در مورد کهریزک رهبری فرمودند اگر جا ندارید، آزادشان كنید

حجت الاسلام والمسلمین محسنی اژه ای، دادستان کل کشور که در ایام فتنه سال گذشته، مسئولیت وزارت اطلاعات را بر عهده داشت و در همان روزها هم بر خلاف عده ای که در تحلیل ها و رفتارشان جانب انصاف را رعایت نمی کردند، عملکرد و نگاهی منصفانه تر به قضایا داشت، پس از مدت ها، در گفت و گویی با پایگاه اطلاع رسانی khamenei.ir به بیان برخی ناگفته ها پرداخته است.

به گزارش «تابناک»، وی در این گفت و گو با اشاره به برخی مسائل پس از انتخابات، ماجرای جنایت کهریزک و عملکرد خودی ها در ایام فتنه، نکات مهمی را درباره چگونگی رفتار و نحوه مدیریت مسائل توسط رهبر انقلاب بیان کرده است که مهمترین آنها به شرح زیر است:

نگاه رهبری به نقش مردم در نظام و اصرار بر مشارکت حداکثری
 
ـــ اجازه دهید تا با ذكر نكته‌ای این مسأله را توضیح دهم. رهبر معظم انقلاب از سال‌های پیش، یعنی این‌كه مخصوص امروزشان نیست، در همه‌ انتخابات اصرارشان این بوده و هست كه نظام كاری كند تا مشاركت حداكثری در انتخابات پدید آید. از حدود پانزده، بیست سال پیش ـ مشخصاً‌ از دوره‌ دوم ریاست‌جمهوری آقای هاشمی كه بنده حضور ذهن دارم ـ رهبر انقلاب بر تلاش برای حضور حداكثری مردم در انتخابات اصرار داشتند؛ در حالی كه برخی دیگر از بزرگان نظام، مخالف چنین رویه‌ای بودند و نظرشان این بود كه حالا یك كسی باید رئیس‌جمهور شود، چه با یك اكثریت بالاتر یا پایین‌تر؛ چرا باید فضایی را فراهم كنیم كه بعدها نتوانیم آن را كنترل كنیم؟ اما رهبر انقلاب مخالفت می‌كردند. البته همان گونه كه اشاره كردم، این اختصاص به سال گذشته ندارد و سنوات گذشته هم همیشه اصرارشان بر این موضوع بود. بنابراین، به شورای نگهبان، وزارت كشور، صدا و سیما و به بقیه دست‌ اندركاران چه در جلسات خصوصی، چه در جلسات عمومی و چه در سخنرانی‌ها می‌گفتند كه شما زمینه و بستر را برای مردم به شكلی فراهم كنید كه مردم بیشتر شركت كنند؛ این بُعد مشاركت مردم و به تعبیر دیگر جمهوریت نظام است.

اما نكته‌ قابل تأمل دیگر، اعتماد رهبر انقلاب به حضور و مشاركت مردم است. بسیاری از مسئولین در دوره‌های گوناگون نظام، نگران بودند كه مثلاً این بار مردم كمتر شركت می‌كنند، اما رهبر انقلاب جزو كسانی بود كه در دوره‌های مختلف می‌گفتند كه من مطمئن هستم مردم ما به صحنه می‌آیند، چون كشورشان را دوست دارند، اسلام را دوست دارند، نظام را دوست دارند، چون به مسئولین اطمینان دارند؛ بنابراین حتماً هم مردم شركت می‌كنند، این‌بار هم شركت می‌كنند و شركت‌شان بیش از دفعه‌ی قبل است و باز هم دشمنان را ناامید می‌كنند.

تحلیل و رفتارشناسی دقیق و عمیق دشمن 

ـــ یكی از مسائلی كه نشان داد رهبر انقلاب جامع‌تر و عمیق‌تر از همه، نقشه‌های دشمن را بررسی می‌كنند، جریان فتنه‌ی سال گذشته بود؛ اما می‌خواهم برای روشن شدن این موضوع، از زاویه‌ی دیگری به این موضوع بپردازم. رهبری در صحبت‌های آغازین سال 88 در مشهد فرمودند كه بالأخره ما این دست چدنی را زیر دست‌كش مخملی می‌بینیم.

