کلیات
جنگ جهانی دوم، جنگی فراگیر بین اول سپتامبر ۱۹۳۹ تا دوم سپتامبر ۱۹۴۵ بود. البته درگیریهای مرتبط با این جنگ از چند سال پیش از آن آغاز شده بودند. این جنگ بسیاری از کشورهای جهان از جمله تمامی ابرقدرتهای روز را درگیر خود کرد تا جایی که دو دسته از کشورهای مختلف با تشکیل اتحادهای نظامی به نامهای متّحدین و متّفقین در مقابل یکدیگر صف آرایی کردند.
ابعاد و پیامدهای جنگ
این جنگ گستردهترین جنگ جهانی تاریخ بشر بود که در آن بیش از ۱۰۰ میلیون نفر از قریب به سی کشور مختلف به صورت مستقیم در آن جنگیدند. در طول این جنگ که حالت یک جنگ تمام عیار به خود گرفته بود، کشورهای مختلف تمامی توان اقتصادی، صنعتی و علمی خود را صرف جنگ کردند تا حدی که تفاوتی بین منابع نظامی و غیرنظامی در آن نبود. این جنگ همچنین باعث کشتار جمعی غیرنظامیان و بمبارانهای راهبردی نابودکننده گسترده علیه مقاصد صنعتی و مراکز تمرکز مردم (که به مرگ بیش یک میلیون نفر از جمله در حملات اتمی به دو شهر ژاپنی انجامید) شد.
تعداد کشته ها
در طول جنگ جهانی دوم ۵۰ تا ۸۵ میلیون نفر کشته شدند که این آمار خونینترین درگیری انسان در طول تاریخ بشریت است.
کشورهای اصلی جنگ
اگر چه ژاپن تهاجم خود به جمهوری چین را از سال ۱۹۳۷ آغاز کرد، اما عموماً حمله آلمان نازی به نیمه غربی لهستان در اول سپتامبر سال ۱۹۳۹ که به اعلام جنگ فرانسه و بریتانیا به این کشور انجامید، تاریخ شروع جنگ جهانی دوم خوانده میشود. در طول جنگ آلمان نازی موفق شد با تشکیل اتحاد نظامی تحت عنوان قوای محور با ایتالیا و ژاپن، از طریق اعمال قوه قهریه یا انعقاد پیمان ضمیمه، بخش عمدهای از قاره اروپا را تحت کنترل خود درآورد. آلمان بعد از ضمیمه مرکز اروپا اتریش چکسلواکی مجارستان و سپس با حمله نظامی به شمال اروپا اسکاندیناوی و غرب اروپا فرانسه را اشغال و انگلستان را محاصره دریایی و جنگ هوایی کرد.. آلمان در شرق بر طبق قرارداد مولوتف-ریبنتروپ در اوت ۱۹۳۹ آلمان نازی و شوروی توافق کردند کشورهای اروپای شرقی شامل لهستان، فنلاند، رومانی و کشورهای حوزه دریای بالتیک را بین خود تقسیم کنند. اما بعدها در ژوئن ۱۹۴۱ آلمان و متحدانش حمله گستردهای را تحت عنوان عملیات بارباروسا علیه شوروی آغاز کردند که به بزرگترین صحنه نبرد تاریخ بشریت تبدیل شد. این نبرد که بخش عظیمی از توان نیروهای محور را صرف خود کرد با راهبرد زمین سوخته شوروی به یک جنگ فرسایشی تبدیل شد که با از بین بردن قسمت قابل توجهی از نیروی
نظامی مهاجمان، ورق را در نبرد به کلی به ضرر آلمان و متحدانش برگرداند.
فرجام حمله آلمان به شوروی
آلمانی ها در سال ۱۹۴۲ متحدین شمال آفریقا را از دست دادند؛ روند این شکستها در سال ۱۹۴۳ با غلبه کمرشکن شوروی در جناح شرق اروپا دو نبرد استالینگراد و کورسک بر آلمانی و حمله موفقیتآمیز متفقین غربی به جناح جنوب اروپا ایتالیا (که به تسلیم شدن ایتالیا انجامید) و در سال ۱۹۴۴ به جناح غرب اروپا فرانسه ادامه یافت. از سوی دیگر ایالات متحده که با حمله ژاپن به پرل هاربر هاوایی وارد جنگ شده بود، در جبهه اقیانوس آرام آسیا به موفقیتهایی دست یافت که این روند ابتکار عمل را از ژاپن گرفت و وارد جنگ اروپا در فرانسه هم شد. با استفاده از این فرصت شوروی که تمامی اراضی از دست رفته خود را پس گرفته بود، تهاجمی همهجانبه را علیه سرزمین آلمان و متحدانش آغاز کرد.
