خواجه همچنان در بند نقش ایوان است!

سرویس اجتماعی ـ بیشتر ما ایرانی‌ها در دنیا به عنوان مردمانی تیزهوش و آینده‌نگر شناخته شده‌ایم. ادبیات، تاریخ و سابقه فرهنگی ما، سرشار از تأکید بر آینده نگری و فراهم نمودن زمینه و مقدمات برای انجام هر کاری است؛ چاه را بکن... منار را بدزد، جیک جیک مستونت بود، فکر زمستونت نبود و امثال این؛ همه نشانگر تأکید ما ایرانیها بر آینده نگری و فراهم کردن مقدمات برای انجام کارهاست.

به گزارش «تابناک»، این موضوع حتی در آموزه‌های دینی ما نیز بسیار تأکید شده و حتی گاه، آینده‌نگری بیش از اندازه ما ـ که تا مرز نگرانی و تشویش پیش می‌رود و عباراتی مانند روز مبادا که حکایت از برخی دلواپسی‌های ما از آینده دارد ـ نشانگر عمق این خصیصه در وجود ما ایرانی هاست. در این شرایط،  بسیار عجیب است که گاهی در سطوح کلان تصمیم گیری، اتفاقاتی روی می‌دهد که نشان از بی‌توجهی تصمیم گیرندگان به مسائل پیش رو و دقت نکردن در پیامدها و به قول معروف، پیامد برخی تصمیمات است.

برای نمونه، پروژه مسکن مهر که به عنوان یکی از مهمترین و کلیدی‌ترین وعده‌های دولت، برای حل مشکل مسکن، از ماه‌های ابتدایی کار دولت نهم و پس از آن دولت دهم با جدیت پیگیری شده، یکی از مواردی است که مصداق عینی بی‌توجهی به آینده نگری و نیازهای اساسی اجرای طرح‌های بزرگی چون انبوه‌سازی مسکن در این مقیاس است.

در روزهای اخیر، برخی مسئولان وزارت مسکن و شهرسازی، همه آنچه به عنوان معضل در پیش روی بهره برداری از پروژه‌های مسکن مهر وجود دارد را به دستگاه‌های دیگر دولتی نسبت داده و با فرافکنی، تلاش کرده‌اند، به نوعی از مشکلات موجود بر سر راه این طرح شانه خالی کنند. در موردی حتی یکی از مسئولین مسکن مهر در وزارت راه و شهر سازی، پیش بینی کرده، ده هزار واحد از پروژه مسکن مهر در استان تهران بدون آب و برق در آبان ماه افتتاح شود.

جدای از این که این گونه اظهارات که ناشی از ناپختگی و بی تجربگی بیان کنندگان آن است، شبهه عدم توفیق دولت در اجرای این پروژه بسیار مهم ملی را پدید می‌آورد، این پرسش را به ذهن می‌آورد که مگر دستگاه‌های دولتی با همدیگر هماهنگ نیستند؟ مگر وزرای راه و شهر سازی و نفت و نیرو با یکدیگر دست‌کم در جلسات هیأت دولت مواجه نمی شوند که هماهنگی‌های لازم را درباره مسائل از این قبیل و با این درجه اهمیت انجام دهند که کار به تهدید و چشم زهر گرفتن مشاورین وزارت راه شهرسازی از دیگر وزارتخانه‌ها  نرسد.

این در حالی است که حجم بزرگ پروژه‌های بهره‌برداری شده مسکن مهر در نقاط گوناگون کشور، رضایتمندی نسبی مردم از اجرای این طرح و ثبات نسبی قیمت مسکن در سالهای اخیر، همگی نشان دهنده توفیق دولت در اجرای این طرح عظیم ملی بوده و اینگونه اظهارات که بیشتر جنبه احساسی دارد، نه تنها کمکی به پیشرفت روند کارها نمی کند، بلکه به نوعی تمامی زحمات دولت را زیر سوال برده و به قول معروف، آتش زدن قیصریه برای یک دستمال است.

