خام‌فروشی، از جمله چالش‌های مزمن و پرهزینه اقتصاد ایران است؛ موضوعی که طی سال‌های اخیر بار‌ها از سوی رهبر انقلاب و رئیس‌جمهور مورد انتقاد قرار گرفته و به عنوان مانعی جدی در مسیر توسعه صنعتی کشور شناخته شده است.
به گزارش سرویس اقتصادی تابناک؛ رهبر انقلاب در یکی از دیدار‌ها با مسئولان نظام با اشاره به اینکه بخش‌هایی نظیر نفت، گاز و معادن به‌دلیل خام‌فروشی، سرمایه‌های ملی را بدون هیچ ارزش افزوده‌ای از کشور خارج می‌کنند، تأکید کردند: «متأسفانه مواد خام با قیمت ارزان صادر می‌شود و محصول نهایی با قیمتی بسیار بالاتر وارد کشور می‌گردد؛ در حالی که باید با تکیه بر تولید دانش‌بنیان، این چرخه معیوب اصلاح شود و صادرات به جای مواد خام، متوجه محصولات نهایی باشد.»
در همین راستا، اخیرا دکتر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، نیز در موضعی مشابه با انتقاد از تداوم خام‌فروشی گفته است: «صادرات مواد خام در شرایطی که برای واردات همان محصولاتِ فرآوری‌شده ناچاریم چندین برابر هزینه بپردازیم، نه منطقی است و نه به سود آینده کشور. دولت مصمم است با رفع موانع تولید و تجارت، مسیر ایجاد ارزش افزوده داخلی را هموار کند.»
روایتی از یک خام‌فروشی
اما آمار‌ها خود گویای عمق مشکل‌اند. به عنوان نمونه، بررسی‌های تابناک نشان می‌دهد فروش هر تُن کنسانتره سنگ‌آهن به‌صورت خام تنها ۷۰ تا ۸۰ دلار برای کشور ارزش دارد؛ در حالی که اگر همین ماده در داخل به «گندله» تبدیل شود، ارزش آن به حدود ۱۰۰ دلار و در مرحله دوم، در قالب «آهن اسفنجی»، به ۲۵۰ دلار در هر تن می‌رسد. به بیان دیگر، فرآوری داخلی می‌تواند ارزش محصول معدنی را تا بیش از سه برابر افزایش دهد و سود آن را مستقیماً به چرخه اقتصاد ملی بازگرداند.
حمایت از اشتغال پایدار و تولید صنعتی
افزون بر سود اقتصادی، بُعد اشتغال نیز اهمیت بالایی دارد. هر واحد تولیدی در حوزه گندله‌سازی یا آهن اسفنجی، به طور میانگین برای حداقل ۴۰۰ نفر به صورت مستقیم و برای صد‌ها نفر دیگر در بخش‌های حمل‌ونقل، تعمیرات، و خدمات فنی، شغل پایدار ایجاد می‌کند. در حالی که خام‌فروشی، عملاً اشتغال قابل ذکری در داخل کشور به همراه ندارد.
تکمیل زنجیره ارزش و امنیت تولید فولاد
از سوی دیگر، جلوگیری از صادرات خام به معنای تکمیل زنجیره ارزش در صنعت فولاد و تأمین مواد اولیه کارخانه‌های داخلی (گندله‌سازی، آهن اسفنجی، فولادسازی) است؛ اقدامی که وابستگی صنعت کشور به خارج را کاهش می‌دهد و عملاً امنیت تولید را تضمین می‌کند.
در نهایت، جلوگیری از خام‌فروشی نه‌تنها یک سیاست اقتصادی درست، بلکه گامی است در جهت تحقق اسناد بالادستی کشور، از جمله اقتصاد مقاومتی و برنامه توسعه صنعتی است که بر «تکمیل زنجیره ارزش و توسعه صنایع پایین‌دستی» تأکید دارند. این مسیر، همان راهی است که می‌تواند ایران را از «صادرکننده مواد خام» به «تولیدکننده محصولات ارزشمند و فناورانه» تبدیل سازد.
سوال اینه که چقدر انرژی صرف تولید آهن میشه؟چقدر آلودگی ایجاد میشه؟ تکمیل زنجیره ارزش فولاد در منطقه گل گهر به خوبی انجام شده و در حال گسترش می باشد... وقتی خام بفروشند وزنش مشخص نمیشه این مال موقعی بود که گاز و برق اضافی داشتیم نه الان که ناترازی انرژی داریم و نیروگاه ها مازوت میسوزانند چون گاز نداریم حالا این رو بگذارید کنار آلودگی هوا تا بفهمید هر چیزی به ذهنتون می رسد را نباید عین واقعیت بدانید. 
| 
چرا گاز نداریم امسال که هوا خوبه وهنوز سرد نشده چندتا نیرگاه بزرگ 1000مگاواتی در جایی که زغال سنگ هست درست کنید مشکل برق حل میشه | تکنولوژی ساخت نیروگاه نداریم. بتونیمم بسازیم، گاز نداریم بهشون بدیم. تکنولوژی استخراج گاز رو هم نداریم. صنایع کشور خصوصی سازی شده مثلا مدیر فلان شرکت اگه ببینه کنسانتره فروشی سودش برای مجموعه خودشه قطعا سود ملی رو در نظر نمیگیره و سود شخصی رو ارجح میدونه ما اینارو از حفظیم بدید کارشناسای پیدانشده پزشکیان کاری براش بکنند دو سال گذشت دریغ از یک کار مثبت از این فرد و دولت بی برنامه فکر کردید ارزش افزوده مفتی ایجاد میشه یعنی کنسانتره آهن رو بریزی تو خمره در بیاری بشه آهن اسفنجی بعد با قیمت تنی 250 دلار بفروشی نه عزیزم برای ساخت کارخانه اهن اسفنجی باید میلیونها دلار سرمایه گذاری کنی تازه اگه بتونی تواین اوضاع وانفسا قراردادی با یه شرکت درست درمون ببندی بعدش هم باید آب مصرف کنی اون هم خدا متر مکعب برای هر تن فولاد حالا شما بگو آب داریم؟ برق داریم؟ گاز داریم؟ دلار داریم؟ پس لطفا ارد ناشتا ندهید.