همه گروه‌هاي سياسي بايد به بيت حضرت امام(ره) احترام بگذارند

بازخواني انديشه‌هاي حضرت امام(ره) در شرايط امروز به ما كمك مي‌كند كه ما از ظرفيت فكري و انديشه‌اي ايشان بهتر استفاده كنيم.

به گزارش «تابناک»، جملات بالا بخشی از گفت‌وگوی تفصیلی خبرگزاری فارس با محسن رضایی است که به مناسبت سالگرد رحلت حضرت امام خمینی(ره) انجام شده است.

در آغاز این گفت‌وگو از محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام پرسیده شده است که با توجه به اينكه در آستانه سالگرد ارتحال امام (ره) هستیم، این پرسش را مطرح مي‌كنم كه در آستانه بيست و يكمين سالگرد ارتحال امام چه كارهايي بايد در جامعه انجام شود تا آرمان‌هاي حضرت امام (ره) در جامعه پياده و دنبال شود؟

رضايي در پاسخ گفت: نخستین مسأله‌اي كه در اين باره هست، اين كه به نظر من بايد در خصوص وصيت‌نامه امام بازخواني درستي صورت بگيرد و بايد قبول كنيم كه در وصيت‌نامه امام مسائل بسيار مهمي وجود دارد كه بايد مورد توجه فعالان سياسي و دولتمردان بيشتر از گذشته قرار گيرد تا ما را در بيمه كردن نظام جمهوري اسلامي و همچنين منافع ملي كمك ‌كند. مسئله دوم بازخواني انديشه‌هاي سياسي اجتماعي حضرت امام در شرايط امروز جامعه است چرا كه جامعه ما دچار يك سري تغييرات نسبت به 20 سال پيش شده است.

 بازخواني انديشه‌هاي حضرت امام(ره) در شرايط امروز به ما كمك مي‌كند كه ما از ظرفيت فكري و انديشه‌اي ايشان بهتر استفاده كنيم. مسئله سوم مسئله ارزش‌ها و اصول انقلابي است كه امام(ره) آن را بنيانگذاري كرده است. اين ارزش‌ها در شرايط امروز نياز به تقويت بيشتري دارد. دهه اول انقلاب نشان داد كه ما با كمك ارزش‌هاي انقلاب و اصول امام توانستيم گام‌هاي بسيار بلندي برداريم لذا تمسك مجدد به اين اصول امروز براي ما راهگشاست.

رضايي در ادامه درباره اینکه ارکان جامعه تا چه اندازه در مسیری که امام ترسیم کرده است، بیان داشت: طبيعي است كه بعد از پيروزي هر انقلابي يك سري فراز و نشيب‌ها در ادامه آن انقلاب به وجود بيايد و جامعه ما هم از اين مسئله مستثني نبوده است. در برخي از مقاطع تاريخي به افكار و انديشه‌هاي حضرت امام (ره) نزديك شده و در برخي مواقع نيز از آن فاصله گرفته‌ايم.

 نكته‌اي كه وجود دارد اين است كه بين نسل سوم و چهارم و نسل اول و دوم انقلاب يك گسستي به وجود آمده كه اين گسست باعث شده انديشه‌ها و افكار امام بازتوليد نشود و به نسل‌هاي بعدي منتقل نشود. بنابراين امروز ما حتي در بين نيروهاي انقلاب نوعي استحاله را شاهد هستيم در اين راستا بايد گفت مفاهيم ارزشي امروز با مفاهيم ارزشي دهه اول انقلاب فرق كرده است.

در حقيقت دو نوع انحراف در جامعه بوجود آمده است يكي ظاهرگرايي كه خود را به متن ارزش‌هاي حضرت امام(ره) نفوذ داده است و از طرف ديگر هم برخي فاصله خود را با ارزش‌هاي انقلاب زياد كرده‌اند كه اين دو انحراف يعني ظاهرگرايي و فاصله گرفتن از ارزش‌هاي امام به عنوان دو پديده نسل سوم و چهارم انقلاب را تهديد مي‌كند كه بايد براي اين موارد چاره‌اي انديشيد.

