تیغ سنگین ممیزی بنیاد روی صنعت بازی‌‌سازی/ موج مهاجرت بازی‌سازان در کشور کلید خورد/ حذف بیش از 300 بازی از سوی بنیاد بدون اطلاع‌رسانی قبلی

به گزارش خبرنگار تابناک، هر ساله رهبر انقلاب شعاری را براساس شرایط فعلی کشور نامگذاری می‌کنند تا مسئولان براساس آن خط و مشی سیاست‌های خودشان را طبق آن تنظیم و جلو ببرند به طوری که طی دو سال اخیر رهبر انقلاب اولویت سال را جهش تولید و حمایت از آن معرفی کردند این درحالیست که در سال جهش تولید مسئولان بنیاد ملی بازی رایانه‌ای به منظور تحقق بخشیدن این شعار متاسفانه مانع‌های زیادی را پیش پای سازندگان بازی‌ها ایجاد کرده‌ است و این مهم همسو با منویات مقام معظم رهبری نیست.

از آنجا که صنعت بازی‌سازی طی سال‌های اخیر پیشرفت‌های قابل توجهی را در عرصه داخلی و بین‌المللی کسب کرده‌ نباید مسئولان کاری کنند که این صنعت درآمدزا و اشتغالزا به بن بست بخورد و جوانان ناامید شوند.

طی روزهای اخیر شاهد گلایه بازی‌سازان از نحوه نظارت و ارزیابی از بنیاد ملی بودیم در همین راستا گفت‌وگوهایی را با چند تیم بازی ساز ترتیب دادیم که در ادامه می‌آید:

مدیران استودیوهای بازی‌سازی بر این باورند که بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای از بازی‌سازان داخلی حمایت کافی و وافی نمی‌کنند. امین شهیدی، مدیرعامل استودیو «بلک کیوب گیمز» که خود عضو کمیسیون صنفی بازی‌سازان است، در این رابطه معتقد است که رفتارهای سلیقه‌ای و نبود نگاه تخصصی، صنعت بازی‌سازی را با مشکل مواجه ساخته و این امر مهم باعث شده که برخی از مشاغل بسیار آسیب ببینند و یکسری از بازی سازان نه تنها برای ایران بازی طراحی نکنند؛ بلکه فعالیت خود را به بازی بین المللی اختصاص دهند.

تیغ سنگین ممیزی روی صنعت بازی‌‌سازی

امین شهیدی مسئول استودیوی بازی‌سازی بلک کیوب گیمز(مکعب مشکی)، در گفت‌وگو با خبرنگار تابناک در رابطه با نحوه برخورد با بازی‌سازان داخلی از سوی بنیاد ملی بازی‌های رايانه ای، اظهار کرد: متاسفانه سال گذشته به یکباره متوجه شدیم که تیغ سنگین ممیزی روی صنعت بازی‌ها افتاده تا جاییکه بازی‌های زیادی با مدیریت جدید بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای در فرایند ممیزی با مشکل مواجه شدند و خیلی از بازی‌ها در بازه زمانی دوسه ماه به یکباره فیلتر شدند. حتی افرادی که بازی‌های آنها فیلتر شد کلا بازار ایران را رها کردند.

وی معتقد است که بازی‌سازی چیزی نیست که مسئولان جلوی آن را بگیرند؛ درست است که با تحریم برخی از کشورها مواجه هستیم ولی بالاخره بازی‌سازان به نحوی کار خودشان را ادامه می‌دهند. این امر مهم باعث شد که برخی از مشاغل بسیار آسیب ببینند و یکسری از بازی سازان نه تنها برای ایران بازی طراحی نکردند؛ بلکه فعالیت خود را به بازار بین‌المللی ترجیح دادند و این اتفاق از سال گذشته شروع شده و تا به امروز هم ادامه دارد.

