بازدید 2352
آمریکا بیش از این وارد عراق نمی شود
مهدی محتشمی
مدیرکل سابق آمریکا و اروپای وزارت خارجه ایران معتقد است بحران عراق با حملات آمریکایی ها حل نمی شود.س از گذشت حدود دو ماه، بالاخره آمریکایی‌ها به این نتیجه رسیدند که حملات نظامی هرچند محدود در مقابل پیش روی‌های جریان تروریستی داعش انجام دهند. اقدامی که دیر صورت پذیرفتن آن بسیاری را به این نتیجه رساند که آمریکا تنها به دلیل به خطر افتادن مواضع کردی صورت پذیرفته است. مهدی محتشمی مدیرکل سابق آمریکا وزارت خارجه بر این باور است، بحران عراق راه حل خارجی ندارد و دولت‌مردان عراقی و همچنین نخبگان سیاسی این کشور، خود بر این معضل چیره گردند. مشروح گفتگوی خبر آنلاین با دیپلمات پیشین وزارت خارجه را در ادامه می‌خوانید:
در شرایطی که حدود دو ماه از حملات و اقدامات تروریستی داعش در عراق می گذرد، آمریکا هیچ اقدام عملی برای کنترل و محدودیت این جریان انجام نداده بود، اما به محض اینکه داعش به بخش های مسیحی نشین تعرض کرد، کاخ سفید تصمیم گرفت حملاتی هوایی به مواضع داعش داشته باشد. این اقدام واشینگتن را چگونه تفسیر می کنید؟
به نظر می‌رسد برای آمریکایی‌ها مشخص شده باشد که داعش با اینکه دست‌پرورده بخشی از جریان سلفی گری در منطقه است، اما با حمایت‌های سیاسی و امنیتی کشورهای خارج از منطقه شکل گرفته است. این جریانات ابتدا در سوریه وارد حوزه عملیاتی شدند و سپس به عراق آمدند. رفتارهای آن‌ها نشان داد آن‌ها نه تنها با هیچیک از موازین بین الملل آشنایی ندارند بلکه عملکردشان گویای این واقعیت است که این جریان افراطی و تروریستی است و یقینا حضورشان در منطقه به خاک سوریه و عراق محدود نخواهد شد و می توانند به کشورهای دیگر هم ورود کنند و این اتفاق یقینا با منافع آمریکا همخوان نخواهد بود. ضمن اینکه نحوه رفتاری که این جریان با مردم عراق داشت ان حقیقت را آشکار کرد که نمی‌توان با آن‌ها مصالحه و سازش کرد. از سوی دیگر سکوت آمریکا نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها نمی‌خواهند حضور جدی در عراق داشته باشد. از سوی دیگر حضور داعش مغایر سیاست‌ها و مواضع قبلی آمریکا است که خواستار صلح و دمکراسی و حفظ تمامیت ارضی عراق بوده است؛ اما عملا این گروه عراق را به تجزیه می کشاند، جنگ قومی را در منطقه‌ایجاد می کند و نه تنها منافع کشورهای منطقه‌ای که کل دنیا را به خطر می اندازد. با توجه به انزجار افکار عومی از نحوه عملکرد این جریانات افراطی گری و از آنجایی که آمریکا احساس می کند پس از حمله به عراق و تعهداتی که نسبت به این کشور به ویژه در بعد امنیتی داشت، سکوت بیش از حد و پی گیری رویکرد انفعالی باعث می شود مسئولیتش متوجه آمریکا شود و سکوت کاخ سفید نشان می‌دهد این کشور دست کم نسبت به وقوع این تحولات بی تفاوت است. از این جهت و به دلیل اوج گیری خشونت و کشتاری که داعش در منطقه انجام می‌دهد و با عنایت به حضور مسیحیان عراق در موصل، افکار عمومی بین‌المللی خواستار کنترل داعش و خشونت‌هایی است که این گروه در پیش گرفته است. بر همین اساس شاهد بودیم که حملاتی محدود از سوی آمریکایی‌ها برای کنترل داعش صورت پذیرفت، حملاتی که همانطور که شما اشاره کردید با توجه به تعرض داعش به جریان های مسیحی صورت پذیرفت.
آیا این اقدامات می‌تواند مثمر ثمر باشد و توان جلوگیری از موتور مخرب جریان خطرناک داعش را دارد؟
به اعتقاد من، به نظر نمی‌رسد راه حل نهایی برخورد با داعش حضور نیروهای خارج از منطقه باشد و شاید در بلندمدت حتی باعث افزایش تنش‌های درونی داخل عراق هم بشود. اگر آمریکا می‌خواهد به حضور نامشروع داعش پایان دهد، باید با کشورهای منطقه‌ای که آمادگی دارند این جریان را نابود کنند همکاری کند و دولت عراق را تقویت کند و پشتیبانی عملی جدی تری در این رابطه صورت پذیرد.
