عملیاتی که اقتدار و ایستادگی رزمندگان ایرانی را به جهانیان ثابت کرد

دوران دفاع مقدس به واسطه گستردگی زمانی و مکانی جنگ، آکنده از رشادت‌های بی نظیر غیور مردانی است که عمدتاً در قالب عملیات‌های جنگی به وقوع پیوست و برگ‌های درخشانی را به خاطرات تاریخی ایران اسلامی اضافه کرد؛ عملیاتی چون عملیات قادر که با پیروزی رزمندگان ارتش جمهوری اسلامی ایران به پایان رسید و تعریفی جدید از اقتدار و ایستادگی به تصویر کشید.

به گزارش «تابناک»؛ سی و دو سال پیش در چنین روزی، ارتش جمهوری اسلامی ایران مستقل عملیات قادر را پس از عملیات بدر ترتیب داد و با رمز یا صاحب الزمان (عج) در محور سیدکان - چومان مصطفی به قلب دشمن زد تا مقدمات پیروزی‌های درخشانی را فراهم کند که بعد‌ها تا حدود زیادی نیرو‌های بعث عراق را در موضع ضعف همیشگی قرار بدهد.

البته استقلال ارتش در این عملیات، مانع از همکاری آن با سپاه پاسدران نبود و در تدبیر تازه فرماندهان جنگ هر یک از این دو سازمان در مراحل مختلف به یاری یکدیگر می‌شتافتند؛ چنان چه سپاه از توپخانه، هوانیروز، و نیروی هوایی ارتش کمک می‌گرفت، ارتش نیز از یگان‌های مانوری سپاه بهره می‌جست.

در این عملیات که سپهبد علی صیاد شیرازی، فرماندهی آن را بر عهده داشت و یگان‌هایی از سپاه و ارتش حضور داشتند، چندین لشکر از جمله لشکر قدس گیلان با دو گردان زرهی و یک گردان ادوات (گردان کمیل، گردان میثم، گردان ادوات (جند الله) شرکت فعال داشته و در پایان، هرچند موفقیتی که ایران در پی آن بود حاصل نشد، با اهداف بسیار خوبی در تاریخ هجدهم شهریور ماه سال هزار و سیصدو شصت و چهار به پایان رسید.

بنا به گفته‌های شهید صیاد شیرازی، فرمانده نیروی زمینی وقت ارتش، این عملیات نقش ارزنده‌ای در آینده نگری نسبت به دلاورمردان ارتشی داشت. ایشان در جلسه پایانی عملیات قادر اظهار کرد: من در این عملیات چیز‌هایی فهمیدم و تجربه کردم که در طول ۵ سال جنگ متوجه نشده بودم و توانایی و قدرت یگان‌ها و فرماندهانم را تجربه کردم.

در مورد جزئیات بیشتر این عملیات مهم اینکه با توجه به وضعیت منطقه وقوع، طراحی عملیات به سه مرحله تقسیم شد که می‌توان در یک نگرش کلی آن را به سه عملیات پی در پی به نام‌های قادر ۱، قادر ۲ و قادر ۳ بخش بندی کرد؛

عملیات قادر را باید از عملیات آفندی ارزشمند رزمندگان ارتش جمهوری اسلامی ایران و نهمین عملیات ارتش در پنجمین سال جنگ تحمیلی محسوب کرد.

این عملیات در بیست و چهارم تیرماه سال هزار و سیصد و شصت و چهار (قادر ۱) با هدایت و کنترل قرارگاه مشترک ارتش و سپاه (قرارگاه حمزه سید الشهدا) و با فرماندهی شهید سپهبد علی صیاد شیرازی در منطقه عمومی سیدکان با رمز "یا صاحب الزمان (عج) " آغاز شد و ۱۷ روز بعد (۸/ ۵/ ۱۳۶۴) به پایان رسید.

در عملیات قادر ۱، تیپ ۲۳ تکاور، تیپ ۲۸ پیاده کردستان، تیپ یکم لشکر ۷۷ پیاده خراسان، گردان تکاور لشکر ۶۴ ارومیه، تیپ ۵۵ هوابرد شیراز با کمک و پشتیبانی گردان‌های توپخانه، مهندسی، هوانیروز و نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و با همراهی و مشارکت رزمی و تاکتیکی یگان‌های سپاه پاسداران شرکت داشتند و توانستند ارتش رژیم بعثی عراق با یازده تیپ و دو لشر مجهز را به شدت درهم بکوبند و البته سرهنگ «حسن آبشناسان» فرمانده تیپ ۲۳ نوهد نیرو‌های تکاور ارتش در روند این عملیات به شهادت رسید.

