بهمن فرزانه بدرود حیات گفت
مردی که پایش را داده بود، عمرش را هم داد
این مترجم از معدود اشخاص فعال در این عرصه است که از تضییع حقوقش در عدم رعایت کپی رایت پیرامون آثاری که تجدید چاپشان دشوار شده، گلایه نمی‌کند و در همان نشست نیز از اینکه ترجمه او از کتاب «صد سال تنهایی» غیر رسمی چاپ و بدون اینکه حقی به او برسد توسط دست‌فروشان فروخته می‌شود، ابراز ناراحتی نکرد و گفت: «بگذارید از ما هم به کسانی خیر برسد».
به گزازش «تابناک»، ستاره فرزانه - خواهر این مترجم و نویسنده پیشکسوت - در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: متأسفانه ایشان ساعت یک امروز بعدازظهر (پنج‌شنبه 17 بهمن‌ماه) از دنیا رفت. او درباره علت درگذشت بهمن فرزانه گفت: عفونت، فشار پایین و قند دلیل فوت ایشان بود. متأسفانه همه چیز دست به دست هم داد. خواهر بهمن فرزانه درباره زمان تشییع پیکر او نیز گفت: هنوز زمان دقیق را نمیدانیم، اما احتمالا شنبه، 19 بهمن‌ماه، خاک‌سپاری انجام خواهد شد که با انجام هماهنگی‌ها بعدا زمان دقیق را به اطلاع خواهیم رساند.
چندی پیش با انجام عمل جراحی، پای چپ بهمن فرزانه از بالای زانو قطع شده بود تا روند کبودی ناشی از بیماری دیابت با این عمل کند شود و پس از آن در بخش مراقبت‌های ویژه و ملاقات ممنوع بود. فرزانه به دلیل مصرف سیگار، دچار مشکل ریه نیز بود و با دستگاه‌های کمکی تنفس می‌کرد. این حال او، بیش از پیش خاطرات چند سال اخیر و به ویژه نشستی را که او سال ۸۷ در نشر ثالث داشت را زنده می‌کند؛ آنجایی که با شوخ طبعی خاصی سخنانش را شروع کرد: «الو؟ الو؟ صدا میاد؟ اگه میاد ببخشید که من زیاد سیگار می‌کشم!» و بدون غرور و تعصب ادامه داد و گروهی را شیفته اخلاقش ساخت.
بهمن فرزانه مدتی در خانه سالمندان منتقل شد. او که مترجم «صد سال تنهایی» گابریل گارسیا مارکز است، بهار سال جاری به تهران بازگشت و گفت، دیگر قصد رفتن به ایتالیا را ندارد.
وی متولد سال ۱۳۱۷. فرزانه به مدرسه عالی مترجمی سازمان ملل رفت و پس از کسب تجربه، در ۲۶ سالگی نخستین کتاب را از تنسی ویلیامز ترجمه کرد و پس از آن مدتی به همکاری با شرکت‌های فیلم‌سازی ایتالیا پرداخت و فیلم‌نامه‌ای نیز نوشت که به تولید فیلم رسید.
فرزانه در انتخاب کتاب برای ترجمه دقت زیادی به کار می‌برد و هنگامی که تصمیم به ترجمه کتابی می‌گیرد، کار ترجمه را منظم و در ساعت‌های مشخص انجام می‌دهد. به گفته خودش «من هنوز قدیمی مانده‌ام و هنوز با دست می‌نویسم. خیلی‌ها از کامپیو‌تر برای نوشتن استفاده می‌کنند، ولی من از آن چیزی نمی‌فهمم. من وقتی دکمه را فشار می‌دهم و ناگهان یک لامپ بالای سرم روشن می‌شود، مات و متحیر می‌مانم، چه برسد که بخواهم کامپیو‌تر یاد بگیرم!».
او بیش از پنجاه کتاب از مجموعه آثار تنسی ویلیامز، گراتزیا کوزیما دلدا، آلبا دسس پدس، لوئیچی پیراندللو، گابریل گارسیا مارکز، آنا کریستی، اینیاتسیو سیلونه، رولددال، گابریل دانونزیو، واسکو پراتولینی، ایروینگ استون، جین استون و… را ترجمه کرده و در مواردی به فارسی برگردانده تا مفهوم جملات نویسنده رمان برای مخاطب فارسی زبان قابل درک‌تر باشد؛ رویکردی شبیه به آنچه فیتز جرالد با اشعار خیام کرد و خیام انگلیسی شهرت یافت.
مترجم رمان «صدسال تنهایی» اثر گابریل گارسیا مارکز در این سال‌ها، مرد بسیار صریح‌الهجه‌ای است که حتی از انتقاد شدید نسبت به برخی از آثار پیشینش ابایی ندارد و این روحیه کمتر میان مؤلفین و مترجمین کشورمان قابل مشاهده است. فرزانه چند سال پیش در نشستی در نشر ثالث به راحتی برخی از کتاب‌هایش را زیر سؤال برد و آن‌ها را آثار ضعیفی دانست که به اصرار ناشر مجبور به ترجمه‌شان شده است.
