مهمترین تحولات ۲۰۲۵ به روایت اندیشمندان بین المللی؛ ۲۰۲۶ جهان امن تری نخواهد بود!
به گزارش سرویس بین الملل تابناک، در سال ۲۰۲۵ میلادی چند رویداد بینالمللی مهم رخ داد که تأثیر زیادی بر تحولات جهانی گذاشتند. از بین آنها مهمترینها عبارتاند از:
۱-اجلاس گروه ۲۰ (G ۲۰) در ژوهانسبورگ: این اجلاس در ۲۲–۲۳ نوامبر ۲۰۲۵ در آفریقای جنوبی برگزار شد و اولین بار بود که قاره آفریقا میزبان این نشست مهم بینالمللی بود. این نشست بر موضوعاتی مثل «همبستگی، برابری و توسعه پایدار» متمرکز بود و تلاش شد صدای کشورهای جنوب جهانی در مسائل اقتصادی و توسعهای قوت بگیرد، اگرچه غیبت رهبران برخی از قدرتهای بزرگ مثل چین، روسیه و حتی آمریکا باعث توجه رسانهها شد.
۲-نشست سران ناتو در لاهه: نشست ناتو در ۲۴–۲۵ ژوئن ۲۰۲۵ در لاهه (هلند) برگزار شد که به خاطر زمینههای امنیتی و بحرانها – به ویژه جنگ در اوکراین، افزایش هزینههای دفاعی و اختلافات بین اعضا – یکی از نقاط حساس در معادلات جهانی بود.
۳-اجلاس اقدام هوش مصنوعی در پاریس: در ۱۰–۱۱ فوریه ۲۰۲۵ در فرانسه اجلاس بینالمللی اقدامات در حوزه هوش مصنوعی برگزار شد که بیش از ۱۰۰ کشور در آن حضور داشتند و روی چالشها و فرصتهای جهانی هوش مصنوعی تمرکز کردند — از تنظیم قوانین گرفته تا تبادل فناوری میان کشورهای توسعهیافته و در حال توسعه.
۴-جنگ و تنشهای منطقهای: برخی منابع تحلیلی اشاره میکنند که در سال ۲۰۲۵ تنشهای نظامی جدیدی در خاورمیانه و سایر مناطق باعث شد موضوعات امنیتی و صلح جهانی در دستورکار قدرتهای بزرگ قرار بگیرد، بهویژه اگر گزارشی از جنگ یا درگیریهای نظامی را در نظر بگیریم.
در خصوص این موضوع خبرنگار تابناک گفتوگوهایی با پروفسور «جان دان» استاد دانشگاه کمبریج انگلستان؛ پروفسور «چارلز تالیافرو» عضو انجمن فیلسوفان آمریکا و پروفسور «مایکل آلن گیلسپی» استاد دانشگاه دوک آمریکا انجام داده که در ادامه آمده است.
* «جان دان» استاد کنونی دانشگاه کمبریج انگلستان است. تخصص او بحث انقلاب است. وی سابقه تدریس در دانشگاه هاروارد آمریکا را نیز دارد. او استاد برجسته نظریه و اندیشه سیاسی است و صاحب کتاب «انقلابهای مدرن» است.
*چارلز تالیافرو فیلسوف آمریکایی متخصص در الهیات و فلسفه دین است. او استاد ممتاز فلسفه در کالج سنت اولاف، محقق ارشد موسسه تحقیقات وفادار و عضو موسسه سلطنتی فلسفه است. وی دانشآموخته دانشگاه براون و هاروارد بوده و عضو انجمن فیلسوفان آمریکا به شمار میآید. او نویسنده، همنویسنده، ویراستار، یا یکی از ویراستاران بیست کتاب است که اخیراً «تصویر در ذهن» است. خداباوری، طبیعت گرایی و تخیل، با همکاری هنرمند آمریکایی جیل ایوانز. او محقق مدعو یا مدعو در تعداد زیادی از دانشگاهها از جمله براون، کمبریج، نوتردام، آکسفورد، پرینستون و دانشگاه شیکاگو بوده است. از سال ۲۰۱۳، تالیافرو سردبیر مجله Open Theology است.
*«مایکل آلن گیلسپی» فیلسوف آمریکایی و استاد علوم سیاسی و فلسفه دانشگاه دوک آمریکا است. زمینههای مورد علاقه او فلسفه سیاسی، فلسفه قارهای، تاریخ فلسفه و ریشههای مدرنیته است. مهمترین کتاب وی «ریشههای الهیاتی مدرنیته» است که کتابی مهم و تاثیرگذار در سطح بین المللی به شمار میرود.
*به طور کلی، اگر قرار باشد یک رویداد یا مسئله را بهعنوان مهمترین اتفاق جهانی در سال ۲۰۲۵ نام ببریم، آن چه خواهد بود؟
دان: «احتمال زیادی وجود دارد که مهمترین رخداد سال ۲۰۲۵ چیزی باشد که اکنون ما هنوز هیچچیز دربارهاش نمیدانیم — مثلاً یک کشف در کالیفرنیا یا تصمیمی گرفتهشده در پکن.
اگر فرض کنیم که در واقع هیچکدام از اینها نباشد، محتملترین گزینه چیزی است که توسط دونالد ترامپ انجام شود (طیف وسیعی از گزینهها، یکی از آنها مرتبط با ایران).
لازم است به تشدید مستمر و فاجعهبار زوال در بیوسفر اشاره کنم اگرچه این یک فرآیند سیستمی است نه یک رویداد، گرچه قطعاً در سال گذشته توسط تصمیمات ترامپ و پوتین بهطور شدیدتری تشدید شده است.»
