کلیات
بارها در خبرها واژه نقدینگی را شنیدهاید. برای مثال دولت بیان می کند که یکی از راهکارهای اصلی در سال جاری برای کنترل افزایش قیمتها و تورم، مهار نقدینگی است. اما مفهوم نقدینگی چیست؟ نقدینگی چه تاثیری بر بیکاری، تولید و تورم دارد و راهکارهای افزایش و کاهش آن در اقتصاد به چه صورت است؟مفهوم پول نقد که مشخص است. پولی که در حال حاضر برای مبادله در دسترس است و میتوان برای خرید کالا و خدمات از آن استفاده کرد، اما نقدینگی مفهومی عامتر نسبت به این واژه دارد. نقدینگی به درجه نقدشوندگی داراییهای مختلف در قیمت مشخص اطلاق میشود.
مثال
فرض کنید شما میخواهید منزلتان در سریعترین زمان ممکن به شخصی بفروشید. قیمت منزل شما ۲۵۰ میلیون تومان است. از فرد خریدار در مورد نحوه پرداخت میپرسید. او بیان میکند من ۵۰ میلیون تومان پول نقد دارم، ۱۶۰ میلیون پول منزلم است که میخواهم بفروشم و ۴۰ میلیون مابقی را نیز با فروش ماشینم به شما پرداخت میکنم. در این مثال شخص در ظاهر ۲۵۰ میلیون لازم برای این معامله را دارد، اما آیا همگی این داراییها در حال حاضر قابلتبدیل شدن به پول هستند؟ بدون شک فروش منزل و ماشین او نیاز به زمان دارد. از طرفی نمیتوان دقیقا گفت این داراییها به قیمت گفته شده بهفروش میرسد یا خیر. همه این عوامل موجب میشود شما به این فکر بیفتید که پرداخت مشتری برای مثال ممکن است ۴ یا ۵ ماه بهطول بینجامد. حال اگر شخصی همان لحظه برسد و بگوید که ۲۵۰ میلیون پول نقد در حساب جاری خود در بانک دارد و میتواند همین امروز منزل شما را بخرد بدون شک شما با او وارد معامله خواهید شد.
پول موجود در بانک نیز یک نوع دارایی است. بار دیگر به مثال نگاه کنید، همه این داراییها نهایتا برای داد و ستد باید به پول تبدیل شوند، اما سرعت آنها متفاوت است. هرچه یک دارایی سریعتر به پول تبدیل شود اصطلاحا درجه نقدشوندگی آن بالاتر است. همچنین ملاحظه شد پول نقد سرعت معاملات را بالا میبرد. حال با این مقدمه به تبیین نقدینگی میپردازیم. نقدینگی در اقتصاد شامل پول و شبه پول است. پول بالاترین درجه نقدشوندگی را دارد، شما با پول به سرعت میتوانید هر آنچه را که آماده فروش است تهیه کنید.بهعبارت خیلی ساده پول به اسکناس و سکههای (مسکوکات) در دست مردم، همچنین هر گونه حساب بانکی که در هر زمان امکان برداشت تا ریال آخر از آن وجود داشته باشد اطلاق میشود. به این ترتیب این گونه حسابها مثل پول نقد عمل کرده و سرعت انجام معامله با آنها مثل پول نقد است. مثلا حساب دسته چک، حساب جاری است. اگر کسی چک روز به شما بدهد و به بانک مراجعه کنید چک شما در همان روز تبدیل به پول نقد میشود یا حسابهای قرضالحسنه متصل به عابر بانک.
چیستی شبه پول
شبه پول گونهای از داراییهای پولی شماست که قدرت نقدشوندگی آنها به اندازه پول نیست. به بیان ساده هرگونه پولی که شما در بانک سپرده کردهاید، اما امکان برداشت از آن به زمان خاصی محدود شده شبهپول است. برای مثال وقتی شما ۱۰ میلیون پول نقد خود را تحت عنوان سپرده بلندمدت یکساله ذخیره میکنید، پول شما به مدت یک سال به شبه پول تبدیل میشود یا حتی حسابی که به شما میگوید حداقل ۵ میلیون از پولتان همواره باید در حساب باشد تا به آن سود پرداخت کنیم، اگر ۱۰ میلیون در آن داشته باشید ۵ میلیون آن پول، و ۵ میلیون آن شبه پول است.حال به تاثیر نقدینگی در اقتصاد بپردازیم، تا اینجا مشخص است که هر چه پول در دست مردم بیشتر باشد سرعت انجام مبادلات تجاری افزایش مییابد. از طرفی همواره در جامعه مقدار مشخصی کالا و خدمات وجود دارد که مقدار پول در دست مردم باید با آن متناسب باشد. اگر مقدار پول بیشتر از کالا و خدمات موجود باشد، مردم همان میزان محصول را باید با پول بیشتری خریداری کرده و قیمتها در جامعه بالا میرود و برعکس.
