تالاب شادگان تالاب جهانی در گرداب محلی
تالاب شادگان ششمین تالاب بین المللی کشور به علت عواملی چون خشکسالی های اخیر ، ساخت سدها و فاضلاب های صنعتی - اسیدی ناشی از توسعه پرشتاب صنعتی خوزستان و خسارت های ناشی از جنگ تحمیلی به تدریج از رتبه پنج بین المللی به رتبه 18 و در 2 سال گذشته به رتبه 22 نزول یافته است.
به گزارش واحد مرکزی خبر، مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان می گوید : تالاب شادگان اکنون در فهرست تالاب های در حال تخریب مونترو قرار دارد و به همین علت احیای آن نیازمند تدابیر ویژه ای است.
آقای همتی می افزاید : تالاب شادگان در وضعی قرار دارد که عوامل مختلف انسانی و طبیعی ، حیات و تنوع زیستی آن را تهدید می کند.
تالاب ها به علت تنوع گیاهی و جانوری ، پناهگاه حیات وحش و تاثیرگذاری مطلوبی که بر زیست بوم منطقه دارند ، دارای ارزش و اهمیت محیطی و اقتصادی برای انسان و دیگر موجودات و جانوران هستند.
با وجود کارکردهای مثبت تالاب ها همه روزه اخبار متفاوتی از تخریب و نابودی این مناطق با ارزش در رسانه ها منتشر می شود.
تالاب بین المللی شادگان یکی از آنهاست که از شمال به شهرستان شادگان ، از جنوب به رودخانه بهمنشیر ، از مغرب به جاده دارخوین و آبادان و از شرق به آب های خورموسی محدود می شود و در سال 1353 در کنوانسیون رامسر ثبت شد.
تالاب بین المللی شادگان با مساحت 537 هزار و 700 هکتاری عنوان یکی از بزرگترین تالاب های جهان را به خود اختصاص داده است.
به دلیل تنوع و گستردگی ، این تالاب از سال 1353 به عنوان پایگاه حیات وحش تعیین شد و جزو مناطق شکار ممنوع و تحت حفاظت قرار گرفت
این تالاب با عرصه وسیع آبی ، دارای 16 میلیون تن پوشش گیاهی و مامن 250 گونه پرنده ، 46 نوع پستاندار ، خزنده و دوزیست ، 36 گونه ماهی استخوانی و غضروفی و هزاران پرنده مهاجر کمیاب و نایاب است که در فصول مختلف سال از مناطق سیبری ، کانادا ، شمال اروپا و آسیا به این تالاب می آیند .
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان می گوید : نیاز تالاب شادگان به احیا اکنون درک شده و لازم است فعالیت هایی هماهنگ برای حفظ آن انجام شود .
آقای همتی معتقد است : تالاب شادگان از نظر زیست محیطی مکانی مناسب برای گونه های محتلف آبزی و پرندگان است به طوریکه 173 گونه از 285 گونه پرنده موجود در جهان در تالاب شادگان یافت می شوند .
وی با اشاره به یک گونه پرنده درحال انقراض به نام سلیم خرچنگ خوار که در تالاب شادگان زندگی می کند ، می گوید : از 60 هزار قطعه سلیم خرچنگ خوار که در جهان وجود دارد ، 26 هزار قطعه آن در تالاب شادگان زندگی می کنند .
وی می افزاید : کم آبی ناشی از رعایت نکردن حق آبه تالاب در طرح های آبیاری و سد سازی رودخانه جراحی از مشکلاتی است که در بالا دست تالاب جریان دارد .
معاون محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان می گوید : آب سدها تنها برای مصارف کشاورزی رها سازی می شود و تالاب در ماه هایی که زمین های کشاورزی نیاز به آبیاری نداشته باشد ، بی آب می ماند .
آقای مولا می افزاید : بدون آب وسعت خشکی تالاب بیشتر می شود و در پی آن تصرفات ، ترددها و تخریب ها نیز افزایش می یابد .
وی اضافه می کند : تا زمانی که آب تالاب تامین نشود و حیات تالاب برنگردد انواع تهدید ها برای تالاب وجود دارد .