تالیافرو: «بازگشت دونالد ترامپ به مقام ریاستجمهوری ایالات متحده. بیشک این موضوع پیامدهای عظیمی در داخل آمریکا داشت: از کاهش حمایت از علوم، تهدید آزادی مطبوعات و آزادی علمی، اقدامات تهاجمی ضد مهاجرت، انکار تغییرات اقلیمی، پاکسازی هرگونه صدای مخالف در ارتش و دولت، عفو کسانی که برای تضعیف یک انتخابات آزاد دست به شورش زدند.
اما همچنین پیامدهای جهانی نیز داشته است: قطع کمکها به نیازمندان (کمکهای مقابله با قحطی)، اقدام نظامی علیه ایران و ونزوئلا، کمک به حملات اسرائیل علیه فلسطینیها، جنگ جهانی تجاری (با تأثیر بر اروپا، آسیا، آمریکای شمالی و جنوبی)، پاداشدادن به تهاجم روسیه در اوکراین، آسیبزدن به اتحاد ناتو، و تهدید کانادا، پاناما و گرینلند.»
گیلسپی: «اتفاقات مهمی در سال ۲۰۲۵ رخ داد که لیست بندمدتی دارد. اما اگر بخواهم یکی از آنها را انتخاب کنم انتخاب «دونالد ترامپ» به ریاست جمهوری آمریکا است.»
*در حوزهٔ سیاسی، امنیتی و نظامی، اگر بخواهید مهمترین رویداد سال ۲۰۲۵ را مشخص کنید، کدام را برجسته میکنید و چرا؟
دان: «تهاجم ترامپ به نظام تجارت جهانی و قانون اساسی آمریکا مهمترین رویداد سال ۲۰۲۵ در حوزه مسائل سیاسی و بین المللی است.
این استراتژی ترکیبی از برهمزدن بهمنظور عقبگرد در برابر بخش زیادی از تاریخ اخیر است.»
تالیافرو: «جهان امروز با حضور رئیسجمهور دونالد ترامپ امنیت کمتری دارد.
چگونه آمریکا میتواند روسیه را بهدلیل تلاش برای تصرف اوکراین یا چین را بهدلیل تهدید تایوان محکوم کند، یا دزدی دریایی در آبهای بینالمللی را محکوم کند، وقتی خودِ ایالات متحده، گرینلند و پاناما را تهدید به تصرف میکند و کشتیهای ونزوئلا را در آبهای بینالمللی توقیف میکند؟»
گیلسپی: «در حوزه سیاسی، امنیتی و نظامی تداوم جنگ اوکراین رخداد مهمی است. در این میان استفادهٔ اوکراین از پهپادها در این جنگ که دستاوردهای مهمی برای آن در جنگ داشت از مهمترین اتفاقات سال ۲۰۲۵ بوده است.»
*با توجه به روندهای فعلی در نظام بینالملل، آیا کشورها بیشتر به سمت همکاری حرکت خواهند کرد یا به سمت رقابت و درگیری؟ به عبارت دیگر، آیا ماهیت نظم بینالمللی آینده بیشتر همکاری جویانه خواهد بود، یا باید انتظار پتانسیل بزرگتری برای تعارض داشته باشیم؟
دان: «بهخاطر مورد دوم، و بهخاطر استراتژیهای بلندمدت ولادیمیر پوتین و شی جینپینگ تقریباً قطعی است که جهان پرچالشتر و پرفروغتر باشد، و تنها شی جینپینگ علاقهٔ واضحی دارد که دستکم برای آیندهٔ نزدیک (و شاید بهطور نامحدود) سطح درگیریها را کاهش دهد.»
تالیافرو: «متأسفانه باید بگویم که مگر اینکه ترامپ تغییر جهت اساسی داشته باشد، فکر میکنم آشوب و درگیری در آینده قرار دارد. شاید هند و پاکستان بهدنبال صلحی پایدار بروند، شاید روسیه و اوکراین به نوعی توافق برسند. بسیار بعید بهنظر میرسد، اما شاید تروریسم کاهش یابد. اینها دعاهای من هستند، نه پیشبینیهایم.»
گیلسپی: «روسیه فرو خواهد پاشید، چین دچار رکود تورمی (کاهش قیمتها) و ورشکستگی در بسیاری از بخشهای اقتصاد خود خواهد شد.
اروپا همکاریپذیرتر میشود، آمریکا تحت رهبری ترامپ بیحاصل تلاش خواهد کرد قدرت خود را در حوزههای مختلف اعمال کند تا اینکه حزب جمهوریخواه در پاییز با انتخابات روبهرو شود.»
*اگر سال ۲۰۲۵ درسی برای سال ۲۰۲۶ ارائه دهد، آن درس چه خواهد بود؟
دان: «هرچقدر هم که زندگی و منافع جمعیت انسانی جهان به هم پیوسته شود، آنها همیشه در معرض حماقت و بیرحمی تعداد بسیار کمی از افرادی خواهند بود که بهطور عجیب و غریب انتخاب شدهاند.»
تالیافرو: «امیدوارم این درس باشد که زورگویی شاید اهداف کوتاهمدت را محقق کند، اما درس بزرگ تاریخ این است که چنین جاهطلبیهای امپراتوری عمر محدودی دارند، حتی اگر عمرشان بهاندازه امپراتوری روم، ناپلئون یا بریتانیا طولانی باشد.»
گیلسپی: «گسترش قدرت از طریق نیروی نظامی در برابر شیوههای جدید جنگ مؤثر نخواهد بود. تحریمهای اقتصادی میتوانند کارآمد باشند.»
