ابهام عجیب در لیست وام کلان یک بانک بورسی به کارگزاری خودش + سند/ ماجرای 6,400,000,000,000 تومان چیست؟ + توضیحات بانک رفاه

تابناک اقتصادی| بانک رفاه از جمله بانک‌های بورسی است که بررسی میزان پرداخت وام‌های کلانش به شرکت‌های زیرمجموعه و سایر اشخاص قابل تأمل و حداقل برای سهامداران حائز اهمیت است.

آخرین گزارش منتشر شده از سوی بانک مرکزی در خصوص میزان تسهیلات پرداختی بانک رفاه در سال گذشته نشان می‌دهد در پایان اسفند ۱۴۰۲ بیش از یک هزار و ۷۶۲ میلیارد تومان تسهیلات پرداختی، بازپرداخت نشده و در ردیف بدهی غیرجاری قرار گرفته است. هرچند این رقم صرفا بر اساس آماری است که بانک رفاه در اختیار بانک مرکزی گذاشته است و احتمالا برخی از تسهیلات بدون بازگشت در این بانک، امهال و یا تمدید شده باشند. اما در هر صورت، مجموع تسهیلات کلان بدون بازگشت بانک رفاه به شرکت‌هایی نظیر ذوب آهن اصفهان در سال ۱۴۰۲ قابل توجه است.

در کنار تسهیلات بدون بازگشت و غیرجاری، بررسی آمار تسهیلات بانک‌ها به اشخاص مرتبط نیز معنادار است؛ به گونه‌ای که در پایان سال گذشته،   بانک رفاه تسهیلات کلانی به سازمان تامین اجتماعی، کارگزاری بانک رفاه و مدیریت پروژه‌های ساختمانی این بانک پرداخت کرده است. ارقامی که مجموع مانده جاری آن به بیش از ۱۶ هزار و ۷۹۹ میلیارد تومان می‌رسد که در مقایسه با سرمایه ثبت شده ۱۹ هزار و ۲۶۸ میلیارد تومانی بانک رفاه در بورس سوال برانگیز است!

اما نکته قابل تامل و سوال برانگیز در لیست منتشر شده از سوی بانک مرکزی، مبلغ مانده جاری تسهیلات این بانک به کارگزاری خودش است؛ به گونه‌ای که بیش از ۶ هزار و ۴۷۶ میلیارد تومان با عنوان قرارداد «بدهکاران جعاله تعمیرات» در ستون مانده جاری درج شده است، اما در ستون خالص تسهیلات این شرکت، مبلغ صفر جای گرفته است! تسهیلات کلان که بازداختش در ۲۴۰ ماه معادل ۲۰ سال تعیین شده است.

اتفاقی عجیب و مبهم که در فایل اکسل بانک مرکزی است و در نگاه اول بیان می‌کند که کارگزاری بانک رفاه تسهیلاتی از این بانک دریافت کرده است که حالا مبلغ قابل توجهی را باید بازپرداخت کند؛ اما سوال اینجاست که چرا خالص تسهیلات کارگزاری بانک رفاه، صفر است؟ این در حالی است که فایل مذکور از اسفندماه سال گذشته تا به امروز در سایت بانک مرکزی است و بانک رفاه در خصوص چنین ابهام بزرگی سکوت کرده و هیچ واکنشی نشان نداده است؛ مسلما اسماعیل لله گانی مدیرعامل بانک رفاه که زمانی نامش در میان نجومی بگیران بانکی بود، بهتر است در خصوص کم کاری و بی توجهی مدیرانش حساس و پاسخگو باشد. هرچند در کنار این سوالات، پاسخ به چرایی نوع قرارداد (جعاله تعمیرات) هم مهم است.  

بررسی‌ها نشان می‌دهد کارگزاری بانک رفاه به عنوان یکی از هفت شرکت فرعی بانک رفاه در شرایطی در لیست دریافت کنندگان تسهیلات کلان قرار گرفته است که گزارش حسابرس مستقل و بازرس قانونی بانک رفاه کارگران از صورت‌های مالی منتهی به ۲۹ اسفند ۱۴۰۱ نکات مهمی را بیان داشته است.

به عنوان نمونه در بخشی از گزارش حسابرس تاکید شده است: "احتساب کاهش ارزش مطالبات مشکوک‌الوصول به‌درستی صورت نگرفته است؛ وثایق تسهیلات اعطایی نیز عمدتاً ارزنده و سهل‌الوصول نبوده و از سوی دیگر برخی از مطالبات بانک بدون ارزیابی مجدد از وضعیت مالی مشتری، وضعیت بازار و صنعت بعضاً بدون دریافت درصدی از اصل و سود متعلقه، از سنوات گذشته تا کنون امهال و یا تمدید گردیده و به عنوان تسهیلات جاری طبقه بندی و درآمد مربوط شناسایی شده است." بنابراین، با توجه به گزارش حسابرس برای صورت‌های مالی سال ۱۴۰۱، ممکن است در سال گذشته نیز چنین رویه‌ای تکرار شده باشد.

