بازدید 4532

برخی فکر می کنند تولد فرزند نابینا یعنی فاجعه

گفت و گو با قائم مقام انجمن نابینایان کشور
کد خبر: ۸۴۳۱۳۶
تاریخ انتشار: ۲۴ مهر ۱۳۹۷ - ۱۲:۰۴ 16 October 2018
رضا رحیمی/ روز جهانی نابینایان، بهانه ای است تا رسانه ها و افکار عمومی هر چند برای دقایقی کوتاه در میان همه موضوعات روزمره، به مسائل و دغدغه های این قشر از جامعه توجه کنند و اقدامات صورت گرفته و نگرفته خود در این حوزه را مرور کنند؛ قشری توانمند و خلاق که علی رغم توانمندی های فراوان، قربانی بی توجهی مسئولانی می شوند که این قشر پر شمار را نمی بینند.

به گزارش «تابناک»، 15 اکتبر، مصادف با 23 مهرماه در تقویم جهانی برابر است با روزی به نام «عصای سفید» که نشان از توجه و دغدغه جهانی به قشر نابینا در کشورهای مختلف است. این روز در ایران نیز همه ساله گرامی داشته می شود و فرصتی است تا توجه مردم و مسئولان به مشکلات، نیازمندیها و نیز توانمندی این گروه از جامعه بیشتر شود.

جامعه ای که از آنها سخن به میان است، جمعیتی بالغ بر 115 هزار نفر را تنها در کشور ایران شامل می شود و این جمعیت فراوان خود گویای لزوم توجه ویژه به مسائل مرتبط با آنان است؛ جمعیتی که به دلیل برخی بی مهری ها و قوانین محدود کننده چندان امکانی برای حضور موثر در جامعه ندارند و استعدادهای نهفته آنها تلف می شود.

«تابناک»، به همین بهانه با منصور شادکام، قائم مقام انجمن نابینایان ایران گفت و گویی را ترتیب داد که مشروح آن در ادامه می آید.

-جناب شادکام، ضمن عرض سلام و وقت بخیر و تبریک به مناسبت روز جهانی نابینایان، لطفاً برای شروع در مورد مشکلات و سختی هایی بفرمایید که جامعه نابینای کشور را آزار می دهد؟

به نام خدا؛ من هم خدمت شما و همکارانتان سلام عرض می کنم و روز جهانی عصای سفید را به همه نابینایان و کم بینایان کشور تبریک می گویم.

در مورد موضوع مهمی که به آن اشاره کردید، اجازه بدهید سه شاخص مهم را متذکر شوم. نخست بحث ارتقاء فرهنگ جامعه، دوم حرفه آموزی و سوم اشتغال که باید مورد توجه و تأکید مسئولان و مردم باشد، اما متأسفانه شاهد هستیم که در بسیاری از موارد نسبت به این موضوعات توجه کافی صورت نمی گیرد.

-منظور شما از فرهنگ سازی در حوزه نابینایان دقیقاً چیست؟

هنوز بسیاری از جامعه ایرانی نسبت به نیازها، توانمندی ها و خصوصیات نابینایان آگاهی ندارند و در این مسیر رسانه های جمعی و گروهی اقدام موثری ترتیب نداده اند. وظیفه رسانه ها و مسئولان این است که در روز و ماه های مختلف نسبت به آگاه سازی جامعه در مورد معلولان و نابینایان اقدام کنند و تنها به یک روز مشخص اکتفا نکنند.
باو پذیر نیست اما در حال حاضر نیز در بسیاری از روستاها و شهرهای کشور، تولد یک فرزند نابینا به عنوان یک فاجعه و مصیبت تلقی می شود و به این افراد به عنوان کسانی نگاه می شود که هیچ راه و چاره ای برای زندگی بهتر ندارند؛ این شرایط موجب می شود که نابینایان جامعه منزوی، افسرده و غیرفعال باشند و علی رغم توانمندی های فراوان به افزایش مشکلات خود و جامعه دامن بزنند.

این شرایط در حالی است که نباید به نابینایی به عنوان یک نقص نگاه کرد. چرا که این افراد نیز دارای توانمندی های خارق العاده ای هستند که شناسایی و بارورسازی آن می تواند زمینه بسیاری از اتفاق های خوب در جامعه باشد. از این روست که می گویم، بزرگ ترین نقص ما در جامعه عدم فرهنگ سازی در حوزه نابینایان است.