این حمله در چه سطحی خواهد بود؟ آیا گسترده‌تر هم خواهد شد یا در همین سطح محدود باقی خواهد ماند؟
از آنجایی که آمریکایی‌ها اعلام کردند، قصد هیچ تحرک جدی ندارند، به نظر نمی‌رسد این اقدامات شکل گسترده به خود بگیرد. ضمن اینکه باید به این نکته توجه کنیم که آمریکایی‌ها حالا پس از مدتی به این جمع‌بندی رسیدند برای پیشگیری از پیشروی نیروهای داعش عملیات هوایی محدود انجام دهند. به نظر نمی‌رسد با شرایطی که آمریکا دارد، آمریکایی‌ها علاقه‌مند باشند تحرکات نظامی خود را توسعه دهند.
به نظر شما این حملات محدود می‌تواند پرونده داعش در عراق را ببندد؟
خیر اصلاً چنین چیزی نیست. اصولاً راه حل بحران عراق و معضل داعش حمله نیروهای آمریکایی نیست و بهترین راهکار حمایت و تقویت دولت ملی و مرکزی عراق است و نیروهای عراقی خود باید بتوانند بر این مشکل و معضل با تکیه بر توانایی داخلی غلبه کنند.
آیا همکاری میان ایران و آمریکا نمی‌توان شرایط را بهبود بخشد و اوضاع عراق از این وضعیت خارج شود؟
به نظر می‌رسد اهداف و مسائل و منافع دو کشور در عراق یکسان نیست. آمریکا به دنبال اهداف خودشان هستند، ولی ایران خواهان یک عراق باثبات، متحد و یکپارچه و مستقل است و در پی استقرار یک حکومت قوی است که بتواند بر کلیت عراق اراده سیاسی‌اش را غالب کند. فلذا مسئله و سیاست دولت ایران و آمریکا با یکدیگر متفاوت است؛ اما آنچه نیروهای داعش به وجود آورده‌اند، به ضرر همه است. به این معنا که بی‌ثباتی، ناآرامی و هرج‌ومرج در عراق قطعاً بر وضعیت ایران تأثیر می‌گذارد و این تأثیر منفی حتماً بر روی آمریکا و متحدان این کشور هم مشاهده خواهد شد. لذا ممکن است در مقطع کنونی در مذاکراتی در مورد برخورد با داعش انجام داد، همان طور که در دوران صدام چنین روندی پیاده شد. روندی که اگر از سوی آمریکایی‌ها به صورت صحیح صورت پذیرد و کاخ سفید متوجه عمق فاجعه بشود، می‌تواند در کنترل و بهبود اوضاع کشور همسایه و بحران‌زده ما موثر افتد.
در شرایطی که حدود دو ماه از حملات و اقدامات تروریستی داعش در عراق می گذرد، آمریکا هیچ اقدام عملی برای کنترل و محدودیت این جریان انجام نداده بود، اما به محض اینکه داعش به بخش های مسیحی نشین تعرض کرد، کاخ سفید تصمیم گرفت حملاتی هوایی به مواضع داعش داشته باشد. این اقدام واشینگتن را چگونه تفسیر می کنید؟
به نظر می‌رسد برای آمریکایی‌ها مشخص شده باشد که داعش با اینکه دست‌پرورده بخشی از جریان سلفی گری در منطقه است، اما با حمایت‌های سیاسی و امنیتی کشورهای خارج از منطقه شکل گرفته است. این جریانات ابتدا در سوریه وارد حوزه عملیاتی شدند و سپس به عراق آمدند. رفتارهای آن‌ها نشان داد آن‌ها نه تنها با هیچیک از موازین بین الملل آشنایی ندارند بلکه عملکردشان گویای این واقعیت است که این جریان افراطی و تروریستی است و یقینا حضورشان در منطقه به خاک سوریه و عراق محدود نخواهد شد و می توانند به کشورهای دیگر هم ورود کنند و این اتفاق یقینا با منافع آمریکا همخوان نخواهد بود. ضمن اینکه نحوه رفتاری که این جریان با مردم عراق داشت ان حقیقت را آشکار کرد که نمی‌توان با آن‌ها مصالحه و سازش کرد. از سوی دیگر سکوت آمریکا نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها نمی‌خواهند حضور جدی در عراق داشته باشد. از سوی دیگر حضور داعش مغایر سیاست‌ها و مواضع قبلی آمریکا است که خواستار صلح و دمکراسی و حفظ تمامیت ارضی عراق بوده است؛ اما عملا این گروه عراق را به تجزیه می کشاند، جنگ قومی را در منطقه‌ایجاد می کند و نه تنها منافع کشورهای منطقه‌ای که کل دنیا را به خطر می اندازد. با توجه به انزجار افکار عومی از نحوه عملکرد این جریانات افراطی گری و از آنجایی که آمریکا احساس می کند پس از حمله به عراق و تعهداتی که نسبت به این کشور به ویژه در بعد امنیتی داشت، سکوت بیش از حد و پی گیری رویکرد انفعالی باعث می شود مسئولیتش متوجه آمریکا شود و سکوت کاخ سفید نشان می‌دهد این کشور دست کم نسبت به وقوع این تحولات بی تفاوت است. از این جهت و به دلیل اوج گیری خشونت و کشتاری که داعش در منطقه انجام می‌دهد و با عنایت به حضور مسیحیان عراق در موصل، افکار عمومی بین‌المللی خواستار کنترل داعش و خشونت‌هایی است که این گروه در پیش گرفته است. بر همین اساس شاهد بودیم که حملاتی محدود از سوی آمریکایی‌ها برای کنترل داعش صورت پذیرفت، حملاتی که همانطور که شما اشاره کردید با توجه به تعرض داعش به جریان های مسیحی صورت پذیرفت.