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه درباره مرجع تفسير انديشه‌هاي امام (ره) در جامعه گفت: مباحث ايدئولوژيك و تئوريك را نمي‌توان به صورت حزبي و جناحي و يا حكومتي دربياوريم. چرا كه اين مسائل ريشه در انديشمندان و نخبگان جامعه و همچنين ريشه در پژوهش و مباحثات علمي دارد. مسئله‌اي كه وجود دارد اين است كه نخبگان كشور و مراكز پژوهشي كشور نتوانسته‌اند تفسير روزآمدي از انديشه‌هاي امام (ره) در خصوص مقابله با سؤالات و مشكلات غير سياسي جامعه ما پيدا كنند.

در گذشته‌ هم ديديم جامعه مدني با يك قرائتي مطرح شد و امروز نوعي گرايش به جامعه دولتي در اداره كشور مشاهده مي‌شود كه هيچ يك از اين دو رويكرد قادر نيستند تفسيري از انديشه‌هاي امام(ره) براي اداره جامعه ارائه دهند در عين حاليكه نخبگان در هر دو تفكر مدعي پيروي از انديشه‌هاي امام(ره) بوده و هستند. البته دلسوزي اين افراد را هم همه احساس مي‌كنند ولي قرائت‌هاي مختلفي كه در ابعاد اجتماعي و فرهنگي از انديشه‌هاي امام(ره) ديده مي‌شود با واقعيت فاصله زيادي دارد و دليل اين موضوع وجود نوعي ضعف در مباحثات علمي و پژوهشي مربوط به تفكرات امام است كه نمي‌توان اين موضوع را ناشي از كم‌كاري آنها قلمداد كرد و يا آن را يك وظيفه حكومتي قرار داد و بگوييم كه حكومت وظيفه خود را در اين خصوص انجام نداده است. در واقع اين مسئله بايد درون جامعه نخبگان چاره سازي و چاره‌انديشي شود.

حوزه‌هاي علميه در اين مسئله موثرند و دانشگاه‌ها هم در اين خصوص نقش دارند و مراكز پژوهشي هم در اين زمينه تأثيرگذار هستند. بالاخره ما بايد از درون انديشه‌هاي امام (ره) و اسلام پاسخي براي مسائل اجتماعي و فرهنگي پيدا كنيم همانطوري كه براي مسائل سياسي پاسخ‌هايي را پيدا كرديم. ما براي مسئله انتخابات پاسخ پيدا كرديم و پاسخ ما از درون اسلام بوده است. همچنين ما براي اداره حكومت پاسخ پيدا كرده‌ايم و نظريه ولايت فقيه و مردم‌ سالاري ديني در واقع پاسخ‌هايي است كه امام (ره) به شرايط سياسي ايران دادند اما اين پاسخ‌ها در زمينه اجتماعي و فرهنگي وجود ندارد و دليل آن مربوط به ضعف و ناتواني مجامع علمي و نخبگي كشور ما است.

وی همچنین بازتاب انديشه‌هاي امام (ره) در مجامع بين‌المللي را اینگونه تحلیل نمود: انديشه‌هاي امام(ره) به عنوان يك نظريه سياسي توانست ابعاد گسترده‌اي را به خود بگيرد يعني بازگشت دين به سياست و بازگشت اخلاق به سياست يك انقلاب بزرگي را در نظريات سياسي بعد از سه قرن وارد كرد چرا كه نظريه پردازان عرصه سياست براي هميشه با دين خداحافظي كرده بودند، ولي امام (ره) دوباره دين را وارد عرصه سياست كرد و انقلاب بزرگي را در حوزه نظريه پردازي سياسي ايجاد نمود.