جنگ در اروپا در ۸ می ۱۹۴۵ با سقوط برلین به دست سربازان ارتش سرخ شوروی و تسلیم بیقید و شرط آلمان و در ژاپن که حاضر به تسلیم نبود، در ۱۵ اوت ۱۹۴۵ پس از دو حمله اتمی مرگبار و ویرانکننده به دو شهر هیروشیما و ناکازاکی توسط ارتش ایالت متحده پایان یافت تا پیروزی کامل نصیب متفقین شود. پ
پیامدهای پس از جنگ
پس از جنگ دادگاهی در نورمبرگ برگزار شد که در آن ۲۲ مقام آلمانی محاکمه شدند که بدنامترین آنها هیملر بود. نتیجه نهایی جنگ جهانی دوم پیروزی متفقین بود، اما پیامدهای این جنگ تغییرات بسیاری در پی داشت که از آن جمله میتوان تشکیل سازمان ملل متحد برای جلوگیری از مناقشات بین کشورها را نام برد که قدرتهای پیروز در جنگ شامل ایالات متحده آمریکا و بریتانیا و فرانسه و شوروی و چین به پنج عضو دائم شورای امنیت آن تبدیل شدند.
دو کشور ایالات متحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی به عنوان ابرقدرتهای نو ظهور پس از جنگ در مقابل یکدیگر قرار گرفتند که از آن با عنوان جنگ سرد یاد میشود که برای ۴۶ سال ادامه یافت. بسیاری از کشورهای آسیب دیده در جنگ به خصوص در اروپا با کنار گذاشتن دشمنیها در سایه بازسازی اقتصادی و صنعتی بهبود روابطشان با یکدیگر و ایجاد هویتی واحد را در پیش گرفتند.
وقایع اتفاقیه
پس از آغاز جنگ جهانی دوم در نهم شهریور ۱۳۱۸ (۱ سپتامبر ۱۹۳۹)، ایران بیطرفی خود را اعلام کرد؛ اما پس از آغاز تهاجم آلمان به شوروی به دلیل گستردگی مرز ایران با اتحاد جماهیر شوروی، این بیطرفی ناپایدار بود. نیروهای متفقین به بهانهٔ حضور کارشناسان آلمانی در ایران این کشور را اشغال کردند. به دنبال اتحاد بریتانیا و شوروی و نیاز شوروی به کمکهای ایالات متحده و بریتانیا در جبهههای نبرد، متفقین تصمیم گرفتند از ایران به عنوان کریدوری برای تأمین نیروهای خود استفاده کنند و در نتیجه، نیروهای متفقین در ۲۵ اوت ۱۹۴۱ به ایران حمله کردند و این کشور را به اشغال خود درآوردند. روز ۳ شهریور ۱۳۲۰، ابتدا نیروهای شوروی از شمال و شرق از زمین و هوا به ایران حملهور شدند و سپس نیروهای بریتانیایی نیز از جنوب و غرب حمله کردند و شهرهای سر راه را یکبهیک به سرعت اشغال و هر دو به سمت تهران حرکت کردند. ارتش ایران به سرعت متلاشی شد. رضاشاه با فشار متفقین به خصوص بریتانیا سریع استعفا کرد و سپس با گذشتِ مدتها کشمکش بینِ روسها با دیگر کشورهایِ متفقین، و همچنین شکلگیری بحرانهای فراوان در ایران، با وساطت محمدعلی فروغی، بالاخره بر سر نوع حکومت جدید ایران و انتقال سلطنت به پسرش (محمدرضا) که ولیعهد پیشین نیز بود، به توافق