کلیات
هال تجاس (HAL Tejas) یک جنگندهٔ سبک چندمنظورهٔ هندی است که توسط آژانس توسعهٔ هوانوردی هند (ADA) با همکاری مرکز تحقیقات و طراحی هواپیما (ARDC) و هندوستان آیروناتیکس (HAL) برای نیروی هوایی و نیروی دریایی هند طراحی شدهاست. برنامهٔ ساخت این جنگنده در دههٔ ۱۹۸۰ برای جایگزینی جنگندههای قدیمی میگ-۲۱ هند آغاز شد. در سال ۲۰۰۳، این جنگنده رسماً «تجاس» نام گرفت. این هواپیما کوچکترین و سبکترین هواپیما در این رده از هواپیماهای رزمی با سرعت فراصوت در دورهٔ معاصر است.
تجاس دومین جنگندهٔ فراصوت است که توسط هال، پس از اچایال اچاف-۲۴ ماروت ساخته شدهاست. نخستین اسکادران تجاس در سال ۲۰۱۶ عملیاتی شد.
تجاس در حال حاضر دارای سه مدل تولیدی شامل تجاس مارک ۱، تجاس مارک ۲ و تجاس آموزشی است. نیروی هوایی هند (IAF) در حال حاضر سفارش ۴۰ تجاس مارک ۱ و ۸۳ تجاس مارک۱اِی و نوع آموزشی را دادهاست. این نیرو قصد دارد مجموعاً ۳۲۴ هواپیما را از هر سه نوع خریداری کند. انتظار میرود که مدل جدید و در حال توسعهٔ تجاس مارک ۲ نیز تا سال ۲۰۲۶–۲۰۲۷ برای تولید انبوه آماده شود.
هزینهها
پیشینهٔ عملیاتی
تشکیل نخستین اسکادران تجاس در ژوئیهٔ ۲۰۱۱ آغاز شد. نخستین اسکادران تجاس، اسکادران شماره ۴۵ نیروی هوایی هند (خنجرهای پرنده) در ژوئیه ۲۰۱۶ عملیاتی شد.[۱۵] (مستقر در پایگاه نیروی هوایی سولور در کویمباتور)[۱۶] دومین اسکادران تجاس مارک ۱، اسکادران ۱۸، در پایگاه نیروی هوایی سولور در ۲۷ مه ۲۰۲۰ تشکیل شد. این جنگنده، نخستین حضور بینالمللی خود را در ۲۱ ژانویهٔ ۲۰۱۶ در چهارمین نمایشگاه بینالمللی هوایی بحرین انجام داد.
در ۱۸ اوت ۲۰۲۰، نیروی هوایی هند، اسکادران شماره ۴۵ خود، موسوم به «خنجرهای پرنده» را در جبههٔ غربی هند و در امتداد مرز پاکستان (خط کنترل) مستقر کرد. این نخستین استقرار عملیاتی تجاس بود.
در ۲۷ آوریل ۲۰۲۱، تجاس مارک ۱ موشک پایتون-۵ را با موفقیت آزمایش کرد. هر دو موشک آزمایششده، مستقیماً به اهداف تعیینشده برخورد کردند.