رفتارهای سلیقه‌ای و غیرشفاف عامل اصلی فیلترینگ بازی‌های ایرانی

مدیر استودیوی بازی‌سازی بلک کیوب (مکعب مشکی)، معتقد است که بعد از اینکه مسئول بنیاد ملی بازی‌های یارانه تغییر یافت، رویکردهای جدید نظارتی سنگین برای بازی‌سازان اعمال شد. این درحالیست که قبلا این نظارت‌ها انجام می‌شد اما نه به این شدت که باعث فیلتر شدن برخی از بازی‌ها شود، بنابراین با اجرای برخی از رفتارهای سلیقه‌ای و غیرشفاف در يک سال گذشته، بسیاری از بازی‌های ايرانی يا از فروشگاه‌های داخلی حذف و يا در خصوص محتوا به پديدآورنده‌های آنها هشدار داده شد. متاسفانه رویکرد معاونت نظارت برای بازی‌سازان، رفتار سلیقه‌ای بود و نگاه تولیدی و تخصصی برآن حاکم نبود. یکی از درخواست‌های ما این است که در شورای نظارت از افراد متخصص در حوزه بازی‌سازی استفاده کنند و این یکی از این مسائلی است که یکسری از ممیزی‌ها سلیقه‌ای و یکسری نیز غیرتخصصی است.

به گفته شهیدی، پس از تغییر مدیریت بنیاد، چند معاون اساسی هم جایگزین شدند. یکی از این بخش‌ها که بلافاصله تاثیر زیادی در حوزه بازی‌سازی داشت، تغییر مسئول قسمت نظارت بود. به این صورت که بدون اعلام قوانین شفاف و مشخص، در شورای تصمیم گیری نظارت که بدون حضور نماینده‌ای از بازی‌سازان تشکیل شده است، دستور به اصلاحیه برخی از بازی‌ها می‌دهند که به دنبال آن ،بازی‌ها فیلتر می‌شوند.

وی معتقد است که روندهای ممیزی با توجه به مکتوب و مشخص نبودن به سمت سلیقه‌ای شدن پیش می‌روند و باید در شورای نظارت این قوانین به صورت شفاف نوشته شده و به بازی‌سازان اعلام شود. علاوه براین موضوع طبق قانون جدید بنیاد ملی بازی‌های رایانه ای، کلیه بازی‌های تولید داخل باید در فرآیندی کند، زمان‌بر و سخت‌گیرانه از این بنیاد مجوز دریافت کنند.

بنیاد به تازگی سامانه‌ای برای دریافت مجوز بازی‌سازان راه‌اندازی کرده است تا بازی‌سازان پیش از انتشار بازی، بازی‌های خود را در این سامانه ثبت کرده و مجوز بگیرند یا اینکه بازی مشخصی را بیش از چند ماه و در چند مرحله با اصلاحیه های زیادی رد می‌کنند که دیگر بازی‌ساز با توجه به هزینه‌هایی که باید هر بار انجام دهد، بی خیال این موضوع می‌شود.

هنوز رفتار و معیار بنیاد ملی بازی رایانه‌ای برای بازی‌سازان مشخص نیست

در ادامه کاوه نجفی مدیر تیم بازی‌سازان شرکت کاسپین معتقد است که دلیل اصلی رفتارها از سوی بنیاد ملی بازی رایانه‌های هنوز مشخص نیست و این خود مشکل بزرگی است یعنی معلوم نیست که دقیقا بازی‌سازان چه معیارهای را باید رعایت کنند تا محصولشان در لیست مارکت قرار گیرد.

به عنوان مثال بازی‌ساز با یک تیم 3 تا 5 نفره برای ساخت یک محصول حدود دو ماه یا یکسال کار می‌کنند بعد از اینکه وارد مارکت شد در مرحله اخذ مجوز با مشکل مواجه می‌شود. هنوز معیارهای اعطای مجوز برای بازی‌سازان شفاف نیست.

چرا بنیاد در نحوه نظارت و ارزیابی بازی‌های خارجی به مسائل فرهنگی ورود نمی‌کنند؟

یکی از اولویت بازی‌سازان رعایت مباحث فرهنگی و حجاب است و این مهم به طور حتم توسط اکثر بازی‌سازان رعایت می‌شود. متاسفانه بنیاد در این عرصه نیز هنوز با تکالیف خود آشنا نیست و با عنوان کردن برخی ایرادها که اصلا وجه قانونی ندارد سدی بزرگ جلوی بازی‌سازان ایجاد کرده است درحالیکه می‌شود به صورت منطقی و اصلاحات لازم عرصه را، به بازی‌سازان هموار سازد.