رسیدند. در جریان اشغال ایران، قوای شوروی شامل ۴۰ هزار سرباز و هزار تانک تی-۲۶ بود که برتری عددی و کیفی زیادی نسبت به نیروهای ایرانی داشت. علاوه بر اینها، بیشترین برتری شوروی با نیروی هوایی بود که ۴۰۹ هواپیمای جنگی از جمله بمب افکنهای سنگین را برای اشغال ایران فراخواندند. قوای انگلیس نیز ۱۹۰۰۰ سرباز و ۵۰ تانک سبک به کار گرفته بودند. نیروی هوایی نیز قوای زمینی را پشتیبانی میکردند. تعداد هواپیماهای بمب افکن شوروی که نیروی زمینی را تقویت میکرد، پنج برابر نیروی هوایی دولت انگلیس بود. پس از اشغال، راهآهن سراسری ایران برای انتقال کمکهای نظامی از جنوب ایران به پشت جبههٔ شوروی، بر اساس قانون وام و اجاره مورد استفاده قرار گرفت. ایران که در آغاز جنگ، بیطرفی خود را اعلام کرده بود، نهایتاً در ۱۷ شهریور ۱۳۲۲ به آلمان اعلان جنگ داد. به پشتوانهٔ همین اعلان جنگ ایران میتوانست پس از پایان جنگ به اعلامیهٔ ملل متحد بپیوندد و همچنین در کنفرانسهای صلح پس از جنگ شرکت کند. محمدرضا پهلوی در سخنرانی به ضعف نظامی ایران در دوراه حکومت پدرش و خوش باوریاش در اعلام بیطرفی که به اشغال ایران و حوادث پس از آن از جمله قحطی اشاره کرده بود. این سخنرانی دردناک را میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۱۲۳۲۵۷۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۳۰
بمبی عملنکرده مربوط به جنگ جهانی دوم که در پلیموث انگلیس پیدا شده بود، بهصورت کنترل شده در دریا منفجر شد.
کد خبر: ۱۲۲۳۷۶۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۰۶
وقایع اتفاقیه
ایده ناو هواپیمابر نخستین بار از سوی غربیها مطرح شد و آمریکا، اولین کشوری بود که با تبدیل یک رزم ناو به ناو هواپیمابر، از آن در نقش هواپیمابر در نیروی دریایی خود استفاده کرد. همچنین اولین تلاشها برای ساخت یک ناو هواپیمابر واقعی از سوی انگلیسیها صورت گرفت. با این حال، ژاپن اولین کشوری بود که یک ناو هواپیمابر را که از ابتدا به عنوان یک ناو هواپیمابر طراحی شده بود، وارد خدمت کرد. ناو هوشو | Hōshō | 鳳翔 به معنای پرواز ققنوس در سال ۱۹۲۲ وارد خدمت شد. انگلیسیها دو سال پیش از ژاپنیها کار ساخت اولین ناو هواپیمابر را آغاز کردند، اما ژاپن ناو خود را دو سال زودتر از انگلیسیها عملیاتی کرد. ژاپن ابرقدرت دریایی بود و بیش از هر کشور دیگری، حتی آمریکا، ناو هواپیمابر داشت؛ ناوهایی که به واسطه عدم برخورداری از ساختارهای دفاعی مناسب، اغلبشان در جنگ جهانی دوم هدف قرار گرفتند و غرق شدند. تصاویر این ناوهای هواپیمابر و طول ساختارشان را میبینید.