تخلیه فاضلاب های صنایع فولاد ، نیشکر و پرورش ماهی آزادگان از مسیرهای ورودی به تالاب مانند مالح و نهر بحره نیز مشکلات این تالاب را دوچندان کرده است .
یکی از کارشناسان محیط زیست با اشاره به اینکه تالاب شادگان 34 درصد از وسعت تالاب های بین المللی کشور را به خود اختصاص داده است ، می گوید : بخش جنوبی تالاب شادگان اکنون با مشکلات ناشی از مجتمع های پتروشیمی روبروست .
30 مجتمع پتروشیمی به صورت متمرکز در مجاورت تالاب شادگان فعال است .
آقای افخمی می افزاید : زه آب سه واحد شرقی از مجتمع های کشت و صنعت نیشکر وارد تالاب می شود که این زه آب ها با شوری و دبی متفاوت که گاهی به هشت مترمکعب می رسد ، برهم خوردن زیست بوم تالاب را موجب شده است .
مدیرکل شیلات و آبزیان خوزستان به کاهش ذخایر ماهیان تالاب شادگان در سال های اخیر اشاره می کند و می افزاید : توده زنده ماهی در تالاب به طور میانگین حدود 11 هزار تن و بیشترین آن درسال 74 حدود 15 هزار تن بوده است .
صید ماهی در تالاب در سال های اخیرکمتر از 2 هزار تن بوده است .
آقای مغینمی با بیان اینکه 2 هزار و 370 صیاد در تالاب شادگان فعالند ، می گوید : یکی از مسیرهای صیادی به نام منصوره با قرار گرفتن در منطقه ای مرتفع تر نسبت به تالاب در هنگام کم آبی ، فعالیت صیادی چندانی ندارد .
مجری طرح پایش تالاب شادگان هم تغییرات اکو لوژیکی تالاب را در سالهای اخیر نگران کننده می داند و می گوید : افزایش موجودات کف زی در تالاب نشان دهنده آلودگی تالاب و افزایش مواد آلی و باکتری است .
آقای نیل ساز می افزاید : ورود پساب ها و کودهای کشاورزی به ویژه زه آب های نیشکر حدود 2 و 6 دهم تا 45 برابر در دهه اخیر افزایش نشان می دهد که کاهش تنوع زیستی تالاب شادگان را به دنبال دارد .
کارشناس پژوهشکده آبزی پروری جنوب عمده مشکلات این تالاب را کاهش حق آبه از طریق رودخانه جراحی به علت ساخت سد مارون ، ورود پساب های کشاورزی به ویژه زه آب های توسعه نیشکر همچنین زه آب های پرورش ماهی آزادگان و پساب صنایع فولاد از طریق نهر مالح عنوان می کند .
گروهی از اکولوژیست ها معتقدند که یک تالاب حدود 10 برابر جنگل و 200 برابر زمین کشاورزی ارزش اقتصادی دارد ؛ علاوه برآن تعدیل آب و هوا ، جلوگیری از سیل ، حفظ تنوع گیاهی و جانوری ، زیبایی و جاذبه های بصری طبیعی ، جاذبه های گردشگری ، ایجاد فضایی امن برای زندگی پرندگان مهاجر و مکانی غنی برای پژوهش های علمی دانشمندان از دیگر ویژگی های تالاب هاست .
تالاب شادگان در گذشته مامن مناسبی برای تامین معیشت 5 هزار نفر از ساکنان این شهر و روستاهای اطراف آن بود که با صید سنتی ماهی و پرنده و کارهای کشاورزی و دامداری امرار معاش می کردند .
آقای هاشم خنفری از ساکنان اطراف تالاب می گوید : در گذشته به علت آب زیادی که وارد تالاب می شد ، افراد و خانواده های زیادی از آن برای تامین نیازمندی های خود استفاده می کردند ولی خیلی از این افراد اکنون به علت اینکه تالاب رونق گذشته را ندارد به شغل های خدماتی دیگری روی آورده اند .
آقای حسین سیاحی یکی از قایق داران تالاب می گوید : من همیشه با قایق به قسمت های مختلف تالاب می روم و هر هفته افراد مختلفی را برای گردشگری جابجا می کنم و تغییرات تالاب را کاملا متوجه می شوم ، هر سال نسبت به سال قبل آب آن کم تر ، شورتر و بدبوتر می شود .