در عملیات قادر ۲، علاوه بر تیپ ویژه شهدا، تیپ قدس سپاه نیز تحت امر عملیاتی قرارگاه حمزه قرار گرفت.

هشتم مرداد ماه سال هزار و سیصدو شصت و چهار، درگیری با تکبیر رزمندگان تیپ قدس که زیر ارتفاع سربله قرار داشتند، آغاز و در همان ابتدا چندین سنگر دشمن، پاکسازی و ارتفاع سرهویزه در محور راست عملیات و ارتفاع سربله در محور چپ عملیات توسط ایرانی‌ها تصرف شد؛ البته به دلیل پاتک‌های ارتش عراق که از زمین و هوا زده می‌شد و شدت آتش توپخانه و هلی کوپتر‌های دشمن، به حدی که نیرو‌های خودی نمی‌توانستند از سنگر‌های مستقر خارج شوند و عقبه‌ها مسدود شده بود و هیچ گونه کمکی به نیرو‌ها نمی‌رسید، هم چنین به دلیل واحد‌های پیاده دشمن که با آمادگی کامل به سوی نیرو‌های مستقر بر روی این ارتفاع هجوم می‌آوردند، نیرو‌های خودی مجبور به عقب نشینی شدند.

از نتایج عملیات قادر ۱ و ۲ می‌توان به دستیابی به پایگاه‌های منطقه و آزادسازی ارتفاعات باشکین، سرسپندار بربزین دوست وحصار دوست، تصرف بخشی از خاک عراق و نزدیک شدن به راه‌های اصلی و خطوط مواصلاتی دشمن ـ که به دلیل پاتک‌های سنگین مواضع تصرفی تثبیت نگردید ـ اشاره کرد.

همچنین انهدام یک تیپ از نیرو‌های بعثی که حدودا ۷۰۰ یا ۸۰۰ نفر می‌شدند و ۲۰ نفر نیز به اسارت درآمدند؛ به علاوه ۳ فروند هواپیما، ۴ دستگاه تانک، ۳ عراده توپ و ۶۷ دستگاه خودرو به همراه تعدادی از پایگاه‌ها وزاغه‌های مهمات از جمله ضایعات انهدامی رژیم بعثی عراق در این عملیات بود.

عملیات قادر ۳ نیز که دنباله عملیات‌های پیشین بود در هجدهم شهریور ماه سال هزار و سیصد و شصت و چهار آغاز شد. در محور چپ (برده بوک)، نیرو‌های ایرانی پس از ساعت‌ها کوه‌پیمایی با نیرو‌های دشمن درگیر شده و سنگر‌های اصلی آنان را منهدم ساختند و بلندترین قله‌های برده بوک را به تصرف درآوردند. در نتیجه نیرو‌های عراقی یا پنهان شده و یا در تاریکی فرار کردند. با روشن شدن هوا، توپخانه دشمن، منطقه را زیر آتش شدید خود قرار داد و برخی سنگر‌های تصرف شده مجددا توسط نیرو‌های عراقی اشغال شد.

در محور راست (حاج عمران)، نیرو‌های خودی پس از خنثی‌سازی قسمتی از میدان مین شروع به شکستن خط دشمن کردند، اما پس از پیشروی تا چومان مصطفی با واحد‌های زرهی و آتش شدید توپخانه دشمن مواجه و مجبور شدند عقب‌نشینی کنند. در نهایت در این عملیات بیش از ۱۵۰۰ تن کشته (در ارتفاع برده بوک، گلاله و دربند)، قریب ۲۰ تن اسیر و بیش از ۲۰ دستگاه تانک و صد‌ها خودروی مختلف منهدم شدند. هم چنین یک قرارگاه لشکر عراق و چندین انبار مهمات از بین رفت، یک فروند بالگرد نیز در منطقه پیران به علت نقص فنی سقوط کرد.

با توجه به آن چه گفته شد، عملیات قادر که در غرب شهر اشنویه ایران ـ شمالی‌ترین نقطه از خط جنگ با هدف آزاد‌سازی بلندی‌های منطقه معروف به کلاشین ـ اجرا و سرانجام منجر به آزادسازی بلند‌ی‌های «سر سپندار»، «کلازرده» و «بربرزیندوست» شد و رزمندگان جمهوری اسلامی توانستند در جبهه‌های جنگ تحمیلی فرهنگ اقتدار و ایستادگی خود را به نمایش بگذارند.