ایران و توطئه‌های نفتی/قضیه ویلای لواسان چیست؟ /بازنده سربلند بودیم/چشم انداز کنونی بازار مسکن تا ۱۳۹۸

فصل‌الخطاب برای بهارستان، ارز۴۲۰۰ برای واردات‌ ممنوع، یوز‌های غرورانگیز، باز هم وعده تغییر کابینه، روسیه ـ عربستان ضد توافق اوپک، غیب شدن تندیس‌ها این بار در کرج، نمایش اعدام با طناب دار در خانه وحشت خیابان انقلاب، چهره‌های جوان در راه ورود به پاستور، کاهش اندک قیمت خودرو و مرثیه‌ای بر حجم بی سابقه نقدینگی از مواردی است که موضوع گزارش‌های خبری و تحلیلی روزنامه‌های امروز شده است.

به گزارش «تابناک» روزنامه امروز پنجشنبه ۳۱ خردادماه در حالی آخرین روز بهار امسال را سپری کردند که اصلی‌ترین عناوین صفحات اولشان، مربوط به بازی خوب روز گذشته تیم ملی مقابل اسپانیا و بیانات رهبر معظم انقلاب در جمع نمایندگان مجلس شورای اسلامی است. ممنوعیت ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات کالا‌های غیر ضروری و ترامپ و اوپک از دیگر موضوعاتی است که در صفحات نخست تعدادی از روزنامه‌ها مورد توجه سردبیران قرار گرفته است.

روزنامه ایران که به خاطر بازی شب گذشته چاپ دوم خود را نیز منتشر کرده است، در صفحه نخست تصویری از مسابقه ایران و اسپانیا را چاپ کرد و در کنار جمله ایرانیان با نمایش تحسین برانگیز تیم ملی احساس افتخار کردند عنوان قهرمانانه جنگیدند را تیتر یک کرد.

روزنامه کیهان عنوان هیچ ضرورتی ندارد به معاهداتی بپیوندیم که از اهداف آن‌ها آگاه نیستیم را از بین بیانات رهبر انقلاب در دیدار نمایندگان مجلس برجسته کرد. این روزنامه یادداشت روز امروزش با عنوان مرد موشکی و قمار سیاسی ترامپ! را به قلم محمدحسین محترم منتشر کرده است.

روزنامه اعتماد تصویری از زنگنه، وزیر نفت کشورمان را در نیم صفحه نخست خود گنجانده و واکنش شدید او به تبانی روسیه و عربستان را با عنوان اوپک زیر سایه سیاست منعکس کرده است. سرمقاله امروز این روزنامه نیز مرتبط با همین موضوع و با عنوان ایران و توطئه های نفتی توسط سید مهدی حسینی نوشته شده است.

روزنامه ابتکار با توضیح اینکه سفیر اسبق ایران در مقر اروپایی سازمان ملل، علت خروج آمریکا از شورای حقوق بشر را تشریح و عنوان کاغذ پاره‌های آمریکایی را تیتر یک صفحه نخست امروز خود انتخاب کرده است. این روزنامه همچنین بخشی از صفحه نخست خود را به گزارشی با عنوان تلخی آب دریا در کام خوزستانی‌ها که به خبر رایگان شدن آب مصرفی آبادان و خرمشهر مربوط است، اختصاص داده است.

در ادامه تعدادی از یادداشت‌ها و گزارش‌های منتشر شده در روزنامه‌های امروز را مرور می‌کنیم؛

ایران و توطئه‌های نفتی
سید مهدی حسینی در سرمقاله امروز روزنامه اعتماد با عنوان ایران و توطئه‌های نفتی نوشت: اهمیت سیاسی این دوره از نشست اوپک با توجه به خروج امریکا از برجام، اتحاد روسیه و عربستان و اعمال محدودیت‌های جدید بین‌المللی برای ایران بیش از پیش افزایش یافته و این نشست را به یکی از سیاسی‌ترین گردهمایی‌های اوپک تبدیل کرده است. در این میان اتحاد عربستان و روسیه بسیار عجیب به نظر می‌رسد گویی که سعودی‌ها پاداش پکیج قرارداد ٣٠ میلیارد دلاری همکاری‌های اقتصادی خود با روسیه را دریافت کرده‌اند. اینکه عربستان در جبهه مقابل ایران قرار گیرد کاملا طبیعی بوده و از دایره منطق روابط بین‌الملل در شرایط فعلی خارج نیست، اما هم‌کاسه شدن روس‌ها با سعودی‌ها قدری قابل تأمل است.