برخی از مسئولین بلندپایه‌ نظام وقتی كه آمریكا یك نرمش وچراغ سبزی نشان داد ـ البته آن چراغ سبزشان هم از روی استیصال بود ـ به رهبر انقلاب گفتند كه چرا مذاكره نكنیم؟ بگذارید درهایمان را به سوی غرب و آمریكا باز كنیم، بگذارید ویزای یك هفته‌ای بدهیم، هر كسی می‌خواهد بیاید و .... رهبری گفتند كه اینها برنامه است، شاید گفتن این سخنان از سوی مسئولین آمریكایی تاكتیك باشد. حالا شما چقدر به قول آن ضرب‌المثل معروف از حول حلیم توی دیگ می‌افتید؟! یك مقداری صبر كنید، یك مقداری اندیشه كنید. آن روز كه رهبر انقلاب تعبیر دست چدنی را به كار بردند كه آن موقع حتی برخی مسئولین به سخن آقا اعتراض داشتند، ولی آشکارا به زبان نمی‌آوردند كه دست چدنی دیگر چیست و این حرف‌ها چه معنایی دارد؟

این جریان‌های اخیر، نمونه‌ای از همان دست چدنی بوده و هست كه می‌بینیم. نگاه رهبر انقلاب در ژرف‌نگری نسبت به توطئه‌های دشمن و مسائل خارجی، بی‌بدیل است و این موضوع را شما در پیش و پس از انتخابات و در نماز جمعه‌ تاریخی 29 خرداد می‌بینید.

پرچمدار روشنگری و بصیرت بخشی به مردم و مسئولین

ـــ به نظر بنده، شاید بتوان گفت تنها شخصی كه به معنای واقعی كلمه یكّه و تنها - دیگران هم كمك كردند، دیگران هم تلاش كردند -  ولی كسی كه توانست ابعاد واقعی فتنه را بشناساند و اصلاً عنوان فتنه را بر آن بگذارد، رهبری بودند. فتنه خصوصیاتی دارد. تا آن موقع افراد تحلیل‌‌های متفاوتی از جریان پس از انتخابات داشتند اما در چگونگی شناساندن این جریان و ابعاد آن برای خواص و توده مردم، رهبری بالاترین نقش را ایفا كردند و نخستین پرچم را ایشان در این یك ‌سال و اندی یعنی از پیش از انتخابات تا به امروز بر عهده داشته‌اند. شما ببینید رهبری در این مدت چند سخنرانی روشنگرانه داشته‌اند و چقدر دیگران را به روشنگری و بصیرت‌بخشی توصیه كرده‌اند! خیلی‌ها در این مدت زحمت كشیدند اما وزنی كه در رهنمودهای آقا در راستای روشنگری و آگاهی‌بخشی به مردم بوده، بی‌نظیر است.

نگاه جامع الاطراف به تمام قضایا

ـــ نكته‌ مهم دیگر، نگاه جامع ایشان به اطراف قضیه است؛ یعنی توجه به یك موضوع، ایشان را از موضوعات دیگر غافل نكرده است. گاهی انسان‌ها با توجه به حجم بالای كار، یك موضوع یا موضوعاتی اینها را از موضوعات دیگر غافل می‌كند و یا اگر مسائل مهمی پیش بیاید، از مسائل كوچك غفلت می‌كنند. رهبری در خلال این جریان به توده‌ مردم، به نیروهای دست‌اندركار حكومت از نیروهای نظامی، اطلاعاتی، قضایی، انتظامی و دیگران كه در این حوادث درگیر بودند، نسبت به معترضان، نسبت به اپوزیسیون، نسبت به فریب‌خوردگان، نسبت به دشمن و ضد انقلاب غفلت نكرده‌اند. انسان درباره همه این موضوعات می‌تواند كدهای متعدد ارائه دهد.


من شاید بارها بیش از دو، سه‌بار از زبان حضرت آقا شنیدم كه به شدت تأكید به این نكته داشتند كه شما نیروی انتظامی و شما قاضی نسبت به متهمان حواستان جمع باشد. یك وقت نكند مثلاً نسبت به یك متهم غافل بشوید و بیش از آنچه حقش است، مجازات شود. اگر واقعاً این مقدار كه رهبری حساسیت داشتند دیگران نیز به این شكل بودند، مشكلی پیش نمی‌آمد.