نجفی تأکید براین دارد چرا در نحوه نظارت و ارزیابی چنین مسائلی برای بازی‌های خارجی وجود ندارد و این بازی‌ها به راحتی در اختیار کاربران قرار می‌گیرد. متاسفانه رفتارهای دوگانه بنیاد ملی بازی رایانه‌ای باعث می‌شود تا کاربران بیشتر به سمت بازی‌های خارجی کشیده شوند. بنابراین باید در این زمینه تدابیری اندیشیده شود تا بازی‌سازان داخلی فدای بازی‌سازان خارجی نشوند.

حذف بازی از مارکت سبب بی اعتمادی مشتریان می‌شود

وی معتقد است سخت‌گیری بنیاد ملی از عید سال جاری بیشتر نمود پیدا کرده است چرا که در گذشته چنین مشکلاتی وجود نداشت که حتی بازی را از بازار حذف کنند. یکی از نگرانی ما بازی‌سازان این است زمانی که بازی ما از مارکت برداشته می‌شود دیگر کاربر به بازی‌های ساخت ایران اعتماد پیدا نمی‌کند و بیشتر به سمت بازی‌های خارجی کشیده می‌شود که این موضوع با منویات مقام معظم رهبری تناقض دارد و ایشان معتقدند باید مسیر را برای رشد و توسعه تولید و حمایت از جوانان نخبه داخلی هموار کنیم در حالیکه رفتار مسئولان نظام برعکس این منویات است؛ چرا که سخت‌گیری بیش از حد باعث کاهش بازی‌سازان در بازار داخلی می‌شود.

سخت‌گیری بیش از حد، صنعت بازی‌سازی را به ورطه نابودی هدایت می‌‌کند

همچنین محمد زهتابی مدیر استودیو پاییزان نیز اعتقاد براین دارد که حوزه بازی‌سازی صنعت نوپایی است و انتظار می‌رود که حمایت‌های بیشتر از سوی مسئولان صورت گیرد.

بنیاد جدید رویکردش بیشتر روی حساسیت فرهنگی است البته حساسیت درستی است؛ منتها سختگیری کردن برمحصولات داخلی، آن هم در سالی که جهش تولید و مانع زدایی نامگذاری شده است منطقی نیست. با توجه اینکه صنعت بازی در کنار فرهنگ‌سازی در عرصه اشتغالزایی و ارزآوری نقش کلیدی را در جامعه ایفا می‌کند متاسفانه امروزه شاهد هستیم که به بازی‌های داخلی ایرادات بیشتری نسبت به بازی خارجی گرفته می‌شود.

ذهتابی معتقد است معیارها برای بازی و انیمیشن باید بازنگری شود؛ چرا که شخصیت‌ها در بازی کارتونی است و با واقعیت متفاوت است، بنابراین باید معمولا معیارها و ارزیابی‌ها ساده‌تر باشد. حکم‌هایی که از سوی مراجع به انیمیشن داده می‌شود معمولا ساده‌تر است؛ اما امروزه شاهد هستیم که این سخت‌گیری‌ها برعکس اتفاق می‌افتد و این مهم باعث شده که بازی‌سازان در ساخت کاراکترها از خانم‌ها استفاده نکنند.

همچنین بازی‌سازان معتقدند که بازی‌های ساخته شده در مارکتی معرفی می‌شوند که بازی‌ها و نمونه‌های خارجی نیز حضور دارند، از این رو مقایسه‌ای بین این بازی ها صورت می‌گیرد و در اکثر شرایط نتیجه به نفع نمونه های خارجی به اتمام می پذیرد.

عدم وجود ایده های جدید باعث تقلید از بازی‌های خارجی می‌شود و در صورتی‌که نمونه ایرانی در ارائه و پیاده‌سازی کوچک‌ترین مورد ناتوان باشد، مورد انتقاد از سوی کاربران قرار می‌گیرد، این در شرایطی است که بازی‌های خلاقانه و جدید در شرایط متفاوتی هستند و باید با ارائه بهترین کیفیت جایگاه خود را در مارکت مستحکم کنند. ناتوانی در ارائه کوچک‌ترین امکان، جایگاه بازی‌های ایرانی را متزلزل کرده و دیدگاه کلی درباره بازی‌های ایرانی را منفی می سازد.