 روابط بين‌الملل هم تحت تأثير انديشه‌هاي حضرت امام (ره) بود يعني جهان اسلام به عنوان يك بلوك جديد جان تازه‌اي به نگاه بلوك‌هاي ديگر قدرت مانند بلوك شوروي و بلوك غرب بخشيد و در حقيقت امام اعتبار تازه‌اي به جهان اسلام در سطح بين‌الملل داد. هر چند كه انحرافاتي در بيداري اسلامي وجود داشت كه تلاش مي‌كرد كه به نهضت امام آسيب وارد كند به طور مثال در اين زمينه مي‌توان به گروه‌هاي تندرو و ماجراجويي كه در جهان اسلام ساخته شد تا بلكه يك چهره بدي از انقلاب ديني و سياست ديني در دنيا نشان داده شود اشاره كرد، ولي هنوز هم انديشمندان بزرگ جهان به تأثيرگذاري انديشه‌هاي امام(ره) در حوزه‌هاي مختلف معترفند.


«شما در مباحث مطرح شده گفتيد كه مرجع واحد براي تفسير انديشه‌هاي امام(ره) وجود ندارد. يكي از آسيب‌هاي اين موضوع استفاده ابزاري از انديشه‌هاي امام (ره) است به نظر شما چگونه مي‌توان جلوي اين آسيب را گرفت؟» رضایی در پاسخ به این پرسش بیان داشت: اين مسأله سابقه تاريخي دارد، حتي بعد از رحلت پيامبر اكرم (ص) عده‌اي راه افتادند و احاديث پيامبر اكرم(ص) سوء استفاده نمودند و آنها را تفسير به راي كردند ولي از اين حركات با اقدام علما و پايه‌ريزي منطق و اصول در حوزه‌هاي علميه جلوگيري شد.

 ما نياز به ورود جدي انديشمندان اسلامي در اين حوزه داريم كه با منطق و قواعد خاصي بتوانند از مصادره انديشه و افكار امام(ره) به نفع جناح يا اشخاص خاص جلوگيري كنند كه اين مسئله توجه ويژه نخبگان و انديشمندان كشور را مي‌طلبد تا اين عده با بازخواني درست براساس اصول و قواعد منطقي اين كار را انجام دهند.

اگر اصول و قواعد منطقي در كنار فقه درست نمي‌شد امروز ما نمي‌توانستيم به خوبي احكام الهي را استنباط كنيم در حقيقت مرجعيت و اجتهاد روشي است براي درك منطقي و آگاهانه از احاديث و روايات پيامبر و معصومين؛ نمي‌خواهم بگويم كه بايد چنين كاري در رابطه با امام (ره) صورت گيرد ولي بالاخره ما نياز به يك روش قاعده‌مند در برداشت از انديشه‌هاي امام(ره) نياز داريم. مثلا اينكه صحبت‌هاي امام(ره) در چه شرايطي بيان شده است و شأن نزول صحبت‌هاي امام چه بوده است چرا كه اگر شأن نزول سخنان حضرت امام(ره) رعايت نشود اتفاق ديگري مي‌افتد ولي اگر آن شرايط را در نظر بگيريم بهتر مي‌شود.

در ادامه خبرنگار فارس پرسید، خط اصلي امام (ره) و اهدافي كه ايشان دنبال مي‌كردند از نظر شما دقيقا چه مواردي است؟ چرا كه امروز شاهديم برخي افراد با منتسب كردن خود به خط امام برخي حركات برخلاف انديشه‌هاي امام(ره) را دنبال مي‌كنند؟

 

 رضایی در پاسخ به این پرسش گفت: به نظر من بايد وضع حال افراد را ملاك قرار داد و بايد ديد كه آيا وضعيت حال افراد با انديشه‌ها و تفكرات امام فاصله گرفته يا خير؟ مشكل ما اين است كه نياز به يك شاقول در جامعه داريم كه در سطح كلان اين شاقول رهبر انقلاب است ولي در سطح خرد هم نياز به شاقول‌هايي داريم كه رفتار و گفتار آن بر محور انديشه هاي امام باشند.

با كمك اين شاقول‌ها مي‌توان حقانيت در جبهه باطل و باطل بودن در جبهه حق را دريافت. مشكل ما اين است كه شاقول‌هايي از انديشه امام(ره) در سطح جامعه وجود ندارد در اين راستا افراد با گفتار و رفتار و اعمال خود بايد شاقول انديشه‌هاي حضرت امام (ره) باشند.