به بچه‌های وزارت اطلاعات در مقطعی كه خودم وزارت اطلاعات بودم و به نهادهای مربوط دیگر تأكید داشتند به كسانی كه در خیابان هستند، به كسانی كه شما دستگیر كردید حواس‌تان باشد، به كسانی كه محاكمه كردید حواستان باشد. اگر به بازرسی منزل می‌روید، رفتار شما با خانواده‌ی فرد مجرم باید متفاوت باشد؛ یعنی سفارش‌های مكرر نسبت به دست‌اندركاران مقابله با این فتنه كه باید مواظب و مراقب باشید و از مرز الهی خارج نشوید. البته این دستورها در صحبت‌های عمومی هم بوده ولی در صحبت‌های خصوصی خیلی شفاف‌تر، روشن‌تر و با تأكید بیشتر بیان شده است. حتی در ذهنم هست كه گفتند اگر جاهایی شما مرتكب این اشتباه‌ها شدید، شماها كمتر از آنها نیستید. باید مؤاخذه شوید و نقل به این مضمون كه شما توبیخ و تنبیه می‌شوید.

حتی برخی افراد اتهاماتی به اشخاص می‌زدند. می‌گفتند آقا ایشان جاسوس است، ایشان وابسته به خارج است، ایشان ضد انقلاب است. رهبر انقلاب نهایت احتیاط را در این صحبت‌ها دارند. حتی در مقابل حرف دیگران كه تذكر می‌دهند شما نباید به فلانی جاسوس بگویید. گاه به مدیران مسئول بعضی از نشریات تذكر می‌دهند چرا شما گفتید فلانی جاسوس است؟ دلیل دارید؟ برخی افراد دیگری كه بعضی جاها یك صحبتی می‌كردند، جایی قلم می‌زدند، می‌گفتند شما واقعاً دلیل شرعی دارید و می‌توانید حرفتان را ثابت كنید؟ می‌گفتند كه ما می‌گوییم این كار، كار بدی بود، كاری بود كه به اسلام ظلم شد، به نظام ظلم شد، ظلم عظیمی به نظام كردند، اما این‌كه ما به كسی نسبت بدهیم كه این به خارج وابسته است یا جاسوس است، نیاز به دلیل و اثبات شرعی و قانونی دارد و برای همین، هم خودشان با نهایت احتیاط در مقابل انتساب یك مسأله‌ای به یك فرد كه ظلمی با قصد خیانت انجام شده و... ایشان نه تنها نسبت نمی‌دادند بلكه دیگران را نیز از این كار نهی می‌كردند. اینها به نظر من آموزه‌های اخلاقی جامعه‌ی بشری امروز است.

عملکرد و موضع گیری رهبری در قبال معترضین و متخلفین حکومتی

ـــ خبرهایی به رهبر انقلاب رسیده بود كه در كهریزك شرایط نامساعد است كه آقا دستور دادند بسته شود. اما این تمام ماجرا نبود. قبل از آن هم كه آقا متوجه شدند وضع كهریزك مناسب نیست، دستور دادند كه دیگر به آن‌جا زندانی نبرید. یعنی اولین كسی كه دستور دادند كه افراد بازداشتی به كهریزك نروند، رهبر انقلاب بودند. حتی ظاهراً از ایشان پرسیده بودند ـ با واسطه شنیدم ـ كه ممكن است فلان بازداشتگاهمان جا نداشته باشد، گفتند اگر جا ندارید، آزاد كنید. افرادی كه شما در خیابان می‌گیرید حتی به نظر شما متهم یا مجرم هستند، ولی اگر قرار است جایی ببرید كه نامناسب باشد، آزاد كنید. یا به ایشان گفتند بودند كه فلان بازداشتگاه گفته كه جا نداریم، رهبری گفتند كه آنجا نبرید، بروند خانه‌شان.

