ممكن است شما بينيتان را بهعنوان يك ارگان حياتي در نظر نگيريد، حال آنكه اينگونه هست و براي درك اهميت آن لازم است يك سرماخوردگي سخت را تجربه كنيد.
گرفتگي بيني و ترشحات فراوان آن تأثير قابل توجهي روي كيفيت زندگي، وضعيت تنفسي، وضعيت خواب و كارايي شما خواهد داشت.چرا بيني شما اين اندازه مهم است؟
بيني هواي استنشاقي را قبل از رسيدن به ريه تصفيه ميكند. اكثر اين فعاليتها بهواسطه شاخكهاي بيني كه روي ديوارههاي بيني واقع شدهاند انجام ميشود. در يك فرد بالغ روزانه بين 18هزار تا 20هزار ليتر هوا از بيني عبور ميكند.بيني شما به واسطه اعمال زير از شما محافظت ميكند: فيلتر كردن همه هواي ورودي و بهدام انداختن ذرات حتي به كوچكي گرده درختان، مرطوب كردن هوايي كه تنفس ميكنيد بهمنظور جلوگيري از خشكي سطوح پوشاننده داخل تراشه، برونش و ريه و نيز گرم كردن هواي ورودي و رساندن دماي آن به درجه حرارت بدن قبل از رسيدن به ريه.
بنا به دلايل فوق و بسياري دلايل ديگر، عملكرد طبيعي بيني بسيار ضروري است. اگر ميخواهيد لطفي به ريهتان بكنيد، از بينيتان مراقبت كنيد. با توجه به ارتباط مهمي كه ريه با بيني دارد، توجه كردن به مشكلات بيني مثل حساسيت بيني ميتواند باعث پيشگيري از مشكلات ريوي يا بهبود آنها شود و برعكس بيتوجهي به علائم بيني مثل انسداد بيني، عطسههاي فراوان، آبريزش بيني و ترشحات عفوني پشت حلق ميتواند علاوه بر تشديد مشكلات ريوي باعث بروز مشكلات ديگري نيز شود از جمله اينكه: احتقان بيني، باعث كاهش حس بويايي ميشود.
همچنين تنفس دهاني، باعث خشكي دهان شده و اين امر احتمال عفونتهاي دهان و حلق را افزايش و حس چشايي را كاهش ميدهد. تنفس دهاني نيز باعث ميشود كه ذرات مضر و باكتريها بتوانند راحتتر به ريه برسند. هواي سرد و خشكي كه در اين حالت به ريهها ميرسد ترشحات ريه را غليظتر كرده، حركت مژكهايي كه مسئول تخليه ترشحات ريه هستند را كند ميكند و در نتيجه عبور اكسيژن از ريه به درون عروق ريه را كاهش ميدهد.
بيتوجهي به آلرژي بيني، احتمال پيدايش آسم را بيشتر ميكند و اگر از قبل آسم وجود دارد علائم آن را تشديد ميكند،لذا ضروري است چنانچه بيني شما دچار مشكلاتي است براي جلوگيري از گرفتاري ريوي يا بدتر شدن علائم ريوي به فكر درمان و اصلاح مشكلات بيني خود باشيد.
نكاتي براي بهبود سلامتي بيني و ريه
اگر بيني شما خشك است، عملكردهاي مختلف بينيتان ممكن است با مشكل روبهرو شود. سعي كنيد از مرطوبكنندههايي مثل سرم شستوشو، قطره كلرور سديم يا اسپري شستوشوي بيني استفاده كنيد تا بدين وسيله سلامت بيني خود را بازيابيد. لازم به تذكر است كه انواع دكونژستانهاي بيني مثل قطره فنيل افرين و نفازولين را نبايد بهمدت طولاني استفاده كنيد چرا كه در اين صورت بيني شما به اين دارو معتاد خواهد شد و تا هنگامي كه از آنها استفاده ميكنيد بيني باز خواهد بود و به محض برطرف شدن اثر دارو، بيني كاملاً كيپ خواهد شد.
هنگام مسافرت به فكر بيني خودتان باشيد. مثلاً سيستم تهويه هواي داخل هواپيما باعث به گردش در آوردن مكرر ذرات معلق در هوا ميشود. بيني خشك نسبت به اين ميكروبهاي موجود در هوا آسيبپذيرتر است لذا اگر مسافرت هوايي شما طولاني است سعي كنيد در طول پرواز با استفاده از قطره يا اسپري كلرورسديم، بيني خودتان را مرطوب كنيد.
بايد از علت و مكانيسم داروهاي مصرفي خود آگاه باشيد. هر كدام از آنها مهم بوده و نقش ويژهاي در درمان مشكلات بيني ايفا ميكنند.
اساس درمان مشكلات مزمن بيني استفاده منظم از اسپري ضدالتهابي براي بيني است كه معمولاً باعث بهبود التهاب داخل بيني به هر دليلي كه باشد ميشود. اين اسپري را بايد دقيقاً بهگونهاي كه پزشك شما تجويز كرده است مصرف كنيد.
برخلاف اسپرهاي دهاني كه وقتي وارد ريه شده به ميزان زيادي جذب خون ميشوند، اسپريهاي بيني چندان جذب نميشوند. هنگام استفاده از اسپري بيني سعي كنيد به سمت ديوارههاي داخل بيني اسپري كنيد زيرا اسپريكردن به وسط بيني باعث خشكي زياد ميشود.
آنتي هيستامينها براي تسكين علائم عطسه، خارش بيني و آبريزش آن بسيار مؤثرند اما روي احتقان بيني حداقل در كوتاه مدت اثري ندارند. اكثر آنتي هيستامينها باعث خوابآلودگي، كاهش عملكرد مژكهاي داخل بيني و غليظترشدن ترشحات بيني ميشوند كه 2عامل اخير خود منجر به باقي ماندن طولانيتر ميكروب و ذرات حساسيتزا در داخل بيني ميشوند. اخيراً آنتيهيستامينهايي توليد شده و در بازار دارويي نيز وجود دارند كه خوشبختانه علائم خوابآلودگي و مضرات فوق آنها به حداقل رسيده است. بديهي است كه اثر دارويي آنها نيز بهشدت آنتي هيستأمينهاي اوليه شايد نباشد لذا ممكن است علائم حساسيت ديرتر بهبود يابد امــا در اين مورد بهتر است صبوري كنيد.
دكونژستانها مثل پسودوافدرين باعث ميشوند كه انسداد و احتقان بيني سريع برطرف شود امـا روي عطسه تأثيري ندارد. اين خانواده دارويي ممكن است عوارضي مثل خشكي دهان، اضطراب و بيخوابي ايجاد كند. لذا در هر فرد بايد دوزي استفاده شود كه ضمن بازكردن بيني منجر به عوارض فوق نشود.
از عوارض داروهاي ديگر روي بيني بايد آگاه باشيد:
برخي داروها كه براي بيماران قلبي و كليوي تجويز ميشوند ميتوانند باعث خشكي بيني و گلو شده و آنها را نسبت به بيماريها آسيبپذير كنند.
بسياري از داروهاي ضداضطراب نيز باعث خشكي بيني و گلو ميشوند.
قرصهاي ضدبارداري، دستهاي از داروهاي ضدفشار خون موسوم به بتابلوكرها و وياگرا ميتوانند باعث افزايش احتقان بيني شوند.
قطرههاي چشمي چون به همراه اشك به درون بيني تخليه ميشوند ميتوانند روي وضعيت بيني تأثيرگذار باشند.