در حقيقت با كمك اين شاقول‌ها مي‌توان فهميد كه چه درصدي از حق در جبهه باطل وجود دارد و يا در جبهه حق چه درصدي از باطل وجود دارد و با كمك اين شاقول‌ها است كه مي‌توان راه امام (ره) را در جامعه نشان داد.

پيشنهاد من به نيروهاي انقلاب اين است كه قبل از اينكه وابستگي‌هاي سياسي و جناحي داشته باشند، خود را با انديشه‌ها وافكار امام (ره) در جامعه تطبيق دهند تا جامعه با كمك اين شاقول‌ها بتواند حق را از باطل تشخيص دهد. كساني كه به دنبال منافع شخصي و حزبي باشند و يا به دنبال پست و مقام باشند و از راه چاپلوسي و فردگرايي بخواهند نمي توانند شاقول انقلاب باشند.

 مشكل ما اين است كه افراد انقلابي زيادي وجود دارند كه از تبديل شدن به اين شاقول پرهيز مي‌كنند و خلاء‌ اين افراد را ممكن است كساني پر كنند كه در حقيقت ادعاهاي بي‌مدعا دارند. اگر نيروهاي انقلاب به معناي واقعي كلمه شاقول‌هاي جامعه را پر كنند فكر نمي‌كنم كسي بتواند انتصاب‌هاي غيرواقعي نسبت به تفكرات حضرت امام (ره) از خود نشان دهد.بالاخره بايد اين خلاء توسط نيروهاي انقلاب كه تعلق به امام(ره) را مهمتر از تعلق به منافع جناحي براي خود مي‌دانند پر شود.


وی در جواب به این پرسش که «سال گذشته بعد از 20 سال از رحلت امام(ره) براي اولين بار شاهد بوديم كه به عكس ايشان بي‌احترامي شد. به نظر شما چه چيزي باعث وقوع اين حادثه شد؟» بیان داشت: در زمان خود امام (ره) هم زماني كه آيت‌الله طالقاني قهر كردند و از تهران خارج شدند، شعارهايي عليه امام(ره) داده شد كه اين مسئله در اسفند ماه سال 1357 اتفاق افتاد. بنابر اين بايد گفت اگر يك عكس پاره شود يا شعاري عليه امام(ره) سر داده شود، دليل نمي‌شود كه بگوييم در جامعه يك تغيير و تحول اساسي نسبت به امام (ره) صورت گرفته است. البته عكس‌العمل مردم در رابطه با اين مسئله ثابت كرد كه مردم با امام(ره) هستند و امام(ره) در قلب ملت ايران جاي دارد.

«يكي از مباحث مطرح امروز جامعه مسأله بيت امام(ره) است. با توجه به اينكه شما نزديكي خاصي به بيت امام (ره) داشتيد و داريد، نظر خود را درباره بيت حضرت امام مطرح بفرماييد؟» دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام این پرسش را اینگونه پاسخ داد: من با شناختي كه از بيت حضرت امام (ره) دارم بايد بگويم بيت ايشان در مسير امام(ره) حركت مي‌كند و نسبت به مقام معظم رهبري هم كاملا وفادار هستند. از مرحوم احمد آقا تا فرزندان و نوه‌هاي امام همه نسبت به ولايت فقيه كاملا وفادار هستند و آن را جدي مي‌دانند و اين مسئله را در واقع ميراث امام(ره) قلمداد مي‌كنند و به نظر من همه گروه‌هاي سياسي بايد به بيت حضرت امام(ره) احترام بگذارند.

خبرنگار فارس در ادامه از حضور افراد منتسب به بيت امام (ره) در برخي مجامع به طور مثال در عروسي پسر ميردامادي در كنار برخي افراد مانند موسوي و كروبي بازتاب‌هايي در جامعه ايجاد كرد. به نظر شما حضور افراد منتسب به بيت امام (ره) در چنين مجامعي درست است؟ پرسید و رضایی در پاسخ بیان داشت:  آن چيزي كه براي ما مهم است اصول مي‌باشد. فرزندان امام(ره) در مسير امام(ره) هستند و ولايت فقيه و رهبر انقلاب را قبول دارند، اين شاخص،‌شاخص مهم و تعيين‌كننده اي است.