بازی‌سازان نماینده‌ای در شورای نظارت ندارند

یکی دیگر از چالش‌هایی که فعالان این حوزه روی آن تاکید دارند، نبود یک نماینده از بازی‌سازان در شورای نظارت است. آنها معتقدند بخش نظارت حتی حاضر به برقراری گفت‌وگو با بازی‌سازان نیست. وی یادآور شد که در بنیاد ملی بازی رایانه در مرحله ارزیابی و نظارت از نحوه عملکرد بازی‌سازان از افراد متخصص استفاده نمی‌کند؛ این درحالیست که باید یک نماینده از بازی‌سازان که هم مخاطب را بشناسد، هم به چالش‌های بازی‌سازان آشنا باشد، در این شورا باشد تا بتواند آنها را به درستی راهنمایی کند.

موج مهاجرت بازی‌سازان در کشور شروع شده است

ذهتابی تأکید می‌کند که در صورت ادامه دار بودن این روند شاهد کوچ بازی‌سازی از عرصه بازار داخلی خواهیم بود؛ چرا که هم‌اکنون برخی از بازی‌سازان به دلیل نبود حمایت از سوی بنیاد تمایلی برای ماندن در بازار داخلی را ندارند و به خارج کوچ کردند.

باید سیاست حمایت از تولید داخل در دستور کار مسئولان بنیاد قرار گیرد

یکی دیگر از مباحثی که موجب اعتراض بازی‌سازان کشور شده، حذف برخی بازی‌ها از فروشگاه‌های اپلیکیشن است. بازی‌سازان معتقدند سخت‌گیری‌های نظارتی تنها به اصلاح بازی‌ها محدود نمی‌شود و در مواردی این بنیاد حتی اقدام به حذف بازی‌ها از استورهای ایرانی کرده است.

فیلتر و حذف بیش از 300 بازی از سوی بنیاد بدون اطلاع‌رسانی قبلی

ذهتابی معتقد است که باید سیاست حمایت از تولید داخل در دستور کار مسئولان بنیاد قرار بگیرد ممکن است که بازی‌سازی دچار خطا و اشتباه شود؛ اما نباید فیلترینگ جز اولویت نخست بنیاد باشد؛ چرا که سال گذشته نزدیک 300 بازی از سوی بنیاد فیلتر شد و بدون اینکه از قبل تذکری داده باشند و این رفتار درستی نبود.

برخوردهای سخت‌گیرانه خلاقیت و قدرت رقابت را از جوانان می‌گیرد

در ادامه گفت‌وگویی با امیر خاوری مدیر تیم هزارتو ترتیب دادیم که به دلیل سیاست و برخوردهای بنیاد، بازار داخلی را ترک کرده است. رده‌بندی سنی در تمام دنیا انجام می‌شود اما این‌طور نیست که سخت‌گیری‌های عجیب و غریب انجام دهند و این موضوع باعث می‌شود که علاوه برکاهش تنوع بازی، خلاقیت بازی‌سازان و قدرت رقابت از بین برود.
همچنین بازی‌ساز‌ان معتقدند که تولید بازی روندی پرهزینه است و تولیدکننده با ریسک بالایی و شکست ۹۰ درصدی وارد این حوزه می‌شود و با توجه به اینکه بیشتر بازی‌سازان با هزینه‌های شخصی و بدون هیچ حمایتی وارد این حوزه می‌شوند باید چارچوب مشخصی برای این موضوع طراحی شود.

وی معتقد است که معیار ارزیابی دقیق از سوی بنیاد برای بازی‌سازان وجود ندارد شاید این معیارها برای خودشان قابل قبول باشد؛ اما ادامه این روند و سنگ‌اندازی‌ها زمینه را برای ایجاد چالش‌های جدی فراهم خواهد کرد؛ چرا که هم‌اکنون ما حدود دو سال است که بازار ایران را ترک کردیم و در تلاش هستیم که در بازار خارجی فعالیت خود را ادامه دهیم.

گفتنی است چندی پیش بازی‌سازان ایرانی با به راه انداختن کارزاری تحت عنوان «حمایت از صنعت بازی» به قوانین مختلف بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای اعتراض کردند و با انتشار بیانیه‌ای خطاب به بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای نگرانی خود را از نحوه رسیدگی بخش نظارت بازی‌ها و فیلترینگ بازی‌ها ابراز کردند. در همین راستا خبرنگار تابناک برای پیگیری این موضوع به سراغ مسئولان بنیاد ملی بازی‌های ‌رایانه‌ای رفت اما متاسفانه هیچکدام حاضر به پاسخگویی در این زمینه نشدند.