بمب‌افکن بی ۲۱ چه فرقی با بمب‌افکن بی ۲ دارد؟

به گزارش تابناک به نقل از فرارو؛ بمب‌افکن بی ۲ با طراحی بال‌پرنده (flying wing) خود، قادر به حمل تسلیحات هسته‌ای و متعارف است و برد عملیاتی بیش از ۱۱ هزار کیلومتر دارد. با این حال، با افزایش تهدیدات پیشرفته مانند رادار‌های نسل جدید چین و روسیه، نیاز به جانشینی کارآمدتر احساس شد. اینجاست که B-۲۱ Raider، بمب‌افکن نسل ششم نورثروپ گرومن، وارد میدان می‌شود. بی ۲۱ در دسامبر ۲۰۲۲ رونمایی شد و قرار است از سال ۲۰۳۰ جایگزین B-۲ شود. اما چه چیز باعث شد تا بی ۲ افسانه‌ای به سمت بازنشستگی سوق داده شود و بی ۲۱ جایگزین آن شود؟ بی ۲۱ چه فرقی با بی ۲ دارد؟

تفاوت‌های طراحی و اندازه

هر دو بمب‌افکن از طراحی بال‌پرنده بهره می‌برند که رادارگریزی را افزایش می‌دهد، اما B-۲۱ Raider به طور قابل توجهی کوچکتر و جمع‌وجورتر است. طول بال B-۲ حدود ۵۲ متر (۱۷۲ فوت) است، در حالی که B-۲۱ بین ۴۰ تا ۴۲ متر (۱۳۰-۱۴۰ فوت) تخمین زده می‌شود. طول بدنه B-۲ حدود ۲۱ متر (۶۹ فوت) است، اما B-۲۱ تنها ۱۶.۵ متر (۵۴ فوت) طول دارد. این کاهش اندازه، وزن برخاست حداکثری را از ۱۵۲ تن (۳۳۶،۵۰۰ پوند) B-۲ به حدود ۸۲ تن (۱۸۰،۰۰۰ پوند) B-۲۱ می‌رساند.

در طراحی، B-۲۱ از لبه‌های صاف‌تر و بدون دندانه‌های serrated (مانند B-۲) استفاده می‌کند و ورودی‌های هوای باریک‌تر و عمیق‌تر (با S-duct بهبودیافته) دارد که تیغه‌های فن موتور را پنهان‌تر می‌کند. همچنین، شیب تندتر کابین خلبان و چرخ‌های فرود متفاوت، به همراه پوشش رادارجذب صاف‌تر، B-۲۱ را متمایز می‌سازد. این تغییرات نه تنها رادارگریزی را بهبود می‌بخشد، بلکه هزینه‌های ساخت را کاهش می‌دهد.

پیشرفت‌های فناوری پنهان‌کاری و موتور‌ها

پنهان‌کاری، قلب تپنده هر دو هواپیما، در B-۲۱ به سطح نسل پنجم+ (Gen-۵+) ارتقا یافته است، در حالی که B-۲ بر پایه فناوری نسل اول (دهه ۱۹۸۰) بنا شده. سطح مقطع راداری (RCS) B-۲۱ کوچکتر است، با بهینه‌سازی ۳۶۰ درجه (به ویژه از عقب) از طریق مدل‌سازی الکترومغناطیسی پیشرفته (CEM) و هوش مصنوعی. B-۲۱ از مواد کامپوزیتی پیشرفته و لایه‌های نازک‌تر رادارجذب (RAM) چندمنظوره استفاده می‌کند که دوام بیشتری نسبت به رنگ سیاه آهن‌مانند B-۲ دارد و نیاز به نگهداری حساس را کاهش می‌دهد. پنهان‌کاری B-۲۱ همه‌طیفی (رادار، مادون قرمز، صوتی و الکترونیکی) است، در حالی که B-۲ عمدتاً بر رادار تمرکز دارد.

