتماعی»، توسعه فضاي مجازي مانند همه ي پيشرفت هاي ديگر درزندگي بشر با پيامدهاي منفي و مثبت همراه بوده است. يکي از بدترين پيامدها در این فضا، به خطر انداختن حريم خصوصي افراد است. حق حريم خصوصي حقي است سيال، متداخل و مرتبط با حقوق ديگري همچون حق تصرف انحصاري در مال مملوک، حق داشتن تماميت جسماني و رواني، حق خلوت در فضاي خصوصي، حق برخورداري از آبرو و حيثيت. به دلیل اهمیت و حساسیت این موضوع است که اين حق علاوه بر پشتيباني کافي در متون ديني، اعم از فقهي و اخلاقي از حمایت حقوقي و کيفري نیز برخوردار است.

گاهي نقض حريم مجازي حيثيت ماهوي ندارد، بلکه به قصد دستیابی به حريم واقعي غير، ایجاد مي شود. در اين صورت فضاي مورد بحث حالت مجازي واقعي ماهوي پيدا مي کند و نوع نقض نيز جنبه ي ابزاري براي شکستن حريم واقعي مي يابد. براي مثال ورود به ميل باکس ديگري براي دستيابي به مکاتبات و عکس ها و تصاوير وي، يا براي مثال رؤيت خلوت او از طريق وب کم متصل به رايانه ي شخصي مستقر در منزل کاربر، يا ورود به صفحه خصوصي وي براي ملاحظه ي گفت و گوهاي کاربر. اين موارد کاملاً به استراق سمع از طريق تلفن يا دستگاه شنود، و ديد زدن داخل منزل ديگري از طريق دوربين شباهت دارد و بعد ابزاري فناوري به کاررفته ملحوظ است.

با توجه به خصوصيات منحصر به فرد فناوري در فضاي مجازي، لطمات ناشي از نقض حريم خصوصي، گاهي چنان ابعاد گسترده اي مي يابد که لازم است مراجع قانونی براي بازدارندگي از اين نوع نقض تدابير ويژه اي بينديشد.

هنوز زمان زیادی از انتشار عکس های فردی که با دختران مختلف در فضای مجازی عکس گرفته و منتشر کرده بود نمی گذرد که در چند روز اخیر عکس های یکی از چهره های ورزشی دست به دست شد و در شبکه های مختلف مجازی چرخید تا یک بار دیگر پلیس فتا به مردم هشدار بدهد که باید مراقب استفاده از شبکه های مجازی باشند و هر عکسی، به خصوص عکس های خانوادگی را در این گونه شبکه ها انتشار ندهند.

اما داستان هر دو ناقض حریم خصوصی زمین تا آسمان فرق می کند. بر خلاف اولی، دومی در جامعه به عنوان چهره شناخته می شود و در مقام الگوی بسیاری از جوانان. بدلیل تاثیرپذیری نوجوانان و جوانان از همین الگوهاست که دادستانی نیز به ماجرا وارد شده و درباره نحوه استفاده از فضای مجازی به ورزشکاران و هنرمندان هشدار داده است.

به گزارش «تابناک اجتماعی» و به نقل از خبرگزاری صدا و سیما دادستان عمومی و انقلاب تهران اعلام کرد: درهفته‌های اخیر عکس‌ها و تصاویر نامناسب و خلاف شئون اسلامی در فضای مجازی منتشر شد که منجر به تشکیل چند پرونده قضایی گردید. مدعی العموم در چنین مواردی به وظایف ذاتی خود عمل می‌کند. دکتر جعفری دولت آبادی افزود: انتشارعکس‌های خلاف موازین اسلامی از برخی ورزشکاران و هنرمندان در فضای مجازی باعث شد دادستانی تهران از جنبه عمومی جرم ورود کرده و با متخلفین برخورد کند.

دادستان عمومی و انقلاب تهران خطاب به جامعه ورزشکاران و هنرمندان تاکید کرد: ورزشکاران و هنرمندان اصیل، باید افراد هنرمندنما و ورزشکارنما را از جامعه ورزشی و هنری طرد نمایند تا به واسطه اقدامات برخی افراد متخلف، پیامدهای آن متوجه جامعه هنری و ورزشی کشور نشود.تعرض به حریم خصوصی دیگران از سوی برخی سودجویان، محور بعدی صحبت‌های دکتر جعفری دولت آبادی بود. دادستان تهران گفت: طی سه هفته گذشته عده‌ای با ورود به حریم خصوصی دیگران، تصاویر خصوصی افراد را در فضای مجازی منتشر کردند که با اقدام به موقع دادستانی مواجه شد.

جنجال های اخیر و سوء استفاده های حیثیتی از عناصر حریم خصوصی طبل هشدار را نواخته است. شدت، سرعت، سهولت و گستردگي آسيب هاي ناشي از اين نوع نقض، طبيعتاً اتخاذ تدابير پيشگيرانه با درجه ي بازدارندگي بالا، توسط قانونگذار را، اقتضا مي کند. در اين شرايط ضمانت اخلاقي بي شک کفايت نمي کند. حتي مسئوليت مدني نيز بازدارندگي کافي ندارد. بنابراين بايد متناسب با ابعاد وسيع جرم، و آسيب هاي فردي و اجتماعي ناشي از آن، مجازاتهای تضمین کننده بازدارندگی در خور انديشيده شود. بي گمان مسئوليت مدني و کيفري ناظر به وقوع جرم در فضاي واقعي، در زمينه ي مسئله فضاي مجازي کارايي و بازدارندگي کافي را ندارد.

در کنار قانون، آگاه سازی عمومی و فرهنگ سازی استفاده صحیح و ایمن از فضای مجازی و ابزارهای نوین مبتنی بر فناوری اطلاعات از دیگر راهکارهایی است که ضروری به نظر می رسد. به هر حال باید زنگ خطر شنیده شود تا در فقدان قانونی که بازدارندگی را تضمین نمی کند، وسوسه سوءاستفاده از حریم خصوصی در بستر تکنولوژی، روز به روز بر حجم جرایم اضافه نکند.