با ابر بحران حکمرانی و مدیریت چه خواهید کرد؟

امیر علی امیری: چالش های پیش روی، متفاوت از آن چیزی هستند که مرتب گفته می شود و بزرگتر از آن هستند که آمدن و رفتن افراد و یا اجرای چند طرح و پروژه روبنایی، کمترین تاثیری در حل آنها داشته باشد.

حضرت حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای دکتر رئیسی

رئیس جمهور منتخب جمهوری اسلامی ایران

با تبریک انتخاب جنابعالی، به جهت حساسیت ایام و ضرورت نگاهی هر چه ژرف و عقلانی‌تر به چالش‌های اساسی پیش روی دولت، این مختصر که حاصل مطالعات و تجربیات ارزشمندی است، تقدیم حضور می‌گردد. انشاءالله که قدم و کمکی در حصول موفقیت برای دولت سیزدهم باشد.

جناب رئیس جمهور منتخب

آن گونه که دیده و شنیده می‌شود، فرو کاستن سطح مطالبات از دولت آینده به مسائل فرعی و با تاثیر اندک، خیانت به آینده کشور و دادن آدرس غلط به منظور تداوم هدر رفت منابع و فرصت‌های حیاتی انقلاب و ملت ایران طی چهار سال آینده است.

چالش‌های پیش روی، متفاوت از آن چیزی هستند که مرتب گفته می‌شود و بزرگتر از آن هستند که آمدن و رفتن افراد و یا اجرای چند طرح و پروژه روبنایی، کمترین تاثیری در حل آن‌ها داشته باشد.

به نظر می‌رسد در فاصله کوتاه باقی مانده تا تشکیل دولت جدید، رئیس جمهور منتخب باید همزمان، دو رویکرد مجزا را در دستور کار قرار دهند.

۱- اداره و مدیریت مسائل جاری کشور، که اولین آن‌ها عبارت از شناسایی وزرایی کارآمد، تحول گرا، جوان و معتقد به مدیریت سیستمی و به دور از فساد و مقام پرستی برای معرفی به مجلس و تشکیل دولت است، که با کمترین خطا و البته جبران فوری بعضی بی عدالتی‌ها نظیر ظلمی که در توزیع ناعادلانه یارانه و اخذ ظالمانه مالیات از قشرهای محروم‌تر جامعه و یا ظلم بزرگی که بر حقوق بگیران و اقشار محروم جامعه رفته و قدرت خرید آن‌ها را طی سال‌های اخیر به شدت کاهش داده است و البته سایر وعده‌های معیشتی که در اثنای انتخابات داده شد، پرداخته شود.

در این گام پیشنهاد می‌شود، رئیس جمهور محترم چند قرارگاه متشکل از وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های دولتی و خصوصی تشکیل دهد و برای هر یک، فرماندهی که معاون رئیس جمهور در آن موضوع باشد و اختیارات کافی داشته باشد، تعیین نماید و این معاونین پاسخگوی رئیس جمهور و رئیس جمهور پاسخگوی مردم و مجلس باشد؛ که رئیس جمهور هم بتواند بدون طی تشریفات و رای اعتماد، هر کدام که ناکارآمد بودند، تعویض کند.

۲- و اما گام دوم و اساسی تر، تمهید مقدمات ایجاد تحول در ارکان دستگاه اجرایی کشور، از طریق تشکیل یک کارگروه گفتمانی، قدرتمند، ملی و تحول گرا، برای تعیین ساز و کار‌های دگرگونه ساز و گسترده در دولت، برای رفع موانع و از بین بردن انحرافات اساسی و ایجاد تحولات بزرگ و تاثیرگذار نظیر؛

الف) ابر بحران کشور ما بحران حکمرانی و مدیریت است.
برای عبور از بحران مدیریت کار‌های مهمی باید صورت گیرد، لیکن اولین گام، ممانعت از گماردن نیرو‌هایی با تفکر عملیاتی در جایگاه و پست‌های کلان و استفاده از عناصر با تفکر استراتژیک و برنامه محور در این مناصب مهم است.

ب) تبدیل کارتل اقتصادی بسیار بزرگ و کاملا بی شباهت به دولت فعلی، به یک دولت استاندارد، چابک و منطبق با معیار‌های پذیرفته شده از طریق اصلاح اساسی ساختار سازمانی دولت و شرکت‌های دولتی.

پ) اصلاح نظام برنامه ریزی بی قواره فعلی و شکستن طلسم تاریخی فقدان برنامه توسعه ملی، از طریق تدوین نقشه راه ملی، به منظور عملیاتی کردن یک برنامه بلند مدت در کشور، آن هم برای نخستین بار است.

ت) متوقف کردن برنامه‌های بخشی، کوتاه مدت و بی خاصیت پنج ساله که حتی تکنوکرات‌های رژیم قبل نیز پس از اجرای برنامه ششم به ناکارآمدی آن‌ها پی برده بودند و جلوگیری از تحمیل برنامه هفتم به کشور.

ث) استقلال قطعی بانک مرکزی از دولت، به منظور اطمینان از صیانت از ارزش پول ملی و اصلاح اساسی ساختار بانکی کشور.

ج) اصلاح ساختار بودجه و قطع وابستگی کشور به خام فروشی و نفت و هرس شرکت‌های زاید و فاقد بهره وری که اکنون دولت را بلعیده و استحاله کرده اند.

چ) تسویه کودتاچیان لیبرال مسلک و نوکیسه‌هایی که طی سه دهه اخیر به طور خزنده در شریان‌های دولت نفوذ کرده و بی اعتنا به تغییر دولت ها، مرتب در تصمیم‌سازی مشارکت فعال دارند و فساد و انحراف را تئوریزه و ریل گذاری کرده اند.

ح) انتقال از سبک مدیریت قبیله‌ای به یک سیستم عقلانی، مکانیزه و شایسته سالار با روش‌های علمی، سهل و پذیرفته شده و روزآمد.

خ) تغییر رویکرد از پروژه محوری و روزمرگی به برنامه محوری و آینده نگری.
د ) اصلاح نحوه ارتباط قوه مقننه و مجریه و جایگزین کردن تعامل سازنده دوقوه با هم و حذف تعامل مخرب انفرادی نمایندگان با وزارتخانه‌ها که در نوشتاری تفصیلی مستقل به آن خواهیم پرداخت.

تاکید می‌نماید که بدون چاره جویی برای ابرچالش‌های فوق، صرف وقت در حوزه‌های دیگر، جز اتلاف وقت و منابع، عایدی خاصی برای دولت آینده نخواهد داشت.

اضافه می‌نماید، همین سیستم فاسد و ناکارآمد بود که اصل ۴۴ قانون اساسی را بلعید، استحاله کرد و نگذاشت نظام از مزایای آن ذره‌ای بهره ببرد.

جناب آقای رئیسی هشدار می‌دهیم، چنانچه عمده وقت رئیس جمهور آینده هم مثل روسای جمهور گذشته، صرف رتق و فتق امور جاری و حل مشکلات موردی سفر به استان‌ها و پاسخ دادن به مراجعات و جلسات تشریفاتی و سخنرانی درمانی و از این قبیل امور بشود ـ که البته در حد معقول ناگزیر است ـ خیلی زود دیر می‌شود و از پایان سال دوم، دولت بناچار وارد فاز انتخاباتی دوره دوم خود شده و همه امور رنگ انتخاباتی و ریاکاری خواهد گرفت. پناه بر خدا که آنچه فراموش شود، مردم و مملکت و خیر و صلاح آنان خواهد بود.