فقیرترین رئیس‌جمهور دنیا درگذشت

خوزه موخیکا، چریک سابق و رئیس‌جمهور پیشین اروگوئه که با لقب «پپه» شناخته می‌شد، در ۸۹ سالگی درگذشت.

به گزارش تابناک؛ او که با موتر فولکس‌واگن فرسوده‌اش در شهر رفت‌وآمد می‌کرد و در رستورانت‌های محلی غذا می‌خورد، به‌خاطر سبک زندگی ساده و غیرتجمل‌گرایانه‌اش، به «فقیرترین رئيس‌جمهور دنیا» معروف بود.

اصلاحات پیشروانه‌ خوزه موخیکا شهرتی فراتر از مرزهای امریکای جنوبی برای او به ارمغان آورد.

موخیکا از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵ زمام دولت چپ‌گرای اروگوئه را که اقتصادی متکی به کشاورزی دارد در دست گرفت. او پس از آن‌که رای‌دهندگان را متقاعد کرد که گذشته رادیکالش دیگر به پایان رسیده، موفق به کسب اعتماد عمومی شد.

یاماندو اورسی، رئیس‌جمهور کنونی اروگوئه، در پیامی در شبکه اجتماعی اکس نوشت: «با اندوهی عمیق، درگذشت رفیق‌مان پپه موخیکا را اعلام می‌کنیم. سپاسگزاریم برای همه آنچه به ما بخشیدی و برای عشق عمیقی که به مردم داشتی.»

موخیکا در دوران ریاست‌جمهوری‌اش مواضعی لیبرال و پیشرو در قبال آزادی‌های مدنی اتخاذ کرد؛ از جمله امضای قوانینی برای قانونی‌سازی ازدواج همجنس‌گرایان و سقط‌ جنین در مراحل اولیه بارداری، و حمایت از طرحی برای مجاز کردن فروش قانونی ماری‌جوانا. دو مورد نخست، تحولاتی بنیادین در امریکای لاتین کاتولیک محسوب می‌شدند و مورد سوم در آن زمان در سطح جهان تقریبا بی‌سابقه بود.

موخیکا در طول دوره ریاست‌جمهوری‌اش از اسکان در اقامتگاه رسمی رئيس‌جمهور خودداری کرد و ترجیح داد در خانه ساده‌اش در حومه مونته‌ویدئو، پایتخت اروگوئه، که مزرعه گل کوچکی در آن داشت، زندگی کند.

او معمولاً لباس رسمی به تن نمی‌کرد و اغلب با همان فولکس‌واگن قدیمی‌اش در شهر رفت‌وآمد می‌کرد یا در رستورانت‌های محلی در کنار کارمندان اداری غذا می‌خورد.

موخیکا در گفت‌وگویی با خبرگزاری رویترز در می ۲۰۲۴، در خانه‌ای با سقف حلبی که با همسرش سناتور سابق لوسیا توپولانسکی داشت، گفته بود که فولکس‌واگن قدیمی‌اش را هنوز نگه داشته و این موتر همچنان «در شرایط فوق‌العاده‌ای» است.

با این حال، او ترجیح می‌داد سوار تراکتورش شود که به گفته خودش «سرگرم‌کننده‌تر» بود و در آن «زمان برای فکر کردن» وجود داشت.

منتقدان، تمایل موخیکا به شکستن پروتکل‌ها را زیر سؤال می‌بردند و اظهارات رک و گاه بی‌پروای او، گاه باعث می‌شد تحت فشار رقبای سیاسی و حتی هم‌حزبی‌های خود، ناچار به توضیح شود.

با این حال، سبک زندگی ساده و اندیشه‌های پیشروانه‌اش باعث محبوبیت گسترده موخیکا در میان مردم شد.

او در همان گفت‌وگو به رویترز گفت: «مشکل اینجاست که جهان را پیرها اداره می‌کنند؛ آن‌ها فراموش کرده‌اند که وقتی جوان بودند، چگونه فکر می‌کردند.»

موخیکا خود در ۷۴ سالگی به ریاست‌جمهوری رسید و با وجود نگرانی برخی رای‌دهندگان درباره سن و گذشته‌اش به‌عنوان یکی از رهبران جنبش چریکی توپامارو در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ میلادی، موفق شد با کسب ۵۲ درصد آرا انتخاب شود.

لوسیا توپولانسکی، شریک دیرینه زندگی‌اش، از همان دوران مبارزه در توپاماروها همراه او بود. آن‌ها در سال ۲۰۰۵ ازدواج کردند و توپولانسکی بعدها از ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰ به‌عنوان معاون رئيس‌جمهور خدمت کرد.

پس از پایان دوره ریاست‌جمهوری، آن‌ها همچنان در صحنه سیاسی فعال ماندند، به‌طور منظم در مراسم تحلیف روسای‌جمهوری امریکای لاتین حضور می‌یافتند و از نامزدهای سیاسی در اروگوئه، از جمله اورسی که در مارچ ۲۰۲۵ به قدرت رسید، حمایت می‌کردند. آن‌ها پرورش گل را در مزرعه کوچک‌شان متوقف کردند، اما همچنان سبزیجات می‌کاشتند و بادنجان رومی که توپولانسکی هر فصل با آنها ترشی می‌انداخت.

امید، تا واپسین لحظه

موخیکا حتی در دوران بازنشستگی نیز امیدوار باقی ماند.

پس از تشخیص ابتلا به سرطان، خطاب به جوانان گفت: «می‌خواهم به همه جوان‌ها بگویم که زندگی زیباست، اما فرسوده‌ات می‌کند و زمین‌ات می‌زند.»

او افزود: «مهم این است که هر بار زمین خوردی، دوباره بلند شوی. اگر خشمی در وجودت هست، آن را به امید تبدیل کن.»