کلیات
بارها در خبرها واژه نقدینگی را شنیدهاید. برای مثال دولت بیان می کند که یکی از راهکارهای اصلی در سال جاری برای کنترل افزایش قیمتها و تورم، مهار نقدینگی است. اما مفهوم نقدینگی چیست؟ نقدینگی چه تاثیری بر بیکاری، تولید و تورم دارد و راهکارهای افزایش و کاهش آن در اقتصاد به چه صورت است؟مفهوم پول نقد که مشخص است. پولی که در حال حاضر برای مبادله در دسترس است و میتوان برای خرید کالا و خدمات از آن استفاده کرد، اما نقدینگی مفهومی عامتر نسبت به این واژه دارد. نقدینگی به درجه نقدشوندگی داراییهای مختلف در قیمت مشخص اطلاق میشود.
مثال
فرض کنید شما میخواهید منزلتان در سریعترین زمان ممکن به شخصی بفروشید. قیمت منزل شما ۲۵۰ میلیون تومان است. از فرد خریدار در مورد نحوه پرداخت میپرسید. او بیان میکند من ۵۰ میلیون تومان پول نقد دارم، ۱۶۰ میلیون پول منزلم است که میخواهم بفروشم و ۴۰ میلیون مابقی را نیز با فروش ماشینم به شما پرداخت میکنم. در این مثال شخص در ظاهر ۲۵۰ میلیون لازم برای این معامله را دارد، اما آیا همگی این داراییها در حال حاضر قابلتبدیل شدن به پول هستند؟ بدون شک فروش منزل و ماشین او نیاز به زمان دارد. از طرفی نمیتوان دقیقا گفت این داراییها به قیمت گفته شده بهفروش میرسد یا خیر. همه این عوامل موجب میشود شما به این فکر بیفتید که پرداخت مشتری برای مثال ممکن است ۴ یا ۵ ماه بهطول بینجامد. حال اگر شخصی همان لحظه برسد و بگوید که ۲۵۰ میلیون پول نقد در حساب جاری خود در بانک دارد و میتواند همین امروز منزل شما را بخرد بدون شک شما با او وارد معامله خواهید شد.
پول موجود در بانک نیز یک نوع دارایی است. بار دیگر به مثال نگاه کنید، همه این داراییها نهایتا برای داد و ستد باید به پول تبدیل شوند، اما سرعت آنها متفاوت است. هرچه یک دارایی سریعتر به پول تبدیل شود اصطلاحا درجه نقدشوندگی آن بالاتر است. همچنین ملاحظه شد پول نقد سرعت معاملات را بالا میبرد. حال با این مقدمه به تبیین نقدینگی میپردازیم. نقدینگی در اقتصاد شامل پول و شبه پول است. پول بالاترین درجه نقدشوندگی را دارد، شما با پول به سرعت میتوانید هر آنچه را که آماده فروش است تهیه کنید.بهعبارت خیلی ساده پول به اسکناس و سکههای (مسکوکات) در دست مردم، همچنین هر گونه حساب بانکی که در هر زمان امکان برداشت تا ریال آخر از آن وجود داشته باشد اطلاق میشود. به این ترتیب این گونه حسابها مثل پول نقد عمل کرده و سرعت انجام معامله با آنها مثل پول نقد است. مثلا حساب دسته چک، حساب جاری است. اگر کسی چک روز به شما بدهد و به بانک مراجعه کنید چک شما در همان روز تبدیل به پول نقد میشود یا حسابهای قرضالحسنه متصل به عابر بانک.
