درحالی که براساس تازهترین آمار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ۴۶.۱ درصد دانشجویان (حدود نیمی ازآنها) در تمامی مقاطع گروه علوم انسانی مشغول به تحصیل هستند، اما نگاهی به اطلاعات منتشرشده درباره تولید علم جمهوری اسلامی ایران در پایگاه کلاریویت آنالتیکز (آی. اس. آی) نشان میدهد که سهم ایران از تولید علم علوم انسانی و اجتماعی دردنیا نسبت به تولید علم در علوم کشاورزی، علوم پایه، علوم فنی و مهندسی و علوم پزشکی پایینتر است.
به گزارش «تابناک»، با وجود اینکه درایران سهم تولید علم درعلوم انسانی نسبت به سایر شاخهها کمتر است، اما بر طبق نمودارهای پایگاه کلاریویت آنالتیکز (آی. اس. آی) این سهم طی سالهای اخیر رشد چشمگیری داشته است و اگرچه از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵ سهم ایران از تولید علم علوم انسانی و اجتماعی دنیا حدود ۰.۴ درصد بوده، این رقم در سال ۲۰۱۶ به ۰.۶ درصد رسیده است.
آخرین اطلاعات در سال ۲۰۱۸ هم دلالت بر سهم ۰.۷ درصدی ایران در این زمینه دارد یعنی طی سالهای اخیر سهم ایران در تولید علم علوم انسانی و اجتماعی رشد داشته است، اما با وجود رشد چشمگیرایران، سهم علوم انسانی در ایران نسبت به سهم سایر رشتهها قابل ملاحظه نیست و نشان از کم کاری محققان علوم انسانی در نگارش مقاله و حضور در همایشها و سمینارهای بین المللی دارد.
برای شفاف شدن نقش کم رنگ گروه علوم انسانی نسبت به سایر گروهها نگاه به آماری که ازسوی پایگاه کلاریویت آنالتیکز رسانهای شده است، راهگشاست براساس این آمار دارد مقالههای علوم کشاورزی که توسط محققان ایرانی چاپ شده در سال ۲۰۱۸، ۲.۷ درصد از سهم تولید علم، مقالههای علوم پایه ۲.۶ درصد، مقالههای علوم فنی و مهندسی ۳.۷ و علوم پزشکی ۱.۳ درصد از تولید علم در دنیا را به خود اختصاص داده اند درواقع میان ۵ گروه علمی نام برده شده، علوم انسانی با سهم ۰.۷ درصدی کمترین سهم از تولید علم را به خود اختصاص داده و گروه فنی و مهندسی با ۳.۷ درصد بیشترین سهم را داراست.
از سهم ۰.۷ درصدی گروه علوم انسانی در تولید علم، رشته علوم تربیتی بیشترین سهم و رشته حقوق کمترین سهم را به خود اختصاص داده اند به عبارت دیگر آمار پایگاه کلاریویت درباره تولید علم ایران در سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۸، نشان میدهد که رشته علوم تربیتی بیشتراز سایر رشتههای علوم انسانی در تولید علم سهیم است و رشته حقوق با ۱۰۹ مقاله کمترین میزان تولید علم ایران در گروه علوم انسانی را دارد و تنها ۰.۱ درصد در تولید علم دنیا سهم دارد.
آمار پایین مقالههای گروه علوم انسانی در آی اس آی درحالی است که آمار مجلات مربوط به این گروه در ایران بالاست و از یک هزار و ۲۷۳ نشریه علمی – پژوهشی و علمی ترویجی، تعداد ۷۰۲ مجله در گروه علوم انسانی و علوم اجتماعی قراردارند یعنی بیش از نیمی از مجلات پژوهشی کشور به انتشار و چاپ مقالههای گروه علوم انسانی میپردازند.
اما اهمیت حضور پررنگ دستاوردهای اساتید و محققان گروه علوم انسانی درنشریات و همایشهای خارجی در شرایطی افزایش مییابد که مشخص میشود از میان دانشگاههای کشور، ۷۸ دانشگاه، دانشکده و موسسه آموزش عالی دولتی دارای رشتههای علوم انسانی و علوم اجتماعی هستند و ۱۱۴ رشته علوم انسانی و اجتماعی در مقاطع کارشناسی پیوسته، کارشناسی و کاردانی دارای ظرفیت پذیرش دانشجو هستند و مقطع کارشناسی ارشد علوم انسانی دارای ۴۱ مجموعه رشته و در مقطع دکتری ۶۵ مجموعه رشته دارای ظرفیت پذیرش دانشجو هستند.
بنابراین اگرچه حضور محققان علوم انسانی و علوم اجتماعی در نشریات پژوهشی داخلی قابل توجه است، اما این محققان نقش پررنگی در میان محققان رشتههای علوم انسانی سایر کشورها ندارند و به نظر میرسد که محققان علوم انسانی به انتشار مقالات در نشریات علمی داخلی اکتفا کرده اند و تلاش چندانی برای انتشار مقالاتشان در نشریات خارجی از جمله مؤسسهٔ اطلاعات علمی (آی اس آی) به عنوان یکی از معروفترین موسسات علمی نمیکنند.
البته باید به این موضوع هم توجه شود که حضور پررنگ دستاوردهای گروه علوم انسانی درمجامع بین المللی باعث معرفی رشتههای علوم انسانی بومی شده هم میشود و میتواند کمک شایانی در شناساندن علوم انسانی اسلامی به محققان سایر کشورها کند.