اثرات نقدینگی در اقتصاد
از طرفی پول زیاد تقاضای مردم برای خرید کالاها و خدمات مختلف را افزایش میدهد و اگر محصولات تولیدکنندگان داخلی به اندازه کافی نباشد راه برای ورود کالاهای خارجی ارزان قیمت باز شده و رفته رفته مردم کالاهای خارجی را جایگزین کالای داخلی میکنند که پیامد آن کاهش تولید داخلی و افزایش بیکاری است؛ بنابراین حجم نقدینگی در جامعه باید کنترل شود. توجه داشته باشید این فقط پول نقد نیست که میتواند تورمزا باشد. پولهایی که بهصورت شبه پول در حسابهای بانکی ذخیره میشود نیز میتواند سریعا به پول نقد تبدیل شود. اما چگونه؟ بانکها منابع مالی جمع شده را میتوانند به مردم وام دهند. به این ترتیب حجم پول بیشتر از مقدار اولیه شروع به افزایش میکند. مثلا وقتی ۱۰ میلیون تومان در بانک جمع میشود و بانک آن را در قالب وام به شخص دیگری میدهد اگر نرخ بهره وام ۲۰ درصد باشد او در پایان سال باید ۱۲ میلیون به بانک بازگرداند.
راه کنترل نقدینگی جامعه
اما چطور میتوان نقدینگی یا حجم پول در گردش جامعه را کنترل کرد. هر کالایی در اقتصاد قیمتی دارد و قیمت پول نیز نرخ بهره آن است. برای مثال فرض کنید دولت میخواهد برای دو سال آینده حجم نقدینگی در کشور را کاهش دهد. اگر دولت نرخ بهره سپردههای بلندمدت ۲ ساله را ۲۵ درصد و نرخ بهره وام را ۳۰ درصد تعیین کند چه اتفاقی میافتد؟ از یک طرف مردم تمایل دارند پول خود را تا ۲ سال آینده در بانک سپرده کنند و این یعنی حجم پول نقد که سرعت مبادله بالایی دارد در جامعه کم میشود. از طرفی وام گرفتن برای مردم مشکل میشود و با این نرخ بالا تعداد افراد متقاضی وام نیز در جامعه کم میشود. به این ترتیب حجم پول کلی در جامعه کم شده و تقاضای مردم نسبت به قبل کاهش مییابد و قیمتها کنترل میشوند. عوامل متعددی در کنترل نقدینگی دخالت دارند، اما در این مقاله معمولترین روش آن ذکر شد.
*برگرفته از یادداشت مرتضی زارع در روزنامه دنیای اقتصاد
معاملات بورس تهران در هفته گذشته با رشد ۰۴/ ۱ درصدی شاخصکل به پایان رسید. البته هفته مزبور تنها دو روز معاملاتی داشت و بعد از آن معاملات بورس تهران نیز بهدلیل تعطیلی برای مهار ویروس کرونا متوقف شد. طی دومین روز معاملاتی هفته (یکشنبه) شاخصکل بالاخره بعد از ۸ماه توانست سطح یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحدی را تجربهکند
کد خبر: ۱۰۷۱۳۴۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۳۱
مدیر طرح کارتهای اعتباری شرکت سپردهگذاری مرکزی گفت: از زمان اجرای طرح توثیق سهام عدالت (اسفندماه ۹۹) تاکنون، بیش از ۱۰۰ هزار نفر برای دریافت کارت اعتباری ثبت نام کرده اند و مشمولان میتوانند ۵۰ درصد از دارایی سهام قابل معامله خود را تسهیلات دریافت کنند.