وی می افزاید : می بینم که تعدادی از جانواران و ماهی ها کنار تالاب تلف می شوند ولی کاری از دستم بر نمی آید.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان دراین باره می گوید: خشکسالی های پی درپی سال های گذشته ، برخی مناطق تالاب شادگان را خشک کرده و لازم است برای نجات این تالاب طرح جامع مدیریت به عنوان رویکردی برای نجات تالاب ها اجرایی شود .
آقای همتی می افزاید : تاکنون حفاظت مناسبی از تالاب شادگان نشده و شرایط موجود تالاب می طلبد که طرح جامع حفاظت از تالاب با کیفیت و سرعت بیشتری اجرا شود .
وی ادامه می دهد : انتقال آب بین حوزه ای به تالاب شادگان از طریق رودخانه کارون توسط سازمان آب و برق استان با 15 تا 20 میلیارد تومان اعتبار ، تصفیه فاضلاب های شهری در شهر شادگان تا پایان امسال و ایجاد زیرساخت های طبیعت گردی در جزیره های موجود در تالاب از جمله در جزیره صراخیه از مهم ترین راهکارهایی است که در این طرح پیگیری می شود .
آقای فیوضی فرماندار شادگان هم حفاظت از تالاب بین المللی شادگان را یک ضرورت در سیاست ها و برنامه ریزی های استانی عنوان می کند و می افزاید : بررسی های لازم برای تعیین حداقل نیاز آبی تالاب ، شناسایی و کنترل برداشت های غیرمجاز در حوزه بالادستی سدها و مدیریت یکپارچه منابع آب ، راه اندازی ایستگاه های اندازه گیری تغییرات آب و پایش روند تامین نیازهای آبی تالاب از اولویت هایی است که در کوتاه مدت و بلند مدت می بایست مد نظر قرار گیرد .
با توجه به نقش تالاب ها بر زندگی و اقتصاد مردم ، جذب گردشگر و تلطیف هوا از یک سو و وابسته بودن بقای دیگر موجودات به این تالاب ازسوی دیگر ضرورت دارد مسئولان امر درباره حفاظت از تک تالاب خوزستان تدابیر ویژه ای بیندیشند تا شاید ناقوس نابودی این میراث ملی و جهانی به صدا درنیاید .
به گزارش واحد مرکزی خبر، مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان می گوید : تالاب شادگان اکنون در فهرست تالاب های در حال تخریب مونترو قرار دارد و به همین علت احیای آن نیازمند تدابیر ویژه ای است.
آقای همتی می افزاید : تالاب شادگان در وضعی قرار دارد که عوامل مختلف انسانی و طبیعی ، حیات و تنوع زیستی آن را تهدید می کند.
تالاب ها به علت تنوع گیاهی و جانوری ، پناهگاه حیات وحش و تاثیرگذاری مطلوبی که بر زیست بوم منطقه دارند ، دارای ارزش و اهمیت محیطی و اقتصادی برای انسان و دیگر موجودات و جانوران هستند.
با وجود کارکردهای مثبت تالاب ها همه روزه اخبار متفاوتی از تخریب و نابودی این مناطق با ارزش در رسانه ها منتشر می شود.
تالاب بین المللی شادگان یکی از آنهاست که از شمال به شهرستان شادگان ، از جنوب به رودخانه بهمنشیر ، از مغرب به جاده دارخوین و آبادان و از شرق به آب های خورموسی محدود می شود و در سال 1353 در کنوانسیون رامسر ثبت شد.
تالاب بین المللی شادگان با مساحت 537 هزار و 700 هکتاری عنوان یکی از بزرگترین تالاب های جهان را به خود اختصاص داده است.
به دلیل تنوع و گستردگی ، این تالاب از سال 1353 به عنوان پایگاه حیات وحش تعیین شد و جزو مناطق شکار ممنوع و تحت حفاظت قرار گرفت
این تالاب با عرصه وسیع آبی ، دارای 16 میلیون تن پوشش گیاهی و مامن 250 گونه پرنده ، 46 نوع پستاندار ، خزنده و دوزیست ، 36 گونه ماهی استخوانی و غضروفی و هزاران پرنده مهاجر کمیاب و نایاب است که در فصول مختلف سال از مناطق سیبری ، کانادا ، شمال اروپا و آسیا به این تالاب می آیند .