آیا این اقدامات می‌تواند مثمر ثمر باشد و توان جلوگیری از موتور مخرب جریان خطرناک داعش را دارد؟
به اعتقاد من، به نظر نمی‌رسد راه حل نهایی برخورد با داعش حضور نیروهای خارج از منطقه باشد و شاید در بلندمدت حتی باعث افزایش تنش‌های درونی داخل عراق هم بشود. اگر آمریکا می‌خواهد به حضور نامشروع داعش پایان دهد، باید با کشورهای منطقه‌ای که آمادگی دارند این جریان را نابود کنند همکاری کند و دولت عراق را تقویت کند و پشتیبانی عملی جدی تری در این رابطه صورت پذیرد.
این حمله در چه سطحی خواهد بود؟ آیا گسترده‌تر هم خواهد شد یا در همین سطح محدود باقی خواهد ماند؟
از آنجایی که آمریکایی‌ها اعلام کردند، قصد هیچ تحرک جدی ندارند، به نظر نمی‌رسد این اقدامات شکل گسترده به خود بگیرد. ضمن اینکه باید به این نکته توجه کنیم که آمریکایی‌ها حالا پس از مدتی به این جمع‌بندی رسیدند برای پیشگیری از پیشروی نیروهای داعش عملیات هوایی محدود انجام دهند. به نظر نمی‌رسد با شرایطی که آمریکا دارد، آمریکایی‌ها علاقه‌مند باشند تحرکات نظامی خود را توسعه دهند.
به نظر شما این حملات محدود می‌تواند پرونده داعش در عراق را ببندد؟
خیر اصلاً چنین چیزی نیست. اصولاً راه حل بحران عراق و معضل داعش حمله نیروهای آمریکایی نیست و بهترین راهکار حمایت و تقویت دولت ملی و مرکزی عراق است و نیروهای عراقی خود باید بتوانند بر این مشکل و معضل با تکیه بر توانایی داخلی غلبه کنند.
آیا همکاری میان ایران و آمریکا نمی‌توان شرایط را بهبود بخشد و اوضاع عراق از این وضعیت خارج شود؟
به نظر می‌رسد اهداف و مسائل و منافع دو کشور در عراق یکسان نیست. آمریکا به دنبال اهداف خودشان هستند، ولی ایران خواهان یک عراق باثبات، متحد و یکپارچه و مستقل است و در پی استقرار یک حکومت قوی است که بتواند بر کلیت عراق اراده سیاسی‌اش را غالب کند. فلذا مسئله و سیاست دولت ایران و آمریکا با یکدیگر متفاوت است؛ اما آنچه نیروهای داعش به وجود آورده‌اند، به ضرر همه است. به این معنا که بی‌ثباتی، ناآرامی و هرج‌ومرج در عراق قطعاً بر وضعیت ایران تأثیر می‌گذارد و این تأثیر منفی حتماً بر روی آمریکا و متحدان این کشور هم مشاهده خواهد شد. لذا ممکن است در مقطع کنونی در مذاکراتی در مورد برخورد با داعش انجام داد، همان طور که در دوران صدام چنین روندی پیاده شد. روندی که اگر از سوی آمریکایی‌ها به صورت صحیح صورت پذیرد و کاخ سفید متوجه عمق فاجعه بشود، می‌تواند در کنترل و بهبود اوضاع کشور همسایه و بحران‌زده ما موثر افتد.