کد خبر: ۱۰۶۸۷۲۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۱۷
روز گذشته بانک مرکزی گزارشی از تحولات پولی در سه ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۰ ارائه کرد که در آن به رشد ۶.۶ درصدی نقدینگی اشاره شده؛ بر این اساس در مدت یادشده حجم نقدینگی از ۳ هزار و ۷۰۵ میلیارد تومان گذشته است.
کد خبر: ۱۰۶۷۸۷۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۱۳
پیمانه اقتصادی
این پیمانه تیترهایی همچون سهامداران نباید هیجانزده وارد بورس شوند، چرا قیمت جهانی طلا پایین رفت؟ افت خفیف دلار در معاملات جهانی، برآورد جدید از ارزش بازار جهانی ارزهای دیجیتالی، امسال چند میلیارد تومان مشوق صادراتی پرداخت خواهد شد؟ و مالیات خانههای لوکس معطل تدوین آییننامه را در بر دارد.
کد خبر: ۱۰۶۷۶۷۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۱۲
تابناک اقتصادی بررسی کرد
فردا دولت سیزدهم جایگزین دولت دوازدهم خواهد شد و عملا عمر دولت تدبیر و امید پس از هشت سال به پایان خواهد رسید؛ دولتی که بررسی آمار نقدینگی نشان میدهد در مدت هفت سال رشد شش برابری نقدینگی را رقم زده است. عواقب رشد نقدینگی چه بوده و دولت آینده چگونه میتواند موتور رشد نقدینگی را خاموش کند؟
کد خبر: ۱۰۶۷۵۴۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۱۱
در دو روز نخست این هفته، برخی شرکتهای بورسی خبرهایی را از افزایش سرمایه خود در وبسایت کدال منتشر کردند. مجوز افزایش سرمایه ۱۶۷ درصدی زملارد و مجوز افزایش سرمایه ۴۰ درصدی خریخت صادر شد.
کد خبر: ۱۰۶۷۳۵۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۱۰
یک کارشناس بازار سرمایه گفت: مسایلی مانند به تعادل رسیدن معاملات سهام، کاهش هیجان منفی و کاذب و بازگشت منطق به معاملات، ریزش شدید قیمتها و جذاب شدن آنها برای خریداران، نزدیک شدن به فصل مجامع و کاهش نرخ بهره بین بانکی از جمله عوامل تاثیرگذار در بازگشت رشد به معاملات بورس تلقی میشوند.
کد خبر: ۱۰۶۶۵۶۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۰۶
سازمان بورس و اوراق بهادار، دستورالعمل تشکیل شرکت سهامی عام پروژه را با هدف تقویت بازار اولیه و هدایت نقدینگی به پروژههای دارای توجیه اقتصادی تصویب کرد.
کد خبر: ۱۰۶۴۸۵۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۲۸
مرور روزنامههای دوشنبه ۲۸ تیرماه
تغییر مواضع برجامیان، جایزه بزرگ هیات داوران کن برای سینمای ایران، تعلیق مذاکرات در مورد برجام، جدال دیپلماتهای ایران و آمریکا، متقاضیان واکسن در ارمنستان چقدر پول به جیب دولت ریختند؟ اسناد منتشرنشده از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ و پایان جنگ، شیب تند گرانی خودرو و مصالح ساختمانی بر خلاف وعده کنترل قیمتها، اعتراض، اعتراض است؛ چه مرکز نشین چه استاننشین، دشواریهای حل مشکل تورم در دولت سیزدهم و وین، منتظر تغییرات پاستور و گرانی به نان رسید، از مواردی است که موضوع گزارشهای خبری و تحلیلی روزنامههای امروز شده است.
کد خبر: ۱۰۶۴۷۸۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۲۸
بررسیها نشان میدهد که نرخ سود در بازار بین بانکی در مقایسه با ارقام هفتههای گذشته افزایش یافته و به ۱۸.۳۱ درصد رسیده است.