روند منفی شاخص کفایت سرمایه بانک رفاه

پرداخت تسهیلات کلان بانک رفاه به سازمان تامین اجتماعی و کارگزاری این بانک و سایر شرکت‌های تابعه در شرایطی رقم خورده است که شاخص مهمی به نام کفایت سرمایه در این بانک، طی سه سال گذشته با روند نزولی مواجه بوده است؛ به گونه‌ای که نسبت کفایت سرمایه بانک رفاه از ۶.۶۴ درصد در سال ۱۴۰۰ حالا به ۵.۵ درصد در پایان ۱۴۰۲ رسیده است. درصدی که نسبت به حداقل درصد اعلامی از سوی بانک مرکزی یعنی ۸ درصد، کمتر است و بانک را به سمت بحران برده است. یادآور می‌شود که نسبت کفایت سرمایه بیان گر میزان پوشش ریسک دارایی‌ها توسط سرمایه بانک است و برای تداوم فعالیت‌های یک بانک یا انحلال آن، تعیین کننده و با اهمیت است.

همان طور که اشاره شد، فایل اکسل بانک مرکزی از اسفندماه سال گذشته در سایت این بانک بارگذاری شده است و ابهاماتی را در پی داشته است که در این گزارش به آن پرداخته شد. بنابراین، تابناک آمادگی دارد توضیحات بانک مرکزی و بانک رفاه کارگران در خصوص چرایی انتشار آمار و ارقام مذکور را با هدف شفاف سازی و تنویر افکار عمومی منتشر کند.

توضیحات بانک رفاه کارگران به گزارش تابناک

پس از انتشار گزارش بالا، اداره روابط عمومی بانک رفاه با ارسال جوابیه‌ای به تابناک، توضیحات زیر را بیان کرد که در ادامه می‌خوانید:

"در خصوص اطلاعات اشخاص مرتبط، لازم به یادآوری است که این اطلاعات از سوی شبکه بانکی به‌صورت فصلی در اختیار بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته و براساس بخشنامه آن بانک این اطلاعات باید تا پایان وقت اداری پنجم اولین ماه هر فصل به آن بانک گزارش شود.

ذکر این نکته ضروری است اطلاعات مربوطه توسط بانک رفاه کارگران به بانک مرکزی ارائه شده است. این که چرا بانک رفاه تا کنون شفاف سازی نکرده به این دلیل بوده است که همکاران و کارشناسان بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به نکات فنی ذیل آگاهی داشته و اساسا این فرایند روال عادی و جاری خود را طی کرده است.

الف- بدهی مندرج در خبر اشاره شده مربوط به خرید اوراق مرابحه دولتی توسط بانک رفاه کارگران از وزارت امور اقتصاد و دارائی از طریق شرکت کارگزاری این بانک بوده است. این روال، فرآیند طبیعی برای خرید اوراق بهادار از دولت است. به دلیل هم‌زمانی با آخرین روز کاری در سال ۱۴۰۲، مبلغ بدهکاران ایجادی در تاریخ ۰۵/۰۱/۱۴۰۳ تسویه شده است، در حالی که گزارش موصوف به‌دلیل الزام بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در همان تاریخ ۲۸/۱۲/۱۴۰۲ اخذ و به آن بانک ارسال شده است و در اولین روز کاری سال جاری تسویه شده است؛ لذا هیچ‌گونه تسهیلاتی در قالب هیچ عقدی به شرکت کارگزاری تخصیص داده نشده است باتوجه به فصلی بودن انتشار گزارش اشخاص مرتبط از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و نظر به تسویه بدهکاران موصوف در پنجم فروردین ماه سال ۱۴۰۳، در گزارش فصلی پایان خرداد ماه سالجاری که در اختیار بانک مرکزی قرار گرفته و منتشر خواهد شد چنین مبلغی اصولا وجود نخواهد داشت.

ب- در رابطه با تسهیلات اعطایی به سازمان تامین اجتماعی نیز یادآور می‌شود در راستای ایفای تعهدات آن سازمان به اقشار معزز مستمری بگیران و جامعه حوزه سلامت تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی، مبلغ ۱۰۰ هزار میلیارد ریال از محل اعتبار تخصیصی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران پرداخت شده است.

ج- در رابطه با شاخص نسبت کفایت سرمایه نیز خاطر نشان می‌سازد بر اساس مصوبه مجمع فوق العاده مورخ ۲۵/۱۲/۱۴۰۱ که در تاریخ ۰۹/۰۲/۱۴۰۳ به ثبت رسیده، سرمایه ثبتی بانک رفاه کارگران از مبلغ ۱۹۲.۶۸۹ میلیارد ریال به مباغ ۶۲۰.۱۸۹ میلیارد ریال افزایش یافته که بدین ترتیب نسبت کفایت سرمایه بانک به ۱۱ درصد ارتقا خواهد یافت بر این اساس وضعیت نسبت مزبور پس از تایید بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مبین رتبه اول بانک رفاه در شبکه بانکی از بابت این نسبت خواهد بود."