کد خبر: ۱۲۰۵۱۴۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۲۶
وقایع اتفاقیه
عملیات بارباروسا | Operation Barbarossa | Unternehmen Barbarossa که با عنوان تهاجم آلمان به اتحاد جماهیر شوروی نیز شناخته میشود، اسم رمز یورش ورماخت (نیروهای مسلح آلمان) و برخی متحدانش در نیروهای محور به اتحاد جماهیر شوروی در جریان جنگ جهانی دوم بود که بهعنوان بزرگترین و گستردهترین یورش نظامی تاریخ در روز یکشنبه 22 ژوئن 1941 آغاز شد. این عملیات قصد داشت هدف ایدئولوژیک آلمان برای تصرف سرزمینهای غربی شوروی بهعنوان فضای حیاتی و جای دادن نژاد آلمانی در آن را به منصه اجرا بگذارد. هدف آلمانیها از طرح جامع برای شرق بهدست آوردن منابع نفتی قفقاز و همچنین اراضی کشاورزی شوروی بود. در طول عملیات بارباروسا، حدود سه میلیون نیروی مهاجم (بزرگترین نیروی تهاجمی در تاریخ نظامی) در جبههای بهطول 2900 کیلومتر با قریب به 600 هزار خودرو و 625 هزار اسب، به شوروی حمله بردند. این تهاجم نقطه اوج جنگ جهانی دوم بهلحاظ جغرافیایی و نظامی بود. آغاز این عملیات موجب گشوده شدن جبهه شرقی جنگ برای آلمان گردید؛ جبههای که بیشترین شمار نیروها نسبت به هر جبهه دیگری در تاریخ را به خود دید و تأثیر بسزایی بر سیر جنگ جهانی دوم و تاریخ سده بیستم داشت. در جریان این عملیات نیروهای آلمانی با جلوداری چهار گروه زرهی زیر چتر پشتیبانی هوایی لوفتوافه، با غافلگیر کردن ارتش سرخ در مجموعهای از حملات متوالی، در مدتی کوتاه یعنی کمتر از شش ماه، پیشروی سریعی در سه محور راهبردی شمالی، مرکزی و جنوبی در عمق 1000 تا 1200 کیلومتری تا حومه لنینگراد، مسکو و روستوف-نا-دونو صورت دادند. نیروهای آلمانی با اجرای تاکتیک جنگ برقآسا در اعماق خطوط دفاعی دشمن در مجموع بیش از سه میلیون سرباز ارتش سرخ شوروی را به اسارت گرفتند. با وجود موفقیتهای اولیه، تهاجم آلمان به مشکلات عدیدهای همچون معضلات ترابری و تدارکاتی، کاستیهای طراحی عملیاتی و زمستان روسیه گرفتار شد. در پایان این عملیات در دسامبر 1941، نیروهای آلمانی با شکست در نبرد مسکو و ضدحمله زمستانی شوروی از حومه پایتخت به عقب رانده شدند. آلمانیها با اطمینان بالایی انتظار فروپاشی سریع ساختار حاکمیت و مقاومت در شوروی همانند لهستان و فرانسه را داشتند اما حکومت شوروی و ارتش سرخ با نجات از تهاجم اولیه، دشمن را وارد یک جنگ فرسایشی نمودند؛ جنگی که آلمان با محدودیت در منابع مادی و انسانی مهیای آن نبود. نیروهای فرسوده ورماخت با از دست دادن ابتکار عمل، دیگر قادر به رسوخ در عمق سرزمینهای شوروی نبودند و در نهایت متحمل شکست قطعی شدند. تصاویر رنگی عملیات بارباروسا را در تابناک میبینید.
کد خبر: ۱۲۰۰۱۶۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۰۱
وقایع اتفاقیه
احتمالاً شنیدهاید که هویج بر تقویت بینایی تاثیر دارد؟ جالب است که بدانید این کمپین تبلیغاتی بود که بریتانیا همزمان با جنگ جهانی دوم برای ترغیب مردم این کشور به خوردن مواد غذایی کم ارزشی که در این کشور تولید میشد، شکل داده شد و خیلی سریع عالم گیر شد. جزئیات این ماجرای تاریخی را میبینید.
کد خبر: ۱۱۹۵۸۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۰۸
وقایع اتفاقیه
بلیتسکریگ | Blitzkrieg اصطلاحی است که برای توصیف روشی از جنگ تهاجمی طراحی که برای وارد آوردن ضربه سریع و متمرکز به دشمن با استفاده از نیروهای متحرک و قابل مانور از جمله تانک های زرهی و پشتیبانی هوایی طراحی شده است. چنین حمله ای به طور ایده آل منجر به پیروزی سریع می شود و از دست دادن سربازان و توپخانه را محدود می کند. بلیتسکریگ که توسط آلمان نازی در ابتدای جنگ جهانی به صورت گسترده استفاده میشد، بسیار مؤثر بود زیرا برای ایجاد بی نظمی در بین نیروهای دشمن از طریق استفاده از نیروهای متحرک و قدرت آتش متمرکز محلی طراحی شده بود. تصاویر رنگی شده یکی از این حملات را در تابناک میبینید.