شاید بد نباشد نیم نگاهی به اظهارات مسئولین وزارت راه و شهر سازی در روزهای اخیر بیاندازیم و در برابر آن پاسخ رسمی وزارت نیرو به این اظهارات را که در روزنامه‌ها منتشر شده ببینیم.

مشاور وزیر راه و شهرسازی و نماينده ويژه وزير در افتتاح‌هاي مسكن مهر در اظهاراتی گفته:

«سال گذشته رييس جمهور مبلغ ۱۲۰۰ميليارد تومان به تقاضا و كاركارشناسي وزير نيرو در اختيار این وزارتخانه براي اتمام تأسيسات زيربنايي آب و فاضلاب و برق یک ميليون واحد مسكوني مهر قرار داد. امسال نيز مبلغ صد ميليون تومان جهت آب رساني به پروژه شهر جديد پرند در اختيار وزارت نيرو قرار گرفت. از مبلغ ياد شده قرار شد چهارصد ميليارد تومان از منابع بودجه سال گذشته و چهارصد ميليارد تومان از منابع داخلي وزارت نيرو و چهارصد ميليارد تومان نيز توسط استانداران تأمين شود. سهم رييس‌‌جمهور توسط معاونت برنامه ريزي و نظارت راهبردي در اختيار وزارت نيرو قرار گرفت و نزدیک ۳۰ درصد از سهم استانداران نيز محقق شد، ولی وزارت نيرو هنوز توانايي رساندن تأسيسات زيربنايي براي پانزده هزار واحد افتتاحي استان تهران تا آبان ماه را ندارد».

وزارت نیرو در پاسخ رسمی به این اظهارات عنوان کرده:

«بسیاری از پروژه‌های تأمین آب و برق مسکن مهر در مناطق گوناگون کشور از محل منابع داخلی این وزارت خانه و تخصیص چهارصد میلیارد تومان اعتبار از سوی دولت صورت گرفته و در بسیاری از استان‌های کشور که شامل چهارصد میلیارد تومان سهم استانداریهاست تخصیص پیدا نکرده و 160 میلیاردی که در نظر گرفته شده نیز جهت هزینه کرد به وزارت راه و مسکن ابلاغ شده است».

صرف نظر از استدلال‌ها و درستی و نادرستی اظهارات طرفین و واکنشها، این یک پرسش جدی است که چگونه مشاور وزیر راه و شهر سازی و نماینده ویژه وزیر، در جریان امری به این اهمیت، نیست و موضوعی را به شبه جنجالی رسانه‌ای تبدیل می‌کند که پاسخ آن به راحتی و وضوح در اسناد دولتی قابل مشاهده است؛ آن هم اسناد دولت جمهوری اسلامی که هر دو وزراتخانه در آن عضو هستند! نه اسناد دولت جزایر باهاما! و این اظهارات جز بدبین کردن افکار عمومی و زیر سوال بردن خدمات و تلاش‌های دولت نتیجه دیگری ندارد، آن هم در شرایطی که جامعه هنوز در شوک بزرگ فساد اقتصادی تاریخی سرگیجه دارد و به لحاظ عملکرد بانکها و برخی دستگاه‌های نظارتی در مجموعه دولت، زمینه بدبینی و نارضایتی از عملکرد دولت در برخی بخش‌ها، به اندازه کافی فراهم است.
 
بخش دیگری از پاسخ رسمی وزارت نیرو، ناظر بر عدم پیش بینی لازم برای آغاز یک پروژه و مصداق مثل دزدیدن منار، پیش از حفر چاه است. آنجایی که وزارت نیرو تأکید می‌کند جانمایی برخی از پروژه‌های مسکن مهر، از جمله پرند که اتفاقا مهمترین مشکلات زیر بنایی در آن به وجود آمده، بدون هماهنگی با آن وزارتخانه صورت گرفته و اکنون بخشی از این پروژه با مشکل تأمین نیازهای اساسی از جمله گاز، برق و آب مواجه است.

