مقدمه چینی برای ارجاع پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت؛ اروپا دست به کار شد

دیدار وزرای خارجه سه کشور اروپایی طرف برجام در آستانه نشست شورای حکام آژانس برگزار شده که برنامه هسته‌ای ایران هم یکی از موضوعات آن خواهد بود.

به گزارش سرویس بین الملل تابناک، نشست آتی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار است ۲۸ تا ۳۰ آبان ماه در وین برگزار شود.

در این راستا، اسماعیل بقائی سخنگوی وزارت خارجه ایران روز دوشنبه ۲۰ آبان در نشست مطبوعاتی هفتگی خود گفت: یکی از موضوعات نشست شورای حکام، برنامه هسته‌ای ایران خواهد بود. ما فکر می‌کنیم ۳ کشور اروپایی احتمالا در اینجا اقدامی در راستای اقدامشان در شورای امنیت انجام دهند. نماینده ما در وین با اعضا در ارتباط است.

در این زمینه، وزارت امور خارجه آلمان امروز در پیامی در ایکس از گفت‌وگوی وزیر امور خارجه این کشور با همتایان انگلیسی و فرانسوی درباره برنامه هسته‌ای ایران خبر داد. 

طبق این پیام، در این دیدار که در حاشیه نشست گروه هفت انجام شده، یوهان واد‌ِفول در گفت‌و‌گو با ایوت کوپر و ژان-نوئل بارو تأکید کرد که «پس از اسنپ‌بک، همچنان ایران است که باید شفافیت واقعی درباره برنامه هسته‌ای خود را تضمین کند».

دیدار وزرای خارجه سه کشور اروپایی طرف برجام در آستانه نشست شورای حکام آژانس برگزار شده که برنامه هسته‌ای ایران هم یکی از موضوعات آن خواهد بود.

در تحولی دیگر در این زمینه، نمایندگان جمهوری اسلامی ایران، فدراسیون روسیه و جمهوری خلق چین نزد سازمان‌های بین‌المللی وین روز گذشته با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیدار و در خصوص نشست آتی شورای حکام گفت‌و‌گو کردند.

میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه پس از این دیدار نوشت: روسیه، چین و ایران بازیگران اصلی در برنامه هسته‌ای ایران هستند. 

وی افزود: آنها تا حد زیادی در مورد چگونگی پیشرفت اوضاع تصمیم می‌گیرند. سه کشور اروپایی (بریتانیا، آلمان و فرانسه) نیز حق دارند دیدگاه خود را بیان کنند، اما توانایی آنها برای ایفای نقش مثبت بسیار مورد تردید است.

رایزنی وزاری خارجه سه کشور اروپایی (تروئیکا) در حالی است که چند روز پیش نیز «رافائل گروسی» مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی در گفت‌و‌گو با روزنامه انگلیسی فایننشال تایمز گفته بود: ایران باید همکاری با بازرسان سازمان ملل را به‌طور جدی بهبود بخشد تا از افزایش تنش‌ها با کشور‌های غربی جلوگیری شود.

وی مدعی شد: با وجود اینکه آژانس حدود دوازده بازرسی در ایران از زمان جنگ با اسرائیل در ژوئن انجام داده، به مهم‌ترین تأسیسات هسته‌ای این کشور یعنی فردو، نطنز و اصفهان که قبلاً توسط آمریکا بمباران شده بودند، دسترسی داده نشده است.

مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی با اشاره به حملات آمریکا به تأسیسات اتمی ایران، ادعا کرد: حملات، به شدت، به این تأسیسات آسیب زده‌اند و سرنوشت ۴۰۸ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده نزدیک به سطح تسلیحاتی همچنان نامشخص است و این موضوع، نیاز فزاینده‌ای برای از سرگیری بازرسی‌ها ایجاد کرده است و ما باید کار بازرسی‌ها را زودتر از سر می‌گرفتیم.

گروسی گفت که این سازمان سعی دارد روابط پرتلاطم با ایران را با درک متقابل پیش ببرد، اما ایران همچنان باید تعهدات خود را اجرا کند.

وی بدون محکوم کردن اقدام آمریکا در بمباران سایت‌های صلح آمیز هسته‌ای یک کشور عضو آژانس بین المللی انرژی اتمی، مدعی شد که وقوع جنگ، نمی‌تواند دلیلی بر کاهش همکاری تهران با این نهاد باشد.

مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی گفت که هنوز نیازی به ارجاع ایران به شورای امنیت سازمان ملل، به دلیل توقف بازرسی‌ها نیست، اما همکاری باید به‌طور جدی بهبود یابد.