در حال حاضر ما چیزی حدود پنج هزار دانشجوی نابینا در مقاطع تحصیلی مختلف داریم و جمع زیادی از افراد نابینای کشور حافظ کل قرآن کریم هستند. بسیاری از افراد نابینا نیز در حوزه صنایع دستی فعالیت می کنند و حتی تابلو فرش های نفیسی را تولید می کنند که باورش برای بسیاری از شهروندان عادی جامعه دشوار است؛ مجموعه اقداماتی که گویای توانمندی‌های بی نظیر این گروه از جامعه است و باید مورد توجه جدی مسئولان قرار گرفته و در مورد آن اطلاع رسانی شود.

- شما از موضوع حرفه آموزی به عنوان دومین دغدغه مهم قشر نابینایان یاد کردید. لطفاً بیشتر توضیح دهید؟

حرفه‌آموزی هدفمند نابینایان و کم بینایان کشور یکی از مهم‌ترین مسائلی است که در سال های گذشته نسبت به آن بی توجهی شده است. بسیاری از نخبگان نابینای کشور اکنون دارای مدارج عالیه تحصیلی در رشته هایی مثل علوم انسانی، علوم روانشناسی، علوم تربیتی و غیره هستند که کمکی به اشتغال آنها در عالم واقع نکرده است و آنها با مدارک خود موفق به کسب شغل مناسب نشده اند. این در حالی است که اگر از همان ابتدا آموزش به این نخبگان به صورت هدفمند صورت می‌گرفت اکنون ما با مشکل بیکاری تحصیل کردگان و نخبگان نابینا روبه‌رو نبودیم.

-دقیقا می توانید منظورتان از آموزش هدفمند را توضیح دهید؟

بله، در بسیاری از حوزه‌ها مثل صنایع دستی، تولید فرش دستباف، تولید سفال، گلیم، تولید کیف و بسیاری از موارد دیگر نابینایان امکان فعالیت های هنری و دستی بسیار بالایی دارند و اکنون نیز جمعیت قابل توجهی از نابینایان در این حوزه ها فعالیت می کنند. اگر ما تصمیم به آموزش حرفه های هدفمند و مورد نیاز جامعه به جمعیت نابینای کشور بگیریم و پس از آموزش نسبت به بازاریابی محصولات تولیدی آنها نیز اقدام کنیم می توان بخش عمده ای از مشکلات مورد توجه جمعیت نابینا به خصوص در حوزه اشتغال را برطرف کرد
 
 از شما می‌پرسم در کشور ما به صورت سالانه چند همایش نشست و برنامه گروهی برگزار می شود؟ در چند برنامه به حاضرین هدایای گرانب هایی اهدا می شود؟ آیا نمی‌توان با یک برنامه ریزی هدفمند و در راستای اقتصاد مقاومتی تولیدات جمعیت معلول و نابینای کشور را خریداری و در همایش های مختلف و برنامه های دولتی و خصوصی توزیع کرد؟

-از اشتغال به عنوان شاخص ودغدغه سوم نابینایان کشور یاد کردید؟ بفرمایید دقیقاً در این حوزه باید چه اقدامی از سوی مسئولان صورت بگیرد؟
بحث بعدی بحث اشتغال نابینایان است که اگر دو موضوع مهم قبلی یعنی فرهنگ سازی و حرفه آموزی مورد توجه و دغدغه مسئولان قرار بگیرد تا حدود زیادی به شکل سیستماتیک حل خواهد شد. البته در این رابطه از آیین نامه و قانون هایی که دولت و مجلس شورای اسلامی تنظیم کرده اند نیز نباید غافل شد. به صورت مشخص اشاره من به قانون حمایت از معلولان کشور است که بر اساس آن بودجه و امکانات مشخصی برای استخدام و همکاری نابینایان کشور با نهادها و ارگان های مختلف وجود دارد که اگر این اقدامات عملیاتی شود بخش عمده ای از مشکل اشتغال نابینایان حل خواهد شد.