کد خبر: ۱۱۹۵۶۶۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۰۷
چرتکه
در ادامه پاسخ به این سؤال که چرا چین سریعتر از آمریکا و بازندگان جنگ جهانی دوم سریعتر از برندگانش رشد کردند، به یک خاصیت مهم سرمایه در فرایند تولید میرسیم. با استفاده از مدل بسیار ساده «سولو» برای رشد اقتصادی توضیح خواهیم داد که سرمایه فیزیکی -ماشینآلات، کارخانهها، جادهها و غیره- چه نقشی در تولید و رشد ایفا میکنند و چرا بازندگان جنگ جهانی دوم همچون ژاپن و آلمان سریعتر توسعه یافتند؟ جزئیات را در این ویدیو میبینید.
کد خبر: ۱۱۹۴۸۰۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۰۳
وقایع اتفاقیه
«ورماخت | Wehrmacht» به معنای لغوی نیروی دفاعی، عنوان اطلاقی به نیروهای مسلح یکپارچه کشور آلمان در دوره رایش سوم از سال 1935 تا 1945 بود. پس از جنگ جهانی اول و انعقاد پیمان ورسای، آلمان وادار به محدود نگاه داشتن شمار قوای نیروی زمینی خود به صد هزار نفر و نیروی دریایی خود به پانزده هزار نفر شد. در اختیار داشتن توپخانه سنگین برای نیروی زمینی آلمان ممنوع شده، خدمت وظیفه عمومی ملغی گشته و نیروی هوایی این کشور نیز منحل گردید. آلمان نیروی مسلحی تحت عنوان «رایشسور» به رهبری هانس فن زکت و بهترین و خبرهترین نیروهایش تشکیل داد. بر مبنای بند 160 پیمان ورسای، این کشور میبایستی از رایشسور انحصارا جهت «حفظ نظم درون اراضی آلمان و به عنوان پلیس مرزی» استفاده مینمود. این تعریف از کارایی که قصد داشت نیروی زمینی آلمان را صرفاً به یک نیروی پلیس بدل کند، هیچگاه در آلمان مورد پذیرش واقع نشد. ورماخت پس از زیر پا نهاده شدن محدودیتهای اعمال شده توسط پیمان ورسای، با استفاده از هسته و ساختار رایشسور پدید آمد و به سرعت گسترش یافت. ورماخت توسط ستادی تحت عنوان فرماندهی عالی ورماخت، هدایت و شامل هیر (نیروی زمینی)، کریگسمارینه (نیروی دریایی) و لوفتوافه (نیروی هوایی) میشد. مجموعا حدود 18 میلیون نفر در طول حیات آن در ورماخت خدمت کردند. تصاویر رنگی از نبردهای نیروهای ورماخت در جنگ جهانی دوم را میبینید.
کد خبر: ۱۱۹۴۷۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۰۳
وقایع اتفاقیه
نبرد استالین گراد | Battle of Stalingrad یکی از طولانیترین، مهلکترین و سرنوشت سازترین نبردهای جبهه شرقی جنگ جهانی دوم بود. در این نبرد نیروهای ورماخت و متحدانش که در جریان تهاجم آلمان به شوروی، به منظور سلطه بر شهر استالینگراد در کرانه رود ولگا، به آن یورش برده بودند، پس از چندین ماه درگیری خونین، با ضد حمله ارتش سرخ به محاصره درآمدند تا در نهایت روز 3 فوریه 1943 میلادی شکست خورده و فیلدمارشال فریدریش پائولوس، فرمانده ارتش ششم ورماخت به همراه 2500 افسر عالیرتبه از جمله 25 ژنرال و بیش از صدهزار درجه دار و سرباز تسلیم ارتش سرخ شدند. از این نبرد با 2.2 میلیون سرباز در طول دوران درگیری و 1.2 تا 2 میلیون کشته و زخمی به عنوان یکی از بزرگترین و خونبارترین درگیریهای نظامی تاریخ و نقطه بازگشت جبهه شرقی یاد میشود. تصاویر رنگی آلمانها از نبرد استالین گراد را میبینید.