گروسی گفت: آسیب‌ها گسترده است، اما ارزیابی ما نشان می‌دهد که بیشتر اورانیوم غنی‌شده در سطوح ۶۰ درصد و پایین‌تر، هنوز آنجا هستند. این مواد هنوز موجود هستند و اگرچه ما پایان نهایی برای آنها تعیین نمی‌کنیم، اما واضح است که وجود مواد غنی‌شده در چنین سطح بالایی و نزدیک به سطح تسلیحاتی، منبع نگرانی است.

این در حالی است که اسماعیل بقائی سخنگوی وزارت خارجه ایران در نشست مطبوعاتی دوشنبه ۲۰ آبان درباره اظهارات اخیر گروسی درباره ایران و گفت‌و‌گو‌های ایران و آژانس گفت: شخص مدیرکل در مصاحبه‌ها تصریح کرده که برنامه هسته‌ای ایران صلح آمیز است و دلیلی برای انحراف ایران وجود ندارد. ما چیزی که مطالبه کردیم این بوده که وی همیشه بر اساس وظایفش اظهارنظر کند، کماکان این مطالبه را داریم که از اظهارات سیاسی پرهیز کند.

بقائی توضیح داد که «به دلیل اقدام تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی و آمریکا با شرایط خاصی مواجهیم و شرایط عادی نیست. قبل از تجاوز نظامی اخیر به صورت متعارف با آژانس همکاری داشتیم و بعد از توافق قاهره برای همکاری در شرایط جدید به تفاهم دست یافتیم».

بقائی افزود «طرفی که باید سرزنش شود، طرف اروپایی است که با سوءاستفاده از سازوکار حل اختلاف برجام (اسنپ‌بک) سعی کردند تحریم‌ها را برگردانند و کل فرآیندی که با آژانس صورت گرفت را تخریب کردند».

سخنگوی دستگاه دیپلماسی ایران همچنین در پاسخ به سؤال دیگری درباره اظهارات اخیر وزیر خارجه فرانسه و ابراز علاقه‌مندی برای مذاکره درباره موضوع هسته‌ای ایران، گفت «ابراز علاقه‌مندی کفایت نمی‌کند. باید جدیت و حسن نیت خودشان را نشان بدهند که متأسفانه ما با فقدان چنین موضوعی مواجه هستیم».

پیش از این «لورنس نورمن»، خبرنگار وال استریت ژورنال ادعا کرده است: «به من گفته شده که در صورت عدم همکاری، سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان ممکن است پرونده ایران را حداکثر تا نوامبر به شورای امنیت بفرستند. ایران می‌تواند تظاهر کند که مسئله از بین رفته است. اینطور نیست. شایان ذکر است که گروه E ۳ تا ۱۲ ماه فرصت دارد قطعنامه عدم پایبندی ماه ژوئن را به شورای امنیت ارجاع دهد.»

«مارک فیتزپاتریک» سرپرست اسبق معاونت بخش عدم اشاعه وزارت خارجه آمریکا در خصوص این موضوع به خبرنگار تابناک گفته بود: کشور‌های انگلیس، فرانسه و آلمان (E ۳) تلاش می‌کنند از اهرم فشار برای متقاعد کردن ایران به پذیرش مسئولیت خود در ازسرگیری همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) استفاده کنند.

وی افزود: وقتی اتحادیه اروپا سازوکار بازگشت خودکار تحریم‌ها (مکانیسم ماشه) را فعال کرد، برخی تحلیلگران ادعا کردند این اقدام اهرم فشار E ۳ را از بین برده است. این ارزیابی نادرست بود.

وی یادآور شد: تروئیکای اروپایی (فرانسه، انگلیس و آلمان) همچنان اهرم فشار دیگری دارد و آن تهدید به ارسال قطعنامه عدم پایبندی ایران به شورای امنیت سازمان ملل است. این تهدید دلیل دیگری است برای اینکه ایران باید به تعهدات پادمانی خود عمل کرده و اجازه بازرسی‌های آژانس از تمام تأسیسات و سایت‌های هسته‌ای خود را بدهد.

مدیر اجرایی پیشین اندیشکده انستیتو بین‌المللی مطالعات استراتژیک (IISS) در خصوص احتمال وتوی روسیه و چین در شورای امنیت به تابناک گفت: روسیه و چین نمی‌توانند جلوی اقدامات شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را بگیرند. اگر اکثریت اعضا از گزارش تخلف ایران به شورای امنیت سازمان ملل حمایت کنند، این موضوع گزارش خواهد شد. روسیه و چین در نیویورک (شورای امنیت) حق وتو دارند، اما در وین ندارند؛ بنابراین توانایی آنها برای حمایت دیپلماتیک از ایران محدود است.