از سوی دیگر، نخستین شخصی هم كه برای تخلفات قضیه‌ی كهریزك گفتند باید جدی پی‌گیری شود، باز شخص خود آقا بودند. ایشان اولین شخصی بودند كه پیغام دادند آنهایی كه در كهریزك هستند، باید از آن‌جا بروند. من یادم هست كه نوزده تیر 1388 یكی از مسئولین دفتر آقا تماس گرفتند كه این افرادی كه الآن در كهریزك هستند، حتماً بگویید به جایی به غیر از كهریزك منتقل كنند. اتفاقاً ما همان شب جلسه داشتیم. آن زمان دادستان كل وقت، دادستان كل تهران، بعضی از افراد دیگر در وزارت اطلاعات وغیره بودند كه در دفتر من جلسه داشتیم. من هم چون در آن جلسه با آن آقایان صحبت كرده بودم و خواستار این همین بودم كه دادستان تهران آنها را هرچه زودتر منتقل كند و از آنجا ببرد و آنها هم قول داده بودند كه ما این كارها را می‌كنیم، به همین دلیل به فردی كه از طرف آقا تماس گرفته بودند، اطمینان دادم و گفتم كه جلسه پایان یافته و اینها قول دادند كه حتماً همین امشب همه اینها را منتقل می‌كنند. در این مورد نیز جامعیت نگاه رهبری مشهود است. این‌طور نبوده كه توجه به یك موضوع، موجب غفلت ایشان از موضوع دیگری بشود.

با وجود تاکید رهبری بر پیگیری تخلفات، ما کوتاهی کردیم

ـــ باید بگویم كه ما در پی‌گیری آن كوتاهی كردیم یعنی ما دستگاه‌های قضایی، انتظامی و اطلاعاتی باید با آن حساسیتی كه آقا داشتند، سریع‌تر كار می‌كردیم. من نمی‌خواهم بگویم كه این كوتاهی، تقصیر هست یا نیست، ممكن است بالأخره آن افرادی كه مسئول مستقیم بودند توجیهاتی داشته باشند كه قانع‌كننده هم باشد، ولی در هر صورت به خاطر آن تأكیدی كه آقا داشتند ما باید خیلی زودتر از این رسیدگی به پرونده‌ها را انجام می‌دادیم و به سرانجام می‌رساندیم. واقعاً باید برای مردم مشخص می‌شد كه اگر كسی تقصیری داشته یا ظلمی كرده باید به میزان جرمی كه مرتكب شده مجازات شود. البته این امر انجام شده ولی باید زودتر از اینها انجام می‌شد.

سعه صدر و تحمل در مقابل معترضینی که عناد ورزیدند

ـــ در مورد این گروه باید بگویم كه سعه‌ صدر و صبر و تحمل ایشان در برابر آنها حایز اهمیت است. رهبری در مقابل افرادی كه با هر انگیزه‌ای حرف مخالف می‌زدند، میدان دادند تا حرف‌شان را بزنند. افراد خودشان آمدند، نمایندگان‌شان را فرستادند، حرف‌هایی كه خیلی از مسئولین نمی‌توانستند تحمل كنند ولی رهبر انقلاب با سعه‌ صدر تمام، میدان می‌دادند. رهبری فرمودند مگر شما اعتراض ندارید؟ در خیلی از انتخابات كه افراد اعتراض می‌كردند چه مسیری را طی می‌كردیم؟ مسیر قانونی دارد. حتی اگر می‌گویید یك مقداری فراتر از روش‌های متعارف هم عمل بشود، می‌گوییم اشكالی ندارد، وزارت كشور و غیره هست، می‌گوییم اگر یك سؤالی دارید كه رفع بشود، ما هم مشكلی نداریم، واقعاً اگر سؤالی دارید و می‌خواهید ابهامی رفع بشود مشكلی نیست. من سفارش می‌كنم اگر شما اشكال و ابهام واقعی دارید، بنشینید تعدادی از صندوق‌ها را به صورت رندمی و غیررندمی از یك شهر یا از چند شهر بررسی كنید. آقا تأكید داشتند كاری نكنید كه بدعت‌گذاری كنید و در كشور یك خلاف قانونی را برای همیشه بگذارید. این كار صحیحی نیست و من باشم و شما باشی و هركسی باشد، باید در مقابل او بایستیم. یك مَثل معروفی است كه می‌گوید اگر كسی خواب است می‌شود بیدارش كرد، اما اگر كسی خودش را به خواب زده، نمی‌توان بیدارش كرد.

رهبری یك جاهایی به دیدار برخی از اینها رفتند، بعضی از كسان را پذیرفتند، كسانی كه واقعاً از لحاظ حقوقی مجرم بودند، كسانی كه به نظام، به امام و به ولایت فقیه بد كردند ولی آقا با آغوش باز اینها را می‌پذیرفتند. بعضی وقت‌ها خودشان و نمایندگان‌شان حرف‌های دور از منطق می‌زدند، باز آقا خیلی متواضعانه، خیلی مهربانانه، خیلی دلسوزانه می‌شنیدند، خیلی دقت می‌كردند، سفارش می‌كردند.