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان می گوید : نیاز تالاب شادگان به احیا اکنون درک شده و لازم است فعالیت هایی هماهنگ برای حفظ آن انجام شود .
آقای همتی معتقد است : تالاب شادگان از نظر زیست محیطی مکانی مناسب برای گونه های محتلف آبزی و پرندگان است به طوریکه 173 گونه از 285 گونه پرنده موجود در جهان در تالاب شادگان یافت می شوند .
وی با اشاره به یک گونه پرنده درحال انقراض به نام سلیم خرچنگ خوار که در تالاب شادگان زندگی می کند ، می گوید : از 60 هزار قطعه سلیم خرچنگ خوار که در جهان وجود دارد ، 26 هزار قطعه آن در تالاب شادگان زندگی می کنند .
وی می افزاید : کم آبی ناشی از رعایت نکردن حق آبه تالاب در طرح های آبیاری و سد سازی رودخانه جراحی از مشکلاتی است که در بالا دست تالاب جریان دارد .
معاون محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان می گوید : آب سدها تنها برای مصارف کشاورزی رها سازی می شود و تالاب در ماه هایی که زمین های کشاورزی نیاز به آبیاری نداشته باشد ، بی آب می ماند .
آقای مولا می افزاید : بدون آب وسعت خشکی تالاب بیشتر می شود و در پی آن تصرفات ، ترددها و تخریب ها نیز افزایش می یابد .
وی اضافه می کند : تا زمانی که آب تالاب تامین نشود و حیات تالاب برنگردد انواع تهدید ها برای تالاب وجود دارد .
تخلیه فاضلاب های صنایع فولاد ، نیشکر و پرورش ماهی آزادگان از مسیرهای ورودی به تالاب مانند مالح و نهر بحره نیز مشکلات این تالاب را دوچندان کرده است .
یکی از کارشناسان محیط زیست با اشاره به اینکه تالاب شادگان 34 درصد از وسعت تالاب های بین المللی کشور را به خود اختصاص داده است ، می گوید : بخش جنوبی تالاب شادگان اکنون با مشکلات ناشی از مجتمع های پتروشیمی روبروست .
30 مجتمع پتروشیمی به صورت متمرکز در مجاورت تالاب شادگان فعال است .
آقای افخمی می افزاید : زه آب سه واحد شرقی از مجتمع های کشت و صنعت نیشکر وارد تالاب می شود که این زه آب ها با شوری و دبی متفاوت که گاهی به هشت مترمکعب می رسد ، برهم خوردن زیست بوم تالاب را موجب شده است .
مدیرکل شیلات و آبزیان خوزستان به کاهش ذخایر ماهیان تالاب شادگان در سال های اخیر اشاره می کند و می افزاید : توده زنده ماهی در تالاب به طور میانگین حدود 11 هزار تن و بیشترین آن درسال 74 حدود 15 هزار تن بوده است .
صید ماهی در تالاب در سال های اخیرکمتر از 2 هزار تن بوده است .
آقای مغینمی با بیان اینکه 2 هزار و 370 صیاد در تالاب شادگان فعالند ، می گوید : یکی از مسیرهای صیادی به نام منصوره با قرار گرفتن در منطقه ای مرتفع تر نسبت به تالاب در هنگام کم آبی ، فعالیت صیادی چندانی ندارد .
مجری طرح پایش تالاب شادگان هم تغییرات اکو لوژیکی تالاب را در سالهای اخیر نگران کننده می داند و می گوید : افزایش موجودات کف زی در تالاب نشان دهنده آلودگی تالاب و افزایش مواد آلی و باکتری است .
آقای نیل ساز می افزاید : ورود پساب ها و کودهای کشاورزی به ویژه زه آب های نیشکر حدود 2 و 6 دهم تا 45 برابر در دهه اخیر افزایش نشان می دهد که کاهش تنوع زیستی تالاب شادگان را به دنبال دارد .
