لوازم ورزشی در بوستان‌ها؛ تضمین یا تهدید سلامتی
واحد مرکزی خبر: بیماری‌های غیر واگیر امروز مهمترین تهدیدکننده سلامتی انسان‌هاست که به سرعت در حال افزایش است و ابتلا به آن عواقب جدی اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی به همراه دارد. براساس تحقیقات صورت گرفته هم اکنون 45 درصد بیماری‌ها در دنیا به بیماری‌های غیرواگیر اختصاص دارد که 60 درصد مرگ و میرها را شامل می‌شود و براساس پیش بینی محققان این رقم تا سال 2020 به بیش از 75 درصد خواهد رسید.
نمونه بارز بیماری‌های غیر واگیر، بیماری‌های قلبی و عروقی همچنین بیماری‌های متابولیکی است که به علت تغییر در الگوهای معیشتی و گذر از زندگی سنتی به زندگی ماشینی و صنعتی شدن همچنین کم تحرکی، چاقی و افزایش فشار خون رخ می‌دهد.
رییس دانشگاه علوم پزشکی استان زنجان می‌گوید: هم اکنون در این استان بیماری‌های قلبی و عروقی همچنین متابولیکی عامل نخست مرگ و میرهاست. با افزایش بیماری‌های غیر واگیر در سال‌های اخیر که ریشه بسیاری از آنها در تغذیه نامناسب و کم تحرکی افراد دارد توجه به سلامت افراد و درپی آن رضامندی افراد در استفاده از امکانات جامعه در زمینه سلامت و ورزش، افزایش یافته است.
برهمین اساس ساخت و نصب وسایل مختلف برای بالا بردن توان جسمانی و عضلانی و ایجاد نشاط و شادابی میان همشهریان از اصولی ترین موارد در حیطه مبلمان شهری است. نصب اسباب ورزشی در فضای سبز شهرها از جمله طرح‌هایی است که در مناطق و بوستان‌های مختلف شهری همچنین ادارات، مدارس و مجتمع‌های ورزشی و رفاهی به منظور توسعه ورزش نصب شده است.
نخستین سری این اسباب ورزشی سال 86 در بلوار آزادی زنجان راه اندازی شد و درپی آن هم اکنون در بیش از 100 منطقه در این استان نصب شده است. به علت علاقه مندی مردم زنجان به سلامتی و ورزش عمومی و حضور گسترده در ورزش‌های همگانی، استفاده از این اسباب مورد توجه قرار گرفته اما با گذشت زمان و استفاده بیشتر از آن، نکات نه چندان جالبی خود را نمایان کرده که می‌توان به استفاده نادرست افراد از این دستگاه‌ها اشاره کرد.
اغلب دستگاه‌های نصب شده در استان زنجان برچسب راهنمای استفاده ندارد و افراد به علت نداشتن اطلاعات کافی از روش‌های صحیح استفاده از آن، بطور سلیقه ای عمل می‌کنند.
کارشناس اداره کل تربیت بدنی استان می‌گوید: اگر افراد روش‌های صحیح استفاده از این دستگاه‌ها را ندانند موجب می‌شود به مرور زمان و با استفاده مداوم از آن، صدمات جبران ناپذیری به عضلات، بافت ماهیچه‌ها و حتی قلب آنها وارد شود.
نژاد گلی، پنج دقیقه گرم کردن عمومی مانند پیاده روی و پنج دقیقه حرکات کششی را قبل از استفاده از دستگاه‌های ورزشی ضروری می‌داند. این کارشناس بااشاره به اینکه دراستفاده نادرست از این اسباب ورزشی، کودکان و میانسالان آسیب پذیرترند می‌گوید: اسباب ورزشی نصب شده در مناطق مختلف شهر همانند اسباب ورزشی پایگاه قهرمانی است که باید در استفاده از آن دقت بیشتری صورت گیرد.
او می‌گوید: استفاده نادرست از این اسباب ورزشی موجب فشار به مهره‌ها، پارگی تاندون‌ها، پیچ خوردگی عضلات و تاندون‌ها، پارگی مویرگ‌ها و مشکلات قلبی می‌شود.
نژاد گلی، نحوه صحیح نشستن و ایستادن بر روی این اسباب ورزشی را بسیار مهم می‌داند و می‌گوید: هر یک از اسباب ورزشی نصب شده در بوستان‌ها و مجتمع‌های خدماتی و ورزشی، مختص قسمت خاصی از بدن است و تمرین مداوم با هر یک موجب تقویت ماهیچه‌های همان قسمت می‌شود.