در موتورها، B-۲ با چهار موتور توربوفن General Electric F۱۱۸-GE-۱۰۰ (هر کدام ۱۷،۳۰۰ پوند رانش) کار می‌کند، اما B-۲۱ تنها دو موتور Pratt & Whitney PW۹۲۰۰ (یا مشتق F۱۳۵) دارد که خروجی اگزوز آنها کاملاً محافظت‌شده و با خنک‌سازی فعال، امضای حرارتی (IR) را کاهش می‌دهد. این طراحی، RCS و IR را پایین‌تر می‌آورد و کارایی سوخت را افزایش می‌دهد.

قابلیت‌های عملیاتی: بار و برد

B-۲ قادر به حمل ۴۰،۰۰۰ پوند (۱۸ تن) تسلیحات (شامل هسته‌ای و متعارف) است، اما B-۲۱ با وجود اندازه کوچکتر، حداقل ۳۰،۰۰۰ پوند (۱۳.۶ تن) ظرفیت دارد – هرچند برخی تخمین‌ها آن را بیش از ۲۰،۰۰۰ پوند می‌دانند. B-۲۱ برای تسلیحات آینده مانند موشک‌های هایپرسونیک و LRSO (موشک کروز هسته‌ای دوربرد) بهینه‌سازی شده و از معماری باز (open systems) برای ارتقای آسان استفاده می‌کند، در حالی که B-۲ برای چنین سلاح‌هایی نیاز به تغییرات اساسی دارد.

برد B-۲ حدود ۶،۹۰۰ مایل (۱۱،۱۰۰ کیلومتر) بدون سوخت‌گیری است، و B-۲۱ برد مشابه یا بیشتر با کارایی سوخت بهتر دارد، که آن را برای عملیات طولانی در اقیانوس آرام (در برابر چین) ایده‌آل می‌کند. B-۲۱ همچنین با شبکه JADC۲ (کنترل فرماندهی همه‌دامنه مشترک) ادغام می‌شود و داده‌های واقعی‌زمان را با دیگر پلتفرم‌ها به اشتراک می‌گذارد، قابلیتی که B-۲ فاقد آن است.

هزینه، تولید و نگهداری

هزینه واحد B-۲ بیش از ۲.۱ میلیارد دلار (شامل R&D) است و تنها ۲۱ فروند ساخته شد، که نرخ آماده‌به‌پرواز پایین (به دلیل پوشش‌های حساس stealth) را به همراه داشت. در مقابل، B-۲۱ با هزینه واحد حدود ۷۰۰ میلیون دلار (حداکثر ۶۵۱.۷ میلیون در ۲۰۱۹) طراحی شده و حداقل ۱۰۰ فروند (تا ۱۳۲) تولید خواهد شد. طراحی مدولار B-۲۱ نگهداری را ساده‌تر می‌کند و نرخ آماده‌به‌پرواز را افزایش می‌دهد، که هزینه چرخه عمر را کاهش می‌دهد.

چرا این تغییرات حیاتی‌اند؟

تفاوت‌های B-۲۱ با B-۲، پاسخی استراتژیک به تهدیدات مدرن است. اندازه کوچکتر و پنهان‌کاری پیشرفته، B-۲۱ را در برابر رادار‌های فرکانس پایین (مانند VHF روسی/چینی) مقاوم‌تر می‌کند و اجازه نفوذ عمیق‌تر به فضای مورد مناقشه را می‌دهد. کاهش تعداد موتور‌ها و استفاده از فناوری دیجیتال، هزینه‌ها را ۷۰% پایین می‌آورد و تولید انبوه را ممکن می‌سازد – مشکلی که B-۲ را به یک دارایی "نادر و گران" تبدیل کرد. از منظر تحلیلی، B-۲۱ نه تنها جانشین B-۲ است، بلکه پلی به عصر جنگ شبکه‌محور است: ادغام با JADC۲ و قابلیت ارتقا، آن را برای دهه‌های آینده (تا ۲۰۷۰) آماده می‌کند، در حالی که B-۲ تا ۲۰۳۲ عملیاتی می‌ماند، اما با محدودیت‌های فناوری قدیمی. این تغییرات، برتری هوایی آمریکا را در برابر رقبای استراتژیک (چین، روسیه) حفظ می‌کند.