این مترجم از معدود اشخاص فعال در این عرصه است که از تضییع حقوقش در عدم رعایت کپی رایت پیرامون آثاری که تجدید چاپشان دشوار شده، گلایه نمی‌کند و در همان نشست نیز از اینکه ترجمه او از کتاب «صد سال تنهایی» غیر رسمی چاپ و بدون اینکه حقی به او برسد توسط دست‌فروشان فروخته می‌شود، ابراز ناراحتی نکرد و گفت: «بگذارید از ما هم به کسانی خیر برسد».
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۵
انتشار یافته: ۳۳
انالله و انا اليه راجعون خداوند ايشان را بيامرزد و قرين رحمتش كند انشاالله خدا رحمتشون کنه...... روحش شاد خدایش بیامرزد،زندگی کردیم با صدسال تنهایی،آموختیم با کبوتر ها و باز ها روحش شاد کاش زودتر از اینا ایشون رو معرفی میکردید روحش شاد باد!!!!!!!!!!!!!!!!!!! خدا رحمتشون کنه.امیدوارم شاهد ظهور بهمن فرزانه های دیگر در ایران باشیم... برای این عزیز درگذشته طلب مغفرت و ببخشش دارم ، روحش شاد . خداوند رحمت کند این بزرگ مرد را. وی از پاسبانان زبان فارسی و خادمان فرهنگ ایرانی بود روحش شاد روحش شاد خدا ایشان را رحمت کند. قدر این آدم ها را نمیدانیم! افسوس خدایش بیامرزد.مترجم قوی ای بود خدا رحمت کنه. واقعاً مترجم چیره دستی بود. این جور افراد در آثاری که به جا می گذارند تا ابد زنده اند. چند سال قبل کتابی رو دست یک نفر دیدم بعد ایشون کتاب رو داد به من گفت این کتاب خیلی خوب نوشته شده طرف برام ارزش زیادی داشت خلاصه کتاب رو گرفتم و تنها کتابی بود که چهار پنج روز و شب می خواندم و می خواندم و می خواندم...و مدام به نام نویسنده اش و نام مترجمش نگاه می کردم و تحسینشان می کردم هیچ وقت اسم این سه نفر رو یادم نمیرهیک صد سال تنهایی
گابریل گارسیا مرکز
بهمن فرزانه
روحش شاد. يادش ماندگار، بقاى بازماندگان محترمش. روحش شاد و یادش گرامی بادیا حق
ایکاش بیشتر این عزیزان را دریابیم بخصوص قبل از مرگ. روحش شاد. مترجم بسیار توانایی بود...نثرش بسیار زیبا و شیرین بود...روحش شاد رحمت خداوند بر مترجم برجسته ای باد که مترجمان و زبان دانهائی چون مرحوم جلال آل احمد - پرویز داریوش - ابراهیم گلستان - مهرداد بهار کار اورا ستوده اند خدایش بیامرزاد ـ برای بازماندگانش طلب صبر و بردباری از خدا مسالت دارمـ اونی که منفی داده ، بیماره . خدا شفاش بده . آمین اين دوست فرهيخته ملت ايران و زبان فارسي در پايان حيات زجر زيادي ديد. سرپناه درست و تاميني نداشت و در فقري توام با مناعت زندگي مي‌كرد. خيلي بده كه چنين مردان و زنان بزرگي از يك حداقلي براي تامين خود برخوردار نباشند. هر هنرمند و هر نويسنده و هم فعال فرهنگي فرهيخته حق دارد كه سقفي بالاي سر و مستمري در حد عفاف و كفاف داشته باشد. ایشان از هر نظر ادیب بودند حتی ادبیات جامعه ای وای همین دیروز داشتم کتابی با ترجمه ایشان می خواندم و به ایشان فکر می کردم (کتاب وسوسه دلددا) خدا رحمتشون کنه هرگز نمیرد آنکه دلش زنده شد به عشق درود به روان پاکش خدایش بیامرزد.امید است خدای بزرگ به او ارامشی ابدی عطا کند.بزرگ مردی که به فرهنگ وادبیات ایران خدمت کرد. اميدوارم خدا ايشان را قرين رحمت و آن دو سه نفري كه از بالا تا پايين به همدردي بقيه نظر منفي دادند شفاي عاجل عطا نمايد. خداومد روحش را قرین رحمت خود فرماید تاابد دریاد مامی مانی بزرگمرد خدا رحمتت کند و چه خوب کردی که حقی را که داشتی بر دست فروشانی که کتابت را می فروختند بخشیدی . انشا ... خیرت پایدار و جایگاهت در بهشت برین باد .