اما از طرف دیگر رهبر انقلاب به لحاظ اتمام حجت و به لحاظ روشن شدن مسائل برای مردم و به خاطر این‌كه فردا ابهامی باقی نماند و كسی نتواند مظلوم‌نمایی كند، به این خواص نسبت به اشتباهات‌شان به اَشكال مختلف و به صراحت گوشزد می‌كردند، یعنی رودربایستی نمی‌كردند. این‌طور نبود كه رهبری با كسانی كه جزو شخصیت‌های مهم این كشور بودند، رودربایستی كنند. آن جایی كه هم نسبت به خودش و هم نسبت به كار دیگری كه او به یك نحوی از آنها داشت حمایت می‌كرد و یا به نحوی از آنها تبری نمی‌جست، آقا به او گفتند كه شما چرا تبری نمی‌جویید؟ اینها ظلم كردند یا نه؟ چرا در رفع ظلم این‌ها كمك نمی‌كنید؟ حداقل تبری بجویید. توجه می‌كنید كه اصلاً در مقابل اسلام و نظام و انقلاب، بحث رودربایستی، رفاقت و سوابق گذشته و غیره مطرح نبود. البته رهبر انقلاب ابتدا به خود طرف اول می‌گفتند، بعد اگر لازم بود به كسی دیگری می‌گفتند كه به او بگوید. بعد از آن، یك بخشی از آن صحبت‌ها و توصیه‌ها را علنی می‌كردند. می‌خواهم بگویم اگر جایی مصلحت عمومی نظام بوده رعایت كردند. این‌جا نیز جامع‌نگری را در رفتار ایشان مشاهده می‌كنیم كه توجه به یك جنبه، غفلت از طرف دیگر را به همراه نداشته است.

اما آنجایی كه احساس شد یك جریانی در كار هست كه می‌خواهد به هر قیمتی انتخابات را باطل كند و دیگر نیاز به صلابت و قاطعیت بود، در مقابل هیچ‌یك از این فشارها كوتاه نیامدند. معتقد بودند كه در مقابل خودی و افراد فریب‌خورده و كسانی كه سؤال داشتند، همه‌ی راه‌كارها باید طی شود. هر مقداری كه حتی باید از حق خودشان یا حق زیرمجموعه‌ی حكومت كوتاه بیایند تا این‌كه مسأله روشن شود انجام دادند. اما آن‌جایی كه احساس كردند چیز دیگری در این بین هست، كوتاه نیامدند. حالا تمام خواص و سیاسیون باشند، اصول‌گرا یا اصلاح‌طلب باشد، داخل و خارج باشد، تهدید كنند كه چنین می‌كنیم، چنان می‌كنیم، نتوانستند عملی بكنند والا این تهدیدات بلوف نبود؛ واقعاً می‌خواستند یك كشور را به هم بریزند ولی رهبر معظم انقلاب محكم ایستادند.

تاکید بر اتمام حجت

ـــ نظر آقا این بود كه تا آنجایی كه ممكن است صحبت بشود، اتمام حجت بشود، مسائل بیان شود، شاید طرف گول خورده، شاید طرف نمیداند، شاید طرف واقعاً غافل است كه شاید نحوه‌ی این حرفها سبب هوشیاری او شود و شاید توبه كند. نكته‌ی دیگر این‌كه رهبری معتقد بودند كه طوری نشود تا مردم نفهمند كه علت تصمیمی كه گرفتید چیست. یك وقت تصور نكنند كه یك برخورد سیاسی است، فكر نكنند كه این برخورد شما در این حد مجازات و برخورد نبوده است. بنده چندی پیش به قم رفتم و با برخی از مراجع دیدار كردم. می‌گفتند كه ما الآن احساس می‌كنیم كه چه تدبیر بسیار خوبی نسبت به برخی سران فتنه انجام شده است. ما روزهای اول گمان می‌كردیم كه باید به نحو دیگری برخورد شود، اما امروز كه زمان گذشته و برخی از مسائل واقعاً روشن شده می‌فهمیم كه تدبیر صحیح عین همین بوده كه انجام شده و اگر غیر از این بود ایراد داشت.

متن کامل این گفت و گو را اینجا بخوانید.