-شما وضعیت خدمات رسانی ایران به نابینایان در مقایسه با کشورهای منطقه و توسعه یافته چگونه ارزیابی می کنید؟

زیرساخت‌ها و امکانات کشور ما برای رفاه جامعه از کشورهای توسعه یافته بسیار عقب‌تر و ناکافی است، اما در مقایسه با کشورهای خاورمیانه تا حدودی از آنها جلوتر هستیم. با این حال ما در کشورمان مشکلاتی به لحاظ زیرساختی داریم که عدم توجه به آنها جای سئوال دارد. هنوز در بسیاری از خیابان های کشور زیرساخت های شهری ما برای جامعه نابینا و کم‌بینا مناسب سازی نشده است و حتی دیگر معلولان نیز برای استفاده از آن مشکل دارند.

در این باره مشاهده می شود که حتی شهروندان نیز خود را ملزم به رعایت برخی اصول اساسی نمی بینند و برای مثال مغازه داران بدون رعایت وضعیت نابینایان، سایه بان مغازه خود را در پیاده رو به گونه ای طراحی می‌کنند که برای فرد نابینا مشکل ایجاد می شود. مدیران شهری نیز بعضاً چاله هایی در معابر عمومی حفر می کنند که بارها شاهد بوده ایم، برای افراد نابینا مشکل آفرین شده است.

مردم عادی و مدیران ما تصور می کنند خود و یا نزدیکانشان هیچ گاه به این شرایط دچار نخواهند شد. این در حالی است که برای بروز معلولیت و نابینایی در جهان چهار عامل ژن، جنگ، کهولت سن و حوادث طبیعی موثر است. یعنی ممکن است یکی از مسئولان و یا شهروندان سالم جامعه نیز در آینده و برای ادامه زندگی خود در سطح شهر به زیرساخت‌های مورد نیاز افراد معلول و نابینا نیازمند شود. اگر این نگاه در میان مسئولان ما حاکم شود قطعاً توجه آنها به این مسائل افزایش خواهد یافت.

-نظر کلی شما در مورد واکنش مسئولان به نیازهای جامعه نابینا و کم بینای کشور چیست؟

واکنش مسئولان به نیازهای جامعه معلول و نابینا باری به هرجهت است. از طرفی آنها تلاش می کنند اقدامات موثری برای حل مشکلات جامعه نابینا انجام دهند و از سویی شاهد هستیم که برخی اقدامات آنها نقض کننده حقوق این افراد است.

-یکی از مشکلات ماه های اخیر جامعه، موضوع افزایش قیمت ارز و دلار بود. این موضوع در زندگی جامعه نابینای کشور چه تأثیری گذاشت؟

قیمت ارز و دلار طبیعتاً روی کیفیت زندگی جامعه معلول و نابینای کشور نیز تاثیر منفی گذاشته است. نابینایان کشور نیازمند تجهیزات و وسایل مخصوصی مثل لپ تاپ، برجسته نگار هوشمند همراه، عصا و غیره هستند که بسیاری از موارد وارداتی است و افزایش نرخ ارز و دلار به افزایش قیمت آنها نیز منجر شده و نتیجه امکان خرید آن را برای این قشر از جامعه سخت تر کرده است.

-در مورد نقش نهادهای حمایتی مثل سازمان بهزیستی نظر شما چیست؟

سازمان بهزیستی و بسیاری از نهادهای حمایتی کشور در سال‌های گذشته اقدامات موثری برای کاهش مشکلات نابینایان کشور انجام داده اند، اما همانطور که گفتم واقعیت این است که بسیاری از اقدامات آنها دارای تناقض است و اشکالات مدیریتی که در ساختارهای ارتباطی کشور وجود دارد اجازه ارائه خدمات موثر را از این نهادها گرفته است.
 
-ممکن است مثال بزنید؟
برای مثال خرید تجهیزات و امکانات مورد نیاز نابینایان مثل دستگاه برجسته نگار هوشمند همراه به صورت متمرکز و یکجا صورت نمی گیرد. سازمان بهزیستی بودجه این موضوع را به استان ها می دهد و در برخی موارد نه تنها استان ها اقدام به خرید دستگاه مورد نظر نمی کنند بلکه بودجه را در محل دیگر صرف می کنند. از سویی نیز خرید محصول به صورت غیر متمرکز و پراکنده باعث افزایش هزینه ها می شود.