کد خبر: ۱۱۹۴۰۰۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۲۹
وقایع اتفاقیه
یکی از دلایل موفقیت اولیه ارتش آلمان نازی در جنگ جهانی دوم و فتح بخش وسیعی از اروپا، استفاده از یک استراتژی نظامی تحت عنوان بلیتسکریگ | Blitzkrieg به معنای «جنگ برقآسا» است. پیروزی خارقالعاده آلمان در نبرد فرانسه با عملیات «زیشلاشنیت» (برش داس) تنها در عرض دو هفته، سبب تغییر بنیادین نگاه افسران آلمانی به مفهوم بلیتسکریگ و دگرگونی ماهیت جنگ در نبردگاه شد. این تاکتیک نظامی البته با پشتیبانی هوایی معنا پیدا میکرد و نیاز به زرهی وسیعی داشت و وقتی متفقین زیرساخت تولید زرهی آلمان را هدف قرار دادند و قدرت هوایی آلمان رو به کاهش گذاشت، جنگ برق آسا ناممکن شد. در این ویدیو با نحوه اجرای این نبردهای سریع مرگبار آشنا میشوید.
کد خبر: ۱۱۹۳۸۰۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۲۸
کد خبر: ۱۱۹۳۷۴۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۲۸
یکی از سلاح هایی که در جنگ های مدرن می توان به سختی از آن دفاع کرد تانک است. تانک هایی که سرعت، حفاظت و قدرت آتش را با هم ترکیب می کنند، می توانند به سرعت در میدان نبرد حرکت کرده، ضربات را تحمل کرده، با توپ و مسلسل با نیروهای دشمن درگیر شده و به عمق خطوط دشمن نفوذ کنند.
کد خبر: ۱۱۹۳۵۹۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۲۷
وقایع اتفاقیه
اشغال ایران در جریان جنگ جهانی اول و جنگ جهانی دوم که به مرگ میلیونها ایران بر اثر حوادث متعدد از جمله چندین قحطی منجر شد، متاثر از اشتباهات محاسباتی حاکمان قاجار و رضاشاه بود. این موضوع که رضا پهلوی در اشتباه محاسباتی تاریخی با نزدیک شدن به هیتلر، زمینه ساز اشغال ایران و سقوطش از قدرت و تبعیدش شد، اسباب تحقیر محمدرضا پهلوی شده بود؛ تحقیری که نقطه اوجش نشست تهران سران متفقین در تهران بدون اطلاع از حکام ایران بود. محمدرضا پهلوی در بخشی از سخنرانی که کنگره انقلاب سفید در سال 1351در سالن ورزشی هفت تیر تهران داشت، این تحقیر تاریخی را در سخنرانی تلخ یادآور شد. در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۱۱۹۱۹۷۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۱۷
وقایع اتفاقیه
پس از اشتباه محاسباتی تاریخی رضا شاه در نزدیک شدن به هیتلر که هیتلر نیز در پاسخ، عکس خود را امضاء کرد و برای شاه فرستاد، ایران عملاً به عنوان متحد آلمان از سوی متفقین شناسایی شد. در نتیجه ایران تا پایان جنگ جهانی دوم یعنی 1945 معادل 1324 تحت اشغال متفقین با محوریت انگلیس و شوروی و با مشارکت سربازان آمریکایی و هندی بود و ایران شاهراه ارسال سلاح و آذوقه برای سربازان روس در جنگ با آلمان نازی بود. تصاویر صامتی که اکنون میبینید توسط یک سرباز آمریکایی در سال 1324 و اواخر اشغال ایران گرفته شده است. این تصاویر که ظاهراً در سالهای اخیر رنگی شده، از کیفیت قابل توجهی برخوردار است و سبک زندگی مردم ایران در هشتاد سال پیش را به خوبی روایت میکند. این ویدیو را در تابناک میبینید.
