با نسبت قیمت به درآمد آشنا شوید

یکی از نسبت­ های مهمی که در مدیریت مالی ارزش­گذاران سهام و اوراق بهادار به آن توجه می­کنند نسبت قیمت به درآمد است.

P/E خلاصه شده نسبت قیمت سهم (  P مخفف Price ) به درآمد هرسهم (EPS  مخفف Earning per share) است. همان طور که از نام آن مشخص است برای محاسبه P/E ، قیمت فعلی سهم را بر درآمد هر سهم (EPS) تقسیم می ‌کنید.

درآمد هر سهم  (EPS) / قیمت سهم در بازار=  P/ E

برای محاسبه P/E آخرین قیمت روز سهام یک شرکت به سود هر سهم(EPS) آن تقسیم می‌شود. این سود می ­تواند EPS پیش­بینی –آینده ­نگر- یا EPS سال گذشته شرکت – گذشته­ نگر- باشد.

در واقع  نسبت قیمت به درآمدی که بر مبنای آخرین EPS محاسبه می ‌شود بعضاًP/E  دنباله دار نیز می ‌گویند. اما گاهی از EPS برآوردی برای محاسبه P/E استفاده می‌ شود، این EPS معمولا معرف سود برآوردی سال آینده است. در این صورت به P/E محاسبه شده P/E برآوردی یا پیشتاز گفته می‌ شود.

به لحاظ نظری، P/E  یک سهم به ما می‌ گوید که سرمایه‌ گذاران چند ریال حاضرند به ازای هر ریال سود یک شرکت پرداخت کنند. به همین جهت به آن ضریب سهام نیز می‌ گویند. به عبارت دیگر اگر P/E یک سهم ۲۰ باشد، به این معنی است که سرمایه‌ گذاران حاضرند ۲۰ ریال برای هر ریال از سود این سهم بپردازند.

قیمت سهام بازتاب انتظارات سرمایه ‌گذاران از ارزش‌ و رشد آینده شرکت است. اما باید توجه داشت که اندازه سود (EPS) معمولا مبتنی بر سود‌های  ( EPS)گذشته است. اگر شرکتی انتظار رشد دارد، بنابراین انتظار داریم که سودش نیز رشد کند. در نتیجه تفسیری بهتر از P/E  آن است که خوش بینی بازار از آینده رشد یک شرکت را باز تاب می ‌دهد.

اگر P/E شرکتی بالاتر از میانگین بازار یا صنعت باشد بدین معنی است که بازار در ماه‌ ها یا سال‌ های آینده انتظارات بزرگی از افزایش سودآوری سهم این شرکت دارد. شرکتی با P/E بالا باید سود‌های فزاینده ایجاد کند، در غیر این صورت قیمت سهمش سقوط خواهد کرد تا P/E آن به سمت میانگین بازار میل کند.

 P/E در مقایسه با قیمت بازار شاخص بهتری برای ارزش‌ گذاری سهم است. باید توجه داشت که نمی ­توان  P/E‌های دو شرکت کاملاً متفاوت را برای ارزش ‌گذاری بهتر آنها مقایسه کرد. به عبارت دیگر، تعیین بالا یا پایین بودن P/E بدون توجه به دو عامل اصلی بسیار دشوار است:

1-      نرخ رشد شرکت: آیا اندازه رشد گذشته شرکت ‌ها می‌ تواند معرف نرخ ‌های انتظاری از رشد آینده باشد؟ هر چند پاسخ این پرسش نمی‌ تواند صریح باشد اما در عمل سرمایه ‌گذاران برای پیش ‌بینی سود (EPS) و محاسبه P/E از نرخ‌ های رشد گذشته استفاده می ‌کنند.

2-     صنعت: مقایسه شرکت ‌ها تنها در صورتی سودمند است که به یک صنعت تعلق داشته باشند، مثلا شرکت ‌های صنعتی که عمدتاً دارای ضرایب P/E پایین هستند، رغم ثبات صنعت رشد پایینی دارند. از طرف دیگر شرکت ‌های تکنولوژی به دلیل انتظار رشد از P/E‌های بالایی برخور دارند.

در شرایطی که اقتصاد کشور تورم بالایی را تجربه می ‌کند طبعاً کالاها و هزینه‌ های استهلاک به دلیل بالا رفتن هزینه‌ های جایگزینی کالاها و تجهیزات در مقایسه با سطح عمومی قیمت ‌ها کم نمایی می ‌شود. بنابراین در زمان ‌های تورمی، P/Eها عموماً پایین‌تر می ‌آیند، زیرا بازار سودها را که به صورت ساختگی به بالا گرایش دارد تخریب شده و ناپایدار می‌ بیند.

بررسی P/E همانند تمامی نسبت‌ها در گذر زمان برای پی بردن به روند آن ارزشمند است. تورم، این بررسی را دشوار می‌کند، زیرا اطلاعات گذشته امروز از فایده مندی کمتری برخور دارند.

نتیجه ­گیری نهایی

·         محاسبه P/E  بسیار ساده است اما تفسیر آن عملاً بسیار دشوار است.

·         از لحاظ نظری، P/E یک سهم نشان می­ دهد که سرمایه ­گذاران چند ریال حاضرند به ازای هر ریال سود یک شرکت پرداخت کنند. به همین جهت به آن ضریب سهام نیز می ­گویند.

·         نسبت P/E تحلیلی (محاسبه شده بر اساس سود تحلیلی نه سود اعلامی) هر مقدار کم ­تر باشد بهتر است.

·         نسبت P/E بالا نشان می ­دهد عموم مردم انتظار سودآوری بهتری نسبت به وضعیت فعلی شرکت دارند.

·         P/E کل بازار سرمایه بر حسب ارقام بازارهای موازی از جمله نرخ سود بانکی در نظر گرفته می­ شود. به عبارتی چنانچه نرخ سود بانکی 20 درصد باشدP/E  با رقم 5 در بازار سرمایه نیز رقم منطقی خواهد بود.

·         نسبتP/E  می­تواند نسبت بازگشت سرمایه نیز تعبیر شود.P/E  عدد چهار نشان می­دهد بازگشت سرمایه عادی فرد چهار ساله است.

·         در تحلیل سهام باید به سود تحلیلی P/E گروه یا P/E بازارهای موازی جهت قیمت­ گذاری داد.

منبع: پایگاه خبری بازار سرمایه(سنا)