یک موضوع مهم دیگر این است که بسیاری از نهادهای حمایتی به ویژه در سطح استان ها از حضور مشاور نابینا و خبره در این حوزه بی بهره هستند و دقیقاً با نیازهای جامعه نابینای کشور آشنایی کامل ندارند.

-عملکرد شهرداری ها را در خدمت رسانی به نابینایان چگونه ارزیابی می کنید؟

نه تنها در دین اسلام و بر اساس آموزه های بزرگان دینی ما موضوع برابری افراد جامعه از امکانات تأکید شده است، بلکه قوانین جهانی نیز بر این موضوع تأکید دارد. با این حال زیرساخت و خدمات شهری، تفریحی، ورزشی و... در شهرهای مختلف کشور به شکل یکسان در میان شهروندان توزیع نشده است و در این بین جامعه نابینای کشور کم برخوردارترین افراد هستند. ناوگان حمل و نقل عمومی برای استفاده نابینایان بسیار نامناسب است و پیاده روهای کشور نیز به خوبی برای استفاده این قشر ساخته نشده است.

-نظر شما در مورد نقش و عملکرد مجلس شورای اسلامی در رابطه با جامعه نابینای کشور چیست؟

نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز مثل دیگر مسئولان از سوی اقدامات قابل تأمل و شایسته در حق جامعه نابینای کشور داشته اند و از سویی برخی اقدامات آنها جای انتقاد دارد.

برای مثال تصویب قانون حمایت از جامعه معلولان کشور از آن دست اقداماتی است که جای تشکر دارد، اما از سویی تصویب قانونی در آیین نامه داخلی مجلس در ماده 28 که اجازه نامزدی و انتخاب افراد نابینا را به نمایندگان مجلس نمی دهد، از جمله اقداماتی است که از سوی نمایندگان مجلس صورت گرفته و جای نقد دارد. چرا یک نابینا نمی تواند خود را در معرض رأی و انتخاب مردم بگذارد؟ قطعاً حضور حتی یک نابینا در مجلس شورای اسلامی می تواند نقش مهمی در تصویب قوانین مرتبط با این جامعه در مجلس داشته باشد.

-جناب شادکام، از مشکلات و سختی ها گفتیم. اگر ممکن است کمی هم در مورد زیبایی ها و توفیقات جامعه نابینای کشور صحبت کنید؟

دقیقاً، این ها همه دلیل نمی‌شود که ما از توانمندی ها و موفقیت های نابینایان کشور غافل شویم. در همین روزها بازی های پارالمپیک آسیایی برگزار شد که تیم گلبال آقایان در آن قهرمان شد و تیم گلبال خانم ها نیز به مقام سومی دست یافت. در بسیاری از رشته‌های دیگر مثل جودو نابینایان کشور حرف اول را در آسیا زدند.

در مسابقات پارالمپیک جهانی برزیل نیز ما شاهد این بودیم که تیم فوتبال نابینایان کشور موفق به کسب عنوان نایب قهرمانی جهان شد. از سویی ما چیزی حدود ۱۰۰۰ دانشجوی کارشناسی ارشد و دکتری در کشور داریم و حافظان کل قرآن کریم نیز در میان نابینایان کم نیست. این موارد نشان می‌دهد این جمعیت نیروهای قابل و توانمندی هستند که می‌توانند در توسعه و پیشرفت کشور موثر و مفید واقع شوند.

-از وقتی که به ما دادید، ممنونم. لطفاً اگر سخنی در پایان باقی مانده است به آن اشاره کنید؟

من هم از شما سپاسگزام. لازم است در پایان به این موضوع اشاره کنم که در صورت بی توجهی به جامعه نابینای کشور و عدم مشارکت دادن این افراد در جامعه زمینه گوشه گیری آنها فراهم خواهد شد و با انزوا و گوشه گیری نابینایان، انواع بیماری ها به سراغ آنها خواهد آمد و شرایط به گونه ای پیش خواهد رفت که این افراد به جای نقش مثبت و سازنده، به جامعه هزینه های سنگینی تحمیل خواهند کرد.

سلام پرواز
خیرات نان
بلیط اتوبوس
تبلیغات تابناک
اشتراک گذاری
برچسب منتخب
# ماه رمضان # عید نوروز # جهش تولید با مشارکت مردم # دعای روز هجدهم رمضان # شب قدر