گوهر كمياب تهذيب نفس
فلسفه عيد قربان اين است كه انسان‌ها بر هواهاي نفساني غلبه كنند و اميال شيطاني را در برابر انسانيت قرباني نمايند و تزكيه شوند و از آلودگي‌ها نجات يابند و ديگران را نيز نجات دهند. در عصر پيامبر اكرم نيز ابولهب‌ها و ابوسفيان‌ها عناصر تزكيه نشده‌اي بودند كه جامعه را به طرف فساد مي‌بردند
جمهوری اسلامی در سرمقاله امروز نوشت:
عيد سعيد قربان، مناسبت خوبي است كه مي‌توان از فرصت هر ساله آن بهره‌برداري‌هائي در عرصه‌هاي اخلاقي و تهذيب نفس به عمل آورد. اين قبيل فرصت‌ها، زمينه‌هائي هستند كه خداي متعال براي صاحبان قلم و سخنوران نيز پديد آورده تا به وظيفه ترويج مباني اخلاقي بپردازند و به مردم براي تهذيب نفس كمك كنند.
مردم در جهان امروز، به دليل مشكلات اخلاقي زيادي كه وجود دارد، بيش از هر زمان ديگري به تهذيب نفس نيازمند هستند. در قرن حاضر، كه قرن پيشرفت‌هاي سريع ارتباطات و علم و صنعت است، مشكلات اخلاقي جامعه بشري مورد غفلت قرار گرفته است. اكنون شاهد هستيم كه اين مشكلات هر روز بيشتر مي‌شود بگونه‌اي كه غيرقابل تحمل شده است. همين واقعيت تلخ نشان مي‌دهد نياز انسان‌ها به تهذيب نفس كه آنرا فقط در سيره انبيا مي‌توان يافت غيرقابل انكار است.
مطالعه در وضعيت امروز جهان، متأسفانه اين واقعيت تلخ را به رخ مي‌كشد كه اكثر ملت‌ها با انواع و اقسام درگيري‌ها و تهديدها مواجهند. علاوه بر جنگ و درگيري‌هاي خونين، امروز تروريسم نيز بلاي جان ملت‌ها شده كه همگي از جهل، هواهاي نفساني و سلطه‌طلبي جهانخواران سرچشمه مي‌گيرند. هر چند در مقطع كنوني تاريخ جهان، نسبت به گذشته قوانين بهتر و جامع‌تري در اختيار ملت‌ها و كشورها قرار دارد ولي با اينحال شرايط اجتماعي و اخلاقي در مجموع بدتر از هر زمان ديگري است. اين وضعيت قطعاً ناشي از سلطه‌جوئي دولت‌هاي زياده خواه است كه سران آنها از تهذيب نفس محرومند.
در جهان اسلام، كانون تشنج بزرگي توسط استعمار غرب تأسيس گرديده كه به غده سرطاني در قلب سرزمين‌هاي اسلامي تبديل شده است. بيش از 6دهه است كه فلسطين مظهر بي‌عدالتي قدرت‌هاي مدعي حقوق بشر است. در تمام اين مدت مردم مظلوم فلسطين آواره و بي‌خانمان و بلاتكليف هستند و هر روز عده‌اي از آنها به خاك و خون كشيده مي‌شوند. سرزمين آباء و اجدادي اين مردم توسط زورگويان غصب شده و حكومتي بر آن مسلط است كه هيچ منطقي جز كشتار و شكنجه و قلدري ندارد. دولت‌هاي غربي كه مدعي دموكراسي و حقوق بشر هستند نيز از اين جنايات حمايت مي‌كنند و برخلاف تعاليم انبياء الهي كه منادي صلح و عدالت بودند، بيشترين ظلم و فشار را بر مردم فلسطين تحميل مي‌كنند.
سوريه و عراق نيز اكنون در بحران به سر مي‌برند. اين روزها بمب افكن‌هاي آمريكا و هم پيمانانش اين دو كشور را به بهانه مبارزه با داعش مي‌كوبند و هر روز با انفجارها و كشتارهاي وسيع، مردم اين دو كشور را به خاك و خون مي‌كشند و آواره مي‌كنند و زيرساخت‌هاي آنها را نابود مي‌نمايند و آرامش و آسايش را از مردم سلب مي‌كنند. مشابه چنين وضعيتي در بسياري از نقاط جهان از جمله آفريقا، بخش‌هاي ديگر آسيا، آمريكاي لاتين و حتي در خود آمريكا و اروپا وجود دارد و مردم عادي قرباني هوس‌هاي زياده‌خواهانه سران كشورهاي غربي هستند.
اين بلاها كه اكنون گريبان‌گير ملت هاست از عوارض محروميت بشر از تزكيه است و به همين دليل است كه در قرآن كريم به هنگام بيان اهداف انبيا، تزكيه قبل از تعليم ذكر شده و همواره بر آن تأكيد شده است.