چیستی شبه پول
شبه پول گونهای از داراییهای پولی شماست که قدرت نقدشوندگی آنها به اندازه پول نیست. به بیان ساده هرگونه پولی که شما در بانک سپرده کردهاید، اما امکان برداشت از آن به زمان خاصی محدود شده شبهپول است. برای مثال وقتی شما ۱۰ میلیون پول نقد خود را تحت عنوان سپرده بلندمدت یکساله ذخیره میکنید، پول شما به مدت یک سال به شبه پول تبدیل میشود یا حتی حسابی که به شما میگوید حداقل ۵ میلیون از پولتان همواره باید در حساب باشد تا به آن سود پرداخت کنیم، اگر ۱۰ میلیون در آن داشته باشید ۵ میلیون آن پول، و ۵ میلیون آن شبه پول است.حال به تاثیر نقدینگی در اقتصاد بپردازیم، تا اینجا مشخص است که هر چه پول در دست مردم بیشتر باشد سرعت انجام مبادلات تجاری افزایش مییابد. از طرفی همواره در جامعه مقدار مشخصی کالا و خدمات وجود دارد که مقدار پول در دست مردم باید با آن متناسب باشد. اگر مقدار پول بیشتر از کالا و خدمات موجود باشد، مردم همان میزان محصول را باید با پول بیشتری خریداری کرده و قیمتها در جامعه بالا میرود و برعکس.
اثرات نقدینگی در اقتصاد
از طرفی پول زیاد تقاضای مردم برای خرید کالاها و خدمات مختلف را افزایش میدهد و اگر محصولات تولیدکنندگان داخلی به اندازه کافی نباشد راه برای ورود کالاهای خارجی ارزان قیمت باز شده و رفته رفته مردم کالاهای خارجی را جایگزین کالای داخلی میکنند که پیامد آن کاهش تولید داخلی و افزایش بیکاری است؛ بنابراین حجم نقدینگی در جامعه باید کنترل شود. توجه داشته باشید این فقط پول نقد نیست که میتواند تورمزا باشد. پولهایی که بهصورت شبه پول در حسابهای بانکی ذخیره میشود نیز میتواند سریعا به پول نقد تبدیل شود. اما چگونه؟ بانکها منابع مالی جمع شده را میتوانند به مردم وام دهند. به این ترتیب حجم پول بیشتر از مقدار اولیه شروع به افزایش میکند. مثلا وقتی ۱۰ میلیون تومان در بانک جمع میشود و بانک آن را در قالب وام به شخص دیگری میدهد اگر نرخ بهره وام ۲۰ درصد باشد او در پایان سال باید ۱۲ میلیون به بانک بازگرداند.
راه کنترل نقدینگی جامعه
اما چطور میتوان نقدینگی یا حجم پول در گردش جامعه را کنترل کرد. هر کالایی در اقتصاد قیمتی دارد و قیمت پول نیز نرخ بهره آن است. برای مثال فرض کنید دولت میخواهد برای دو سال آینده حجم نقدینگی در کشور را کاهش دهد. اگر دولت نرخ بهره سپردههای بلندمدت ۲ ساله را ۲۵ درصد و نرخ بهره وام را ۳۰ درصد تعیین کند چه اتفاقی میافتد؟ از یک طرف مردم تمایل دارند پول خود را تا ۲ سال آینده در بانک سپرده کنند و این یعنی حجم پول نقد که سرعت مبادله بالایی دارد در جامعه کم میشود. از طرفی وام گرفتن برای مردم مشکل میشود و با این نرخ بالا تعداد افراد متقاضی وام نیز در جامعه کم میشود. به این ترتیب حجم پول کلی در جامعه کم شده و تقاضای مردم نسبت به قبل کاهش مییابد و قیمتها کنترل میشوند. عوامل متعددی در کنترل نقدینگی دخالت دارند، اما در این مقاله معمولترین روش آن ذکر شد.
*برگرفته از یادداشت مرتضی زارع در روزنامه دنیای اقتصاد
هنوز یک هفته از وعدههای رئیس سازمان بورس برای بهبود بازار سرمایه نگذشته است که چراغ این بازار روز گذشته دوباره قرمز شد؛ اتفاقی که یک تحلیلگر بازار سرمایه دلیل آن را وجود ابهامات متعدد برسر راه این بازار میداند و بر این باور است که نبود نقدینگی در بازار به روند کاهشی آن دامن زده است.