کد خبر: ۱۱۹۱۰۳۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۱۲
وقایع اتفاقیه
پس از دومین انفجار هستهای در ناگاساکی و اعلام جنگ شوروی به ژاپن علیرغم پیمان بیطرفی ژاپن و شوروی، امپراتور ژاپن تصمیم گرفت شرایط تسلیم مطرح شده در اعلامیه پوتسدام را بپذیرد. اعلامیه پوتسدام التیماتومی بود که بیان میکرد اگر ژاپن تسلیم نشود، ممکن است منجر به انهدام کامل و بیدرنگ آن کشور شود. علیرغم تصمیم امپراتور افرادی در ژاپن حاضر به پذیرش تسلیم نبودند و یک کودتای نافرجام جهت اجتناب از تسلیم شدن ژاپن نیز در آن ساعات مهم رخ داد اما بالاخره هیروهیتو با سخنرانی که از طریق رادیو پخش شد تصمیم خود را به گوش مردم خود و متفقین رساند. ترجمه این سخنرانی را در «تابناک» میبینید.
کد خبر: ۱۱۷۰۵۴۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۲۰
وقایع اتفاقیه
در 1924 شورای نظامی اتحاد جماهیر شوروی استفاده از سگها برای مقاصد نظامی را تصویب کرد که شامل طیف گسترده ای از وظایف مانند نجات، ارائه کمک های اولیه، ارتباطات، ردیابی مینها و مردم، کمک به جنگ، حمل غذا، دارو و سربازان مجروح با سورتمه و انهدام اهداف دشمن بود. ایده استفاده از سگها به عنوان مینهای متحرک در دهه 1930 همراه با طراحی مین متناسب با سگها شکل گرفت و یک مدرسه تخصصی تربیت سگ در استان مسکو تاسیس شد که به سرعت به دوازده مدرسه توسعه یافت و سه مدرسه به صورت تخصصی سگهای ضد تانک آموزش میدادند. مینهای 10 تا 12 کیلوگرمی که روی کمر سگها قرار داده میشد، یک اهرم چوبی به ارتفاع حدود 20 سانتی متر (7.9 اینچ) داشت. وقتی سگ زیر تانک شیرجه زد، اهرم به زیر تانک برخورد میکرد، فیوز مین را به کار میانداخت و مین منفجر میشد. از آنجایی که قسمتهای زیرین شاسی خودروهای زرهی آسیب پذیرترین ناحیه این خودروها بود، امید میرفت که انفجار باعث از کار افتادن خودرو شود. در اوج این پروژه در جنگ جهانی دوم در 1941 و 1942، بیش از 40 هزار سگ آموزش داده شده بود. از اولین گروه از 30 سگ، تنها چهار سگ موفق شدند بمبهای خود را در نزدیکی تانکهای آلمانی منفجر کنند و خسارت نامعلومی به آنها وارد شود. شش نفر پس از بازگشت به سنگرهای شوروی منفجر شدند و سربازان کشته و زخمی شدند. این سگها چند چالش در پی داشتند. نخست اینکه گروهی از سربازان شوروی از جنگیدن سرباز میزنند و به جای آن سگ میفرستادند. دوم اینکه شوروی ها به جای تانکهای آلمانی که موتورهای بنزینی داشتند، از تانکهای موتور دیزلی خود برای آموزش سگها استفاده کردند. از آنجایی که سگها بر حس بویایی حاد خود تکیه میکردند، سگ ها به جای تانک های آلمانی با بوی عجیب، به دنبال تانکهای آشنای شوروی بودند که نتیجه فاجعه بار بود. پس از سال 1942، استفاده از سگهای ضد تانک توسط ارتش سرخ به سرعت کاهش یافت و مدارس آموزشی به سمت تربیت سگهای مینیاب سوق داده شدند. دیگر کشورها نیز تلاشهای ناموفقی داشتند. ارتش امپراتوری ژاپن حدود 25000 سگ را از متحد خود آلمان دریافت کرد و چندین مدرسه تربیت سگ در ژاپن و یک مدرسه در نانجینگ چین ایجاد کرد. در سال 1943، نیروهای ایالات متحده به فکر استفاده از سگهای مسلح علیه استحکامات افتادند. هدف این بود که سگی به پناهگاه حامل بمب برخورد کند که سپس با یک تایمر منفجر شود. سگها در این برنامه مخفی در فورت بلووار آموزش داده شدند. به سگهایی که «گرگهای تخریب» نامیده میشدند، آموزش داده شد که به سمت یک پناهگاه بدوند، وارد آن شوند و در حالی که منتظر یک انفجار شبیهسازی شده هستند، بنشینند. هر سگ مانند روش روسی بمبی را در کیسه روی بدن خود حمل میکرد اما در طول آموزش، سگها اغلب بدون ورود به پناهگاه یا منتظر ماندن در آنجا برای مدت زمان فرضی به سمت فرستندهها برمیگشتند که باعث تلفات خودی میشد. بیم آن میرفت که در نبرد واقعی، سگها که بیشتر از همه از آتش دشمن میترسند، بازگردند. تلاشها برای ادامه برنامه در سالهای 1944 و 1945 شکست خورد. تصاویر نادر از سگهای ضدتانک شوروی در جنگ جهانی دوم و نحوه عملکردشان را در «تابناک» میبینید.
