طبق قانون چه مسیرهایی برای اعتراض به آرای قضایی مشخص شده است؟

خواهان و خوانده برای آن که پرونده حقوقی‎شان بار دیگر در دادگاه رسیدگی شود و به امید دریافت حکمی بهتر، از اعتراض استفاده می‌کنند.

به گزارش «تابناک»؛ یک وکیل دادگستری با اشاره به اعتراض به رای در حقوق ایران اظهار کرد: رای در لغت به معنای نظر و در حقوق، تصمیمی قضایی است که در آن سرنوشت دعوی مطرح از سوی دادگاه مشخص می‌شود.

وی با بیان اینکه برای اعتراض به رای دو روش عادی و فوق‎‌العاده پیش بینی شده است، افزود: روش‌های عادی شامل واخواهی و تجدیدنظرخواهی و روش‌های فوق‌العاده شامل فرجام‎خواهی، اعاده دادرسی و اعتراض ثالث است.

این وکیل دادگستری ادامه داد: علاوه بر این پنج طریق، یک راه اعتراض به رای با عنوان تقاضای اعمال ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری وجود دارد که از رییس قوه‌‎قضاییه تقاضا می‌شود به دلیل متفاوت بودن رای قطعی با شرع مقدس، رای نقض شود.

طاهری درباره واخواهی بیان کرد: واخواهی از راه‌های عادی اعتراض به رای است؛ اصل بر این است که تمام احکام غیابی قابل اعتراض در همان دادگاه صادر کننده‌ رای هستند و باید توجه داشت در صورتی رای غیابی صادر می‌شود که سه شرط با هم اتفاق افتاده باشد؛ هنگامی که دعوا و ضمایم به خوانده ابلاغ واقعی نشده باشد، یعنی به خود او تحویل داده نشود و خودش یا وکیلش در جلسه دادگاه شرکت نکرده و لایحه دفاعیه هم نداده باشند، در این هنگام رای غیابی صادر می‌شود. امکان صدور حکم غیابی، هم در دعاوی حقوقی و هم در دعاوی کیفری وجود دارد. البته برای جرایم حق‎اللهی نمی‌توان حکم غیابی صادر کرد.

وی درباره تجدیدنظرخواهی اظهار کرد: اصل بر این است که تمام احکام قابل تجدیدنظرخواهی هستند، مگر مواردی محدود که قانون آنها را مشخص کرده است؛ کسی که رای به ضررش صادر شده است، می‌تواند ظرف مدت بیست روز از تاریخ ابلاغ رای، دادخواست تجدید نظرخواهی را به دادگاه بدوی بدهد و پس از طی مراحل قضایی، تصمیم به تایید یا رد رای بدوی گرفته می‌شود.

این وکیل دادگستری با اشاره به فرجام‎خواهی بیان کرد: این موضوع به معنی درخواست رسیدگی دوباره به یک پرونده کیفری یا حقوقی است؛ فرجام‎خواهی از روش‌های فوق‎العاده اعتراض به رای است و بررسی یکسان بودن حکم و رای با شرع و قانون اسلام در این مرحله و در دیوان عالی کشور انجام می‌شود؛ اصل بر این است که پرونده‌ها قابل فرجام‎خواهی نیستند و در تجدیدنظر قطعی و تمام می‌شوند؛ تنها برخی پرونده‌های موضوع مواد ۳۶۷ و ۳۶۸ قانون آیین دادرسی مدنی قابل فرجام‎خواهی است و مهلت آن هم ۲۰ روز تعیین شده است.

وی درباره اعاده دادرسی گفت: اعاده در لغت به معنای از سر گرفتن است؛ اعاده‌ دادرسی زمانی انجام می‌شود که دلایل جدیدی ارائه شود و شخص به استناد این دلایل ادعا می‌کند مبنای حکم دادگاه اشتباه بوده، برای مثال مشخص شود سندی که دادگاه بر پایه‌ آن رایی را صادر کرده، جعلی بوده یا با حیله و تقلب به دست آمده است که در این صورت فرد می‎تواند در همان دادگاه صادرکننده حکم قطعی تقاضا کند تا پرونده، رسیدگی مجدد شود؛ اگر دلایل جدید به‎نحوی باشد که رای را نقض کند، همان دادگاه صادر کننده‌ حکم قطعی می‌تواند حکم را رد کند.

طاهری با اشاره به اعتراض ثالث گفت: اگر رای صادرشده به ضرر شخص ثالث باشد، یعنی شخصی که در اصل، نه دعوا را مطرح کرده و نه دعوا علیه او مطرح شده باشد، می‌تواند در همان دادگاه صادرکننده رای، به آن اعتراضی مبنی بر اینکه رای بدون حضور وی صادر شده و علیه اوست، صادر کند. این وکیل دادگستری با اشاره به مهلت قانونی برای انجام این فعالیت‌ها بیان کرد: تمام مهلت‌هایی که از آن صحبت شد، حتی مدت ۱۰ روزه‌ پاسخ به لایحه برای افراد خارج از کشور دو ماه است و تنها طریق اعتراض به رای که مهلت اعتراض ندارد، اعتراض ثالث است که مقید به هیچ مهلتی نیست.