کارشناس پژوهشکده آبزی پروری جنوب عمده مشکلات این تالاب را کاهش حق آبه از طریق رودخانه جراحی به علت ساخت سد مارون ، ورود پساب های کشاورزی به ویژه زه آب های توسعه نیشکر همچنین زه آب های پرورش ماهی آزادگان و پساب صنایع فولاد از طریق نهر مالح عنوان می کند .
گروهی از اکولوژیست ها معتقدند که یک تالاب حدود 10 برابر جنگل و 200 برابر زمین کشاورزی ارزش اقتصادی دارد ؛ علاوه برآن تعدیل آب و هوا ، جلوگیری از سیل ، حفظ تنوع گیاهی و جانوری ، زیبایی و جاذبه های بصری طبیعی ، جاذبه های گردشگری ، ایجاد فضایی امن برای زندگی پرندگان مهاجر و مکانی غنی برای پژوهش های علمی دانشمندان از دیگر ویژگی های تالاب هاست .
تالاب شادگان در گذشته مامن مناسبی برای تامین معیشت 5 هزار نفر از ساکنان این شهر و روستاهای اطراف آن بود که با صید سنتی ماهی و پرنده و کارهای کشاورزی و دامداری امرار معاش می کردند .
آقای هاشم خنفری از ساکنان اطراف تالاب می گوید : در گذشته به علت آب زیادی که وارد تالاب می شد ، افراد و خانواده های زیادی از آن برای تامین نیازمندی های خود استفاده می کردند ولی خیلی از این افراد اکنون به علت اینکه تالاب رونق گذشته را ندارد به شغل های خدماتی دیگری روی آورده اند .
آقای حسین سیاحی یکی از قایق داران تالاب می گوید : من همیشه با قایق به قسمت های مختلف تالاب می روم و هر هفته افراد مختلفی را برای گردشگری جابجا می کنم و تغییرات تالاب را کاملا متوجه می شوم ، هر سال نسبت به سال قبل آب آن کم تر ، شورتر و بدبوتر می شود .
وی می افزاید : می بینم که تعدادی از جانواران و ماهی ها کنار تالاب تلف می شوند ولی کاری از دستم بر نمی آید.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان دراین باره می گوید: خشکسالی های پی درپی سال های گذشته ، برخی مناطق تالاب شادگان را خشک کرده و لازم است برای نجات این تالاب طرح جامع مدیریت به عنوان رویکردی برای نجات تالاب ها اجرایی شود .
آقای همتی می افزاید : تاکنون حفاظت مناسبی از تالاب شادگان نشده و شرایط موجود تالاب می طلبد که طرح جامع حفاظت از تالاب با کیفیت و سرعت بیشتری اجرا شود .
وی ادامه می دهد : انتقال آب بین حوزه ای به تالاب شادگان از طریق رودخانه کارون توسط سازمان آب و برق استان با 15 تا 20 میلیارد تومان اعتبار ، تصفیه فاضلاب های شهری در شهر شادگان تا پایان امسال و ایجاد زیرساخت های طبیعت گردی در جزیره های موجود در تالاب از جمله در جزیره صراخیه از مهم ترین راهکارهایی است که در این طرح پیگیری می شود .
آقای فیوضی فرماندار شادگان هم حفاظت از تالاب بین المللی شادگان را یک ضرورت در سیاست ها و برنامه ریزی های استانی عنوان می کند و می افزاید : بررسی های لازم برای تعیین حداقل نیاز آبی تالاب ، شناسایی و کنترل برداشت های غیرمجاز در حوزه بالادستی سدها و مدیریت یکپارچه منابع آب ، راه اندازی ایستگاه های اندازه گیری تغییرات آب و پایش روند تامین نیازهای آبی تالاب از اولویت هایی است که در کوتاه مدت و بلند مدت می بایست مد نظر قرار گیرد .
با توجه به نقش تالاب ها بر زندگی و اقتصاد مردم ، جذب گردشگر و تلطیف هوا از یک سو و وابسته بودن بقای دیگر موجودات به این تالاب ازسوی دیگر ضرورت دارد مسئولان امر درباره حفاظت از تک تالاب خوزستان تدابیر ویژه ای بیندیشند تا شاید ناقوس نابودی این میراث ملی و جهانی به صدا درنیاید .