کد خبر: ۱۰۶۴۵۰۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۲۶
بازار سهام در هفته گذشته شاهد اعتماد به نفس بیشتر خریداران بود که در نتیجه آن شاخص کل برای نخستین بار از هفته دوم فروردین وارد کانال ۳/ ۱ میلیون واحدی شد و در فاصلهای بسیار نزدیک به آغاز سال ایستاد. علاوه بر این، عقربه دماسنج بازار از نقطه کف اوایل خرداد ماه کمی بیش از ۱۹ درصد ارتفاع گرفته و در فاصله کمتر از یک درصدی از ورود به فاز رونق(که به صورت تکنیکی معادل رشد ۲۰ درصد از کف اخیر است) قرار دارد.
کد خبر: ۱۰۶۴۴۷۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۲۶
کد خبر: ۱۰۶۴۴۰۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۰۶
رییس کنفدراسیون صادرات ایران؛
لاهوتی معتقد است در حال حاضر بانک مرکزی باید به حوزه مسئولیتهای خودش بازگردد و دو موضوع مهم باید در دستور کار بانک مرکزی در دولت آینده قرار بگیرد؛ اول، مهار نقدینگی موجود در کشور و دوم، کنترل تورم است.
کد خبر: ۱۰۶۳۲۸۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۲۰
شماره جدید فصلنامه تحلیلی گروه مالی فارابی منتشر شد
چشمانداز اقتصاد ایران و جهان در جدیدترین فصلنامه تحلیلی گروه مالی فارابی با عنوان «مگزون» منتشر شد.
کد خبر: ۱۰۶۲۴۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۶
یک کارشناس بازار سرمایه گفت: نوسان گیران بورس فاصله بین قیمت و ارزش واقعی سهم را افزایش میدهند که از این طریق بازار دچار اشتباه میشود.
کد خبر: ۱۰۶۱۴۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۱
یک کارشناس بازار سرمایه با اشاره به عوامل تاثیرگذار در بازگشت شاخص بورس به مدار صعودی گفت: در صورت تداوم روند مثبت معاملات بازار و سبزپوشی شاخص بورس تا پایان هفته جاری، میتوان پیشبینیکرد که روند صعودی بازار ادامهدار باشد و دیگر خطری معاملات بورس را تهدید نکند.
کد خبر: ۱۰۶۰۴۵۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۰۶
بورس در هفته گذشته مقارن با آغاز تابستان، پرنشاطترین دوره خود به لحاظ رونق معاملاتی را سپری کرد تا با ثبت رشد ۷/ ۵درصدی شاخص کل، بهترین هفته بورس در سالجاری رقم بخورد و حقیقیها پس از ۲۴ هفته مجددا خریدار شوند. در این میان هرچند خوشبینیها افزایش یافته، اما با توجه به تجربیات تلخ سهامداران در ۱۰ ماه گذشته و گرفتار شدن در صفهای فروش ممکن است هر موج افزایشی با خودنمایی فروشندگان توام شود و از شتاب بازار در مسیر صعود بکاهد.
کد خبر: ۱۰۶۰۲۴۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۰۵
به تازگی مرکز آمار ایران گزارش نرخ تورم در خرداد ماه سال جاری را منتشر کرد که بر اساس آن نرخ تورم در خرداد ماه سال جاری به ۴۳ درصد افزایش یافته است. این افزایش نرخ تورم در حالی است که حسن روحانی در ۶ آذرماه سال ۹۶ قول تک رقمی شدن تورم را داده بود و بانک مرکزی نیز در خرداد ماه سال گذشته هدفگذاری کرده بود تا در یک سال آینده نرخ تورم به ۲۲ درصد برسد.
کد خبر: ۱۰۵۹۹۶۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۰۳
رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و امارات؛
فرزانگان معتقد است: افزایش حدود ۳۰ درصد پایه پولی به عنوان عامل رشد نقدینگی و سهم حدود ۳۰.۵ درصد پایه پولی در رشد ۴۱ درصدی نقدینگی در سال ۱۳۹۹، همگی بیانگر آن است که در حالی که موتور رشد نقدینگی به شدت در حال حرکت است، حذف صفر از پول ملی، بیشتر اقدام و حرکت نمایشی خواهد بود.
کد خبر: ۱۰۵۹۴۴۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۰۱
کارشناس بازار سرمایه گفت: تصمیمات سرمایه گذاری بر اساس فاکتورهایی تعیین میشود که مرتب در حال تغییر است.
کد خبر: ۱۰۵۷۶۶۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۲۳