کد خبر: ۱۰۸۶۴۸۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۱۷
دکتر کامران ندری
کد خبر: ۱۰۸۴۶۸۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۰۷
کارشناسان اقتصادی، اصلاح ساختار بانکها و فراهم کردن زیر ساختهای لازم برای تعیین نرخ بهره را به عنوان راهکار مدیریت و کاهش نقدینگی و تورم پیشنهاد کردند.
کد خبر: ۱۰۸۱۹۹۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۲۲
هر سه شاخص اصلی بورسی در آمریکا در سطح پایینتری از روز قبل خود بسته شدند.
کد خبر: ۱۰۸۱۵۹۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۲۰
کارشناس بازار سرمایه گفت: وضعیت فعلی بازار سرمایه و موج نوسانی که مدتی است بازار با آن درگیر است به چند عامل بازمیگردد.
کد خبر: ۱۰۸۱۴۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۱۹
وضعیت فعلی بازار سرمایه و موج نوسانی که مدتی است بازار با آن درگیر است به چند عامل بازمیگردد. مهمترین دلیل این وضعیت، کمبود پول در بازار است. در یک ماه اخیر حدود ۵هزار میلیارد تومان عرضه اولیه در بازار داشتیم که این اتفاق نقدینگی بازار را جمع کرد چون نوسانگیری که روی عرضههای اولیه انجام میشود، بازار را متاثر میکند. به نظر میرسد ارائه عرضههای اولیه بدون هدف و بدون حساب و کتاب اتفاق افتاد و ضربهاش را نیز به بازار زد.
کد خبر: ۱۰۸۱۴۰۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۱۹
تابناک اقتصادی بررسی کرد
هفته گذشته بود که هیات دولت در جلسه خود، به ریاست کلی علی صالح آبادی بر بانک مرکزی رای مثبت دادند تا صالح آبادی رهسپار ساختمان شیشهای میرداماد شود. وی که سابقه ریاست سازمان بورس را در کارنامه خود دارد، حالا در برههای از زمان به بانک مرکزی رسیده که اقتصاد ایران از هر لحاظ در شرایط خاصی قرار گرفته است.
کد خبر: ۱۰۸۱۰۰۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۱۷
معاون وزیر اقتصاد:
معاون وزیر اقتصاد گفت: منبع اصلی تولیدکننده نقدینگی و درآمدهای پایدار از موضوعهایی است که دولت سیزدهم به آنها توجه ویژهای خواهد کرد.
کد خبر: ۱۰۸۰۰۰۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۱۲
در روز آخر هفته شاخص بورس ممکن است در همان محدوده روز سه شنبه دنبال شود. البته اقبال بیشتر به سمت فروشندگان میل دارد تا خریداران.
کد خبر: ۱۰۷۹۱۷۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۰۷
مساله این است که چند وقتی میشود فعالان و کارشناسان حوزه بورس نسبت به روند عرضههای اولیه در بورس گلایهمندند.
کد خبر: ۱۰۷۷۳۸۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۲۹
طبق اعلام بانک مرکزی حجم نقدینگی در پایان مردادماه سال ۱۴۰۰ نسبت به پایان سال ۱۳۹۹ معادل ۱۲.۸ درصد رشد نشان میدهد که در مقایسه با رشد متغیر مذکور در دوره مشابه سال قبل (۱۴.۱ درصد) به میزان ۱.۳ واحد درصد کاهش یافته است.
کد خبر: ۱۰۷۶۵۳۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۲۵
خوانده میشوید
کارشناسان اقتصادی بر این باورند که کنترل تورم در اقتصاد ایران، امری شدنی است؛ اما نیازمند تصمیم گیری سخت و بموقع است. برخی بر کوچکسازی دولت و کنترل نقدینگی تاکید دارند و گروهی نیز افزایش نرخ سود سپردههای بانکی و فروش اوراق را پیشنهاد میدهند.