شاید یادآوری این نکته نیز خالی از لطف نباشد که اصولا در طراحی یک جامعه شهری در قالب انبوه سازی مسکن، ساخت و ساز و به قول فنی‌ها به نازک کاری رساندن بنا، مانند پیدا کردن یک نعل است که برای لذت بردن از یک سواری کامل، باید سه نعل و یک اسب نیز به آن افزود!
 
بر کسی پوشیده نیست که تشکیل هر جامعه شهری در هر مقیاس، مقتضیات و نیازهایی از جمله تأمین نیازهای زیر بنایی مانند گاز، آب و برق، انواع نیازهای آموزشی، بهداشتی و درمانی، فرهنگی و حمل و نقل و غیره دارد و تنها با در اختیار گرفتن زمین و ساختن تعدادی واحد مسکونی، نمی‌توان مدعی ساختن مسکن بود.

حال چگونه است که برخی مسئولین وزارت راه و شهرسازی، با به قول خودشان اتمام نازک کاری بنا، مدعی شهر و شهرک سازی هستند و مشکلات متعددی را که متقاضیان با آن روبه‌رو هستند، به دستگاه‌های دیگر در دولت نسبت می‌دهند!

در این میان بد نیست به اظهارات برخی پیمانکاران مسکن مهر که در روزهای گذشته در روزنامه‌ها منتشر شده، نگاهی بیندازیم که عمده مشکلات بر سر راه این طرح را عدم معرفی متقاضی واجد شرایط (باز هم داستان تکراری منار و چاه!) عدم امکان دریافت تسهیلات بانکی به دلیل آزاد نشدن وام مسکن و نیز نقض مصوبه هیأت وزیران که به موجب آن مسکن مهر مشمول پرداخت مالیات نمی شود می‌دانند.
 
در همین راستا، اظهارات مدیر کل مسکن و شهرسازی استان تهران نیز قابل تأمل است که عمده ترین علت دیرکرد در افتتاح پروژه‌های مسکن مهر در تهران را کمبود زمین و در نتیجه تأخیر در عملیات اجرایی پروژه و تعداد بالای واحدها در این استان می‌داند.

او همچنین به صراحت تأکید کرده که هیچ پروژه ای بدون آماده بودن زیر ساخت‌ها افتتاح نخواهد شد که البته این نکته در تناقض کامل با اظهارات مشاور وزیر راه و شهر سازی و نماینده ویژه وزیر در افتتاح مسکن مهر است.

بماند که بر پایه آنچه پیشتر گفته شد، زیرساخت‌ها از نظر مسئولین محترم تنها گاز و آب و برق است یا برای درمانگاه و مسجد و مدرسه و مرکز خرید و حمل و نقل و مشاغل ضروری نیز فکری اندیشیده شده یا نه و یا اصلا آقایان این مسائل را جزو زیر ساختها می‌دانند یا خیر؟!
 
به هر روی، آنچه مسلم است، مسکن مهر به عنوان یکی از وعده‌های انتخاباتی رئیس جمهور و با توجه به جمعیت جوان کشور و کمبود مسکن و نگاه سرمایه ای مردم در کشور ما به مقوله مسکن، در عین اینکه یکی از بهترین، ضروری‌ترین و هوشمندانه ترین برنامه‌های دولت است و می‌تواند به عنوان افتخاری در کارنامه دولت‌های نهم و دهم ثبت شود، به همان نسبت از حساسیت بالایی برخوردار بوده و مسئولین امر باید در اوضاع کنونی جامعه، به حساسیت‌های افکار عمومی توجه کرده و با دقت بیشتری درباره موضوعات پیرامون این مسأله اظهار نظر کنند.