در بخش دیگری از این گفتگو پرسیده شده است،به نظر شما استفاده از آموزه‌هاي 15 خرداد چه كمكي مي‌تواند به ما براي ادامه حركت در مسير انقلاب كند؟

 

 وی در پاسخ گفت: يكي از اين آموزه‌ها مسأله ارتباط نيروهاي انقلاب با روحانيت و مرجعيت بود، يعني نهضت 15 خرداد با محوريت روحانيت شكل گرفت و در 22 بهمن هم ديديم كه امام (ره) با كمك روحانيت و مرجعيت توانست انقلاب اسلامي را به نتيجه برساند.

امروز هم نياز داريم كه نيروهاي متدين و انقلابي رابطه خود را با روحانيت و مرجعيت ضعيف نكنند و مرجعيت همچنان در اداره جامعه نقش‌آفرين باشد و حضوري پررنگ داشته باشد و به حاشيه رانده نشود.

نكته دوم تكيه بر اسلام است يعني اگر ما به اسلام تكيه نمي‌كرديم نمي‌توانستيم نيروهاي شهادت طلب را در 15 خرداد يا 22 بهمن و دفاع مقدس داشته باشيم. آن چيزي كه باعث پيروزي ما در انقلاب شد تكيه بر اسلام بود. در حوادث بعد از انتخابات هم شاهد بوديم آن چيزي كه ما را نجات داد، حادثه عاشورا بود. يعني توسل دوباره مردم ما به مراسم حسيني در مقابل اهانتي كه به مراسم حسيني صورت گرفت، ملت ما را به جوش آورد و باعث به وجود آمدن تحول و راهپيمايي 9 دي در كشور شد.

در اين راستا بايد گفت كه موثرترين وقايع تاريخ صد ساله اخير ريشه در اسلام دارد و 15 خرداد هم ريشه در اسلام دارد بنابر اين بايد اين آموزه را در همه امور زندگي حفظ كنيم تا بتوانيم به پيشرفت دست يابيم. مسئله سوم هم آموزه مردمي بودن است. آموزه مردمي بودن 15 خرداد يك آموزه بسيار بزرگ است. مردم نبايد ارتباط ضعيفي با حاكميت داشته باشند و اگر اين ارتباط ضعيف باشد، قطعا آسيب مي‌بينيم.

رضایی درباره اینکه فكر مي‌كنيد در حال حاضر ارتباط مردم با حكومت و مرجعيت در سطح مطلوبي قرار دارد، ابراز داشت: نمي‌توان گفت اين ارتباط در سطح مطلوب وجود دارد به طور مثال در دوره‌هاي گذشته فضاي آزادي كه در كشور بوجود آمد، باعث شد كه به مقدسات اهانت شود. در حالي كه آزادي و دين بايد در كنار هم باشند .امروز هم ارتباط با توده‌هاي مردم بيشتر شده ولي از آن طرف ارتباط با نخبگان كاهش يافته است.در اين راستا بايد گفت كه در اين عرصه ما فراز و نشيب داشتيم ولي مهم اين است كه بتوانيم در اين مسير تمام ابعاد را با هم داشته باشيم. يعني ارتباط با روحانيت و مرجعيت و نخبگان و مردم و اسلام و آموزه‌هاي اسلامي در كشور وجود داشته باشد.

متأسفانه، در يك دوره از تمام آموزه‌هاي ياد شده در كشور استفاده نمي‌شود و تنها از برخي از اين آموزه‌ها استفاده مي‌شود و در بخش‌هاي ديگر ضعيف عمل مي‌شود لذا اگر بتوانيم به يك استفاده متوازن از آموزه‌هاي 15 خرداد برسيم ايده‌آل ما همين است.

متن کامل این گفت‌وگو را در ستون سمت راست بخوانید.