این کارشناس با اعتقاد به اینکه برخی از این اسباب مختص بزرگسالان است می‌افزاید: استفاده کودکان از این اسباب موجب صدمات بسیاری به قسمت‌های مختلف بدن آنان می‌شود و خساراتی را هم به این دستگاه‌ها وارد می‌کند. اگر اسباب ورزشی که با صرف هزینه گزاف در مناطق مختلف شهری نصب شده راهنمای استفاده داشت می‌توانست در توسعه ورزش و سلامتی مفیدتر باشد که نمونه بارز آن در استان خراسان جنوبی است که در کنار اسباب ورزشی نصب شده در فضای روباز علاوه بر راهنمای استفاده بنرهای بزرگی هم برای نمایش تصویری چگونگی استفاده صحیح، نصب شده است.
یک متخصص ارتوپدی توجه به ورزش را نوعی درمان می‌داند و می‌گوید: همانطورکه بیمار برای درمان به پزشک نیاز دارد فردی هم که ورزش می‌کند باید از راهنمایی کارشناسان استفاده کند.
فرزام، با اشاره به اینکه ورزش‌های مربوط به اسباب‌های ورزشی در بوستان‌ها از نوع بی هوازی است می‌گوید: ورزش‌های بی هوازی برای تقویت عضلات و اسکلت است. او با اشاره به اینکه در این نوع ورزش کار زیاد در زمان کم صورت می‌گیرد می‌گوید در ورزش‌های بی هوازی اکسیژن رسانی به خوبی صورت نمی گیرد بنابراین افرادی که دارای مشکلات تنفسی و قلبی و عروقی هستند نباید از این دستگاه‌ها استفاده کنند.
فرزام، کشیدگی تاندون‌ها، پارگی عضلات، فشار به مفاصل و در نهایت ایجاد آرتوروز را از عوارض جانبی استفاده نادرست از اسباب ورزشی معرفی می‌کند.
این متخصص همچنین به انتخاب زمان مناسب برای ورزش در پارک‌ها و استفاده از این اسباب تاکید می‌کند و می‌گوید: با توجه به آب و هوای سرد در استان زنجان، ورزش کردن در هوای سرد اول صبح و شب توصیه نمی شود و بهترین زمان برای ورزش در فضای بوستان‌ها هوای ملایم و مرطوب است. البته بررسی مشکلات این اسباب ورزشی به این جا ختم نمی شود بلکه موارد دیگری هم مطرح است که از جمله آن می‌توان به استفاده مشترک خانم‌ها و آقایان از این اسباب اشاره کرد که خانم‌ها نمی توانند بصورت کامل و اصولی از این اسباب استفاده کنند.
اعظم بروجردی، یکی از استفاده کنندگان از این اسباب ورزشی، می‌گوید: استفاده مشترک از این وسایل محدودیت‌هایی را برای خانم‌ها به همراه دارد و موجب می‌شود خانم‌ها نتوانند بطور صحیح و اصولی از وسایل ورزشی استفاده کنند.
کبری سپهری، یکی دیگر از همشهریان زنجانی می‌گوید: وسایل نصب شده در بوستان‌ها به علت استفاده غیراصولی آسیب دیده و استفاده از آن برای خانم‌ها خطرناک است.
زهرا عزیزی هم اعتقاد دارد مسئولان باید ایستگاه‌های ورزشی مخصوص بانوان را در بوستان‌ها ایجاد کنند تا بانوان بتوانند براحتی از وسایل استفاده کنند. البته با توجه خاص مسئولان استان زنجان به فعالیت و سلامت بانوان اقداماتی در این زمینه صورت گرفته است که می‌توان به احداث بوستان بانوان اشاره کرد که به گفته استاندار بزودی افتتاح می‌شود.
نکته دیگر در استفاده از اسباب ورزشی نصب شده در بوستان‌ها، سرویس نکردن و توجه نکردن به بازرسی دوره ای آنهاست بطوریکه با وجود خرابی دستگاه، استفاده از این دستگاه دچار آسیب‌های احتمالی می‌شود.
یک کارشناس ورزشی که برای استفاده از این اسباب به یکی از بوستان‌های زنجان مراجعه کرده می‌گوید: از 10 نوع اسباب ورزشی نصب شده در این محل فقط هفت مورد سالم و قابل استفاده است. ابراهیم محمدی می‌افزاید اسباب ورزشی موجود در این استان به ظاهر سالم است اما اگر افراد از این وسایل استفاده کنند بطور حتم دچار مشکلات کشش عضلات خواهند شد.
او معتقد است: اسباب ورزشی نصب شده تاریخ مصرف معینی دارد اما بعضی از اسباب بویژه وسایل ورزشی نصب شده در میدان آزادی زنجان مربوط به سال 86 است که به علت بازرسی نشدن دوره همچنین استفاده ناصحیح از آن دچار مشکل است