کد خبر: ۱۰۷۵۹۲۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۲۲
امروز خبر عرضه اولیه نماد توسن در بازار فرابورس اعلام شد و همچنین بورس تهران هم از عرضه اولیه پارس فولاد سبزوار با نماد فسبزوار در روز چهارشنبه هفته جاری خبر داد
کد خبر: ۱۰۷۵۸۱۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۲۲
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، تاکید کرد: از نظر بنده مهم ترین اولویت امروز کشور مدیریت و هدایت نقدینگی از طریق تشکیل شرکت پروژه ها و صندوق پروژه ها برای اجرایی کردن طرح های اقتصادی کشور است.
کد خبر: ۱۰۷۵۴۲۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۲۰
یک کارشناس بازار سرمایه با اشاره به تلاش دولت برای بهبود معاملات بازار سرمایه، گفت: این مساله که دولت به دنبال اعتمادسازی در بین مردم برای سرمایهگذاری در بورس است، به عنوان شاخصی مهم در بین مردم برای ورود دوباره نقدینگی ها به این بازار تلقی میشود.
کد خبر: ۱۰۷۱۵۰۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۳۱
معاملات بورس تهران در هفته گذشته با رشد ۰۴/ ۱ درصدی شاخصکل به پایان رسید. البته هفته مزبور تنها دو روز معاملاتی داشت و بعد از آن معاملات بورس تهران نیز بهدلیل تعطیلی برای مهار ویروس کرونا متوقف شد. طی دومین روز معاملاتی هفته (یکشنبه) شاخصکل بالاخره بعد از ۸ماه توانست سطح یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحدی را تجربهکند
کد خبر: ۱۰۷۱۳۴۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۳۱
مدیر طرح کارتهای اعتباری شرکت سپردهگذاری مرکزی گفت: از زمان اجرای طرح توثیق سهام عدالت (اسفندماه ۹۹) تاکنون، بیش از ۱۰۰ هزار نفر برای دریافت کارت اعتباری ثبت نام کرده اند و مشمولان میتوانند ۵۰ درصد از دارایی سهام قابل معامله خود را تسهیلات دریافت کنند.
کد خبر: ۱۰۶۸۷۲۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۱۷
روز گذشته بانک مرکزی گزارشی از تحولات پولی در سه ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۰ ارائه کرد که در آن به رشد ۶.۶ درصدی نقدینگی اشاره شده؛ بر این اساس در مدت یادشده حجم نقدینگی از ۳ هزار و ۷۰۵ میلیارد تومان گذشته است.
کد خبر: ۱۰۶۷۸۷۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۱۳
پیمانه اقتصادی
این پیمانه تیترهایی همچون سهامداران نباید هیجانزده وارد بورس شوند، چرا قیمت جهانی طلا پایین رفت؟ افت خفیف دلار در معاملات جهانی، برآورد جدید از ارزش بازار جهانی ارزهای دیجیتالی، امسال چند میلیارد تومان مشوق صادراتی پرداخت خواهد شد؟ و مالیات خانههای لوکس معطل تدوین آییننامه را در بر دارد.
کد خبر: ۱۰۶۷۶۷۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۱۲
تابناک اقتصادی بررسی کرد
فردا دولت سیزدهم جایگزین دولت دوازدهم خواهد شد و عملا عمر دولت تدبیر و امید پس از هشت سال به پایان خواهد رسید؛ دولتی که بررسی آمار نقدینگی نشان میدهد در مدت هفت سال رشد شش برابری نقدینگی را رقم زده است. عواقب رشد نقدینگی چه بوده و دولت آینده چگونه میتواند موتور رشد نقدینگی را خاموش کند؟
کد خبر: ۱۰۶۷۵۴۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۱۱