بنيانگذار نظام جمهوري اسلامي نيز تزكيه را شرط اصلي موفقيت بشر در اداره جامعه مي‌دانستند و در سخنراني‌ها و پيام‌هايشان همواره مردم و مسئولين را به تزكيه نفس دعوت مي‌كردند. اين جملات نوراني و عميق از امام خميني است كه فرمود:
- تمام اختلافاتي كه در بشر هست براي اينست كه تزكيه نشده است. غايت بعثت اينست كه تزكيه كند مردم را... و اگر تزكيه بشوند طغيان پيش نمي‌آيد. (صحيفه امام جلد 14 صفحه 390)
- انگيزه بعثت، نزول وحي است و نزول قرآن است و انگيزه تلاوت قرآن بر بشر اينست كه تزكيه پيدا بكنند و نفوس مصفا بشوند از اين ظلماتي كه در آنها موجود است. (صحيفه امام جلد 14 صفحه 388)
رمز موفقيت امام خميني در به ثمر رساندن نهضت اسلامي و ريشه كن ساختن رژيم طاغوت اين بود كه خود انساني تزكيه شده بود و تا آخرين لحظات عمر نيز براي ارتقاء معيار تزكيه در وجود خود تلاش مي‌كرد. ايشان در جايگاه حاكم اسلامي نيز از هيچ كوششي براي ترغيب مسئولان و مردم به روي آوردن به تزكيه فروگذار نكرد.
اينكه بسياري از سران كشورها از حكومت به عنوان ابزاري براي سركوب مردم استفاده مي‌كنند به اين علت است كه تزكيه نشده‌اند و سياست را از اخلاق محروم ساخته‌اند. اگر بسياري از كشورهاي اسلامي گرفتار استبداد هستند و سلطه‌گران خارجي نيز در آنها با دست باز جنايت مي‌كنند به اين علت است كه زمامداران اين كشورها تزكيه نشده‌اند. اگر جهان امروز، جهان جنگ و خون ريزي و ناامني و فساد و انواع ناهنجاري هاست به اين علت است كه ماديات بر معنويات غلبه كرده و جان انسان‌ها از تزكيه بي‌بهره است. به همين دليل، حكومت‌ها از قدرت استفاده ابزاري مي‌كنند، براي رسيدن به قدرت حاضرند به هر وسيله‌اي متوسل شوند، از نظر آنها در همه حال "هدف وسيله را توجيه مي‌كند" و براي ماندن در قدرت نيز از قتل و غارت و سركوب ملت‌ها و ايجاد فساد در جامعه باكي ندارند.
فلسفه عيد قربان اين است كه انسان‌ها بر هواهاي نفساني غلبه كنند و اميال شيطاني را در برابر انسانيت قرباني نمايند و تزكيه شوند و از آلودگي‌ها نجات يابند و ديگران را نيز نجات دهند. در عصر پيامبر اكرم نيز ابولهب‌ها و ابوسفيان‌ها عناصر تزكيه نشده‌اي بودند كه جامعه را به طرف فساد مي‌بردند و تمام تلاش پيامبر اكرم اين بود كه مردم را از عوارض سوء چنين انسان‌هاي تزكيه نشده‌اي دور نگهدارد. در زمان حضرت ابراهيم كه سرآغاز قرباني كردن بود نيز مردم به قرباني كردن نفس خود نياز داشتند تا تزكيه شوند و بتوانند در برابر طاغوت‌هائي همچون نمرود بايستند.
اينكه پيامبر گرامي اسلام مي‌فرمود: "اني بعثت لاتمم مكارم الاخلاق" و در عمل نيز اخلاق و سياست را يكجا بكار مي‌گرفت، براي اين بود كه بشريت را از آفات و شرور طاغوت‌ها مصون نگهدارد و به سوي مدينه فاضله هدايت كند. مفهوم كلام پيامبر اكرم در مقوله پيوند بعثت با اخلاق اينست كه فاصله گرفتن قدرت و سياست از اخلاق، موجب فاسد شدن جامعه مي‌شود. به همين دليل، همواره بايد براي استمرار تزكيه و گسترش اخلاق تلاش بعمل آيد و هيچ حكومتي نبايد خود را از وظيفه مهم تزكيه و ترويج اخلاق معاف بداند.
نظام جمهوري اسلامي، كه برآمده از انقلاب اسلامي است، يك نظام ارزشي است و فقط درصورتي كه ارزشي بماند و سياست و اخلاق را توأمان عرضه كند و بر همين مبنا عمل نمايد مي‌تواند تداوم يابد و به رسالت خود عمل كند. ما امروز به اخلاق بيش از هر چيز ديگري نياز داريم. اختلافات و منازعات بيهوده اكنون جامعه ما را تهديد مي‌كند و امكانات و نيروها را به تباهي مي‌كشاند. اين مشكل را فقط تزكيه نفس است كه مي‌تواند حل كند. مسئولان نظام جمهوري اسلامي براي مقابله با اين بيماري اكنون وظيفه سنگيني برعهده دارند كه فقط درصورتي كه همواره درحال تزكيه نفس باشند و سياست را در خدمت اخلاق قرار دهند مي‌توانند در اين عرصه موفق شوند.