کد خبر: ۱۱۶۵۰۹۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۰۳
وقایع اتفاقیه
محاصره 872 روزه لنینگراد (سن پترزبورگ) دومین شهر بزرگ و از مراکز مهم صنعتی شوروی، یکی از مهمترین رویدادهای جنگ جهانی دوم بود و تصرفش یکی از اهداف سهگانه عملیات بارباروسا بود که منجر به مرگ بیش از یک و نیم میلیون غیرنظامی از گرسنگی شد، ولی نهایتا شوروی موفق شد شهر را حفظ کرده و آلمانیها را عقب براند. در این مستند کوتاه به روایت خاطرات افرادی پرداخته میشود که از این محاصره زیر بمباران و سرمای منفی چهل درجه جان سالم به در بردند. برای نخستین بار با زیرنویس فارسی در تابناک میبینید.
کد خبر: ۱۱۶۲۰۴۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۱۱
وقایع اتفاقیه
فیلم مستند کوتاه رژه پیروزی ساخت سال 1945 به کارگردانی نیکولای سولوویف رویداد رژه پیروزی شوروری در مسکو را به تصویر میکشد. این رژه طولانیترین و بزرگترین رژهای است که تاکنون در میدان سرخ برگزار شده است و 40 هزار سرباز ارتش سرخ و 1850 خودروی نظامی و سایر تسلیحات نظامی در آن شرکت داشتند. این رژه در روزی بارانی و به مدت 2 ساعت در 24 ژوئن سال 1945، نه ماه بعد از تسلیم آلمان برگزار شد. این مستند را با زیرنویس فارسی نریشن روسی آن در تابناک ببینید.
کد خبر: ۱۱۶۰۲۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۸
وقایع اتفاقیه
هفت دسامبر 1941، ژاپن در حملهای غافلگیرانه به بندر پرل هاربر در آمریکا حمله و با این کار آمریکا را رسما وارد جنگ جهانی دوم کرد. آمریکا تا آن زمان در مورد ورود به جنگ جهانی مردد بود ولی ژاپنیها بر این باور بودند که آمریکا دیر یا زود وارد جنگ خواهد شد و یک حمله غافلگیرانه به ژاپن در برابر آمریکا در جبهه اقیانوس آرام برتری خواهد داد. در این ویدیو تصاویر تاریخی حملهٔ دولیتل که با نام یورش توکیو نیز شناخته میشود خواهید دید. این عملیات آمریکاییها در واکنش به حمله ژاپن به پرل هاربر را انجام شد و در آن با ناوهای هواپیما بر به ژاپن حمله میشود. جزئیات این حمله را با ترجمه فارسی در «تابناک» میبینید.
کد خبر: ۱۱۵۹۷۸۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۶
وقایع اتفاقیه
در روز 8 می 1945 آلمان به طور رسمی و بدون قید و شرط تسلیم نیروهای متفقین شده و جنگ جهانی دوم در اروپا پایان یافت. از آنجا که ژاپن همچنان به مقاومت ادامه میداد، این روز را روز پایان جنگ جهانی دوم نمیدانند و با نام روز پیروزی در اروپا شناخته میشود. در این ویدیو نطق رادیویی استالین که در آن خبر پیروزی بر آلمان را به مردم شوروی میدهد به همراه تصاویری از نبرد برلین با زیرنویس فارسی در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۱۱۵۹۵۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۵