آن‌ها در منطقه شریک استراتژیک ایران هستند و بدیهی است که در وضعیت کنونی که امریکا از برجام خارج شده است نیز باید همکاری استراتژیک خود را در قالب اقتصاد به ویژه نقش‌آفرینی همسو با ایران در بازار نفت، نشان دهند.
اما روس‌ها منافع ملی خود را به منافع استراتژیک‌شان با ایران ترجیح داده‌اند و در این مقطع حساس پشت سر سیاست سعودی‌ها ظهر شده‌اند. درسی که ما از اتحاد این دو کشور می‌توانیم بگیریم این است که روابط بین‌الملل در سایه بده‌بستان‌ها و مذاکرات هدفمند برقرا شده و بهتر است ما نیز در یارگیری‌های سیاسی خود به این موضوع توجه داشته باشیم تا بدین شکل غافلگیر نشویم.

در اینکه ایران قادر است هر گونه توافق بر سر افزایش تولید نفت در اوپک را وتو کند شکی نیست، چون اعضای اوپک در این زمینه باید به اجماع برسند و هر کشور که با تصمیم اکثریت مخالفت کند می‌تواند این اجماع را غیر‌عملی کند. سوال اینجاست که آیا با توجه به اعلام آمادگی عربستان و روسیه برای افزایش تولید نفت یا به عبارت بهتر پر کردن جای خالی ایران در بازار، آنان در بلندمدت نیز قادرند نقش ایران را در بازار‌های جهانی کمرنگ کنند؟

معتقدم که پس از نشست اوپک این احتمال وجود دارد که برخی اعضا اجماع را رعایت نکرده و به گونه‌ای دیگر نفت مازاد را به بازار‌های جهانی عرضه کنند. تاکنون عربستان به امضای خود در اوپک پایبند بوده، اما با توجه به شرایط سیاسی پیش آمده این احتمال وجود دارد تا از عراق و روسیه به عنوان حربه استفاده کرده و به کمک آنان نفت بیشتری را در بازار عرضه کنند.
در کوتاه‌مدت عربستان و امریکا با تکیه بر ذخایر استراتژیک و تجاری‌شان قادرند کمبود نفت موجود را جبران کرده و به ایران فشار بیاورند به صورتی که امریکا از ذخایر استراتژیک خود استفاد کرده و آن را روانه بازار کند، اما عربستان مدعی شود که او توانسته با افزایش تولید به نظم بازار کمک کند. این ترفند عمری شش ماهه بیشتر نخواهد داشت و در بلندمدت بازار با کمبود نفت مواجه خواهد شد.

در این میان چگونگی حضور ما در بازار‌های جهانی یا نوع بازی‌مان می‌تواند اثر هر گونه تحریم یا محدودیت‌های بین‌المللی را کمرنگ کند. مهم‌ترین اقدام این است که ما به سمت افزایش ظرفیت تولید پیش برویم و میزان تولید نفت‌مان را افزایش دهیم. اینکه شما یک میلیون بشکه در روز تولید می‌کنید یا چهار میلیون بشکه، تاثیر زیادی در قدرت چانه‌زنی‌تان خواهد داشت.
اگر عربستان امروز توانسته به یک بازیگر بزرگ در اوپک تبدیل شود به این خاطر است که در سال‌های گذشته افزایش ظرفیت داده و اینک قادر است تا سقف ١٠ میلیون بشکه نفت در روز را به تولید برساند. از این رو لازم است تا سیاستگذاران نفتی ما از همین امروز به فکر افزایش ظرفیت خود باشند و با انعقاد قرارداد‌های گسترده میزان تولید نفت‌مان را افزایش دهند.

اینکه ما در قالب قرارداد‌های جدید نفتی اصرار می‌کردیم تا می‌توانیم باید از فضای برجام استفاده کنیم و قرارداد ببندیم به این خاطر بود تا بر اساس منافع ملی‌مان حرکت کنیم و قادر باشیم دست بازتری در مذاکرات نفتی داشته باشیم. کسانی که آن روز‌ها این قرارداد‌ها را زیر سوال بردند و با فشار‌های سیاسی و طومار‌نویسی‌های خود اجازه ندادند وزارت نفت در بستن قرارداد‌ها موفق باشد امروز باید پاسخگوی اقدامات اشتباه خود باشند. به هرحال نشست فعلی اوپک به قدری سیاسی شده که این امکان را به وجود خواهد آورد تا برخی اعضای آن به تعهد خود پایبند نباشند و در ادامه بخواهند در جهت افزایش تولید نفت و کاهش قیمت آن نقش‌آفرینی کنند.

قضیه ویلای لواسان چیست؟
شهروند در خبری درباره موضوعی که چند روز است در رسانه‌ها و فضای مجازی مورد توجه قرار گرفته نوشت: ماجرا از نامه یک تشکل دانشجویی اصولگرا شروع شد؛ تشکلی موسوم به جنبش عدالت‌خواه دانشجویی که خبر داده سرلشکر حسن فیروزآبادی، رئیس پیشین ستاد مشترک نیرو‌های مسلح ایران، از دستور‌های رهبری برای پس دادن ویلای ۱۰‌هزار متری در لواسان که ساکن آن است، خودداری کرده است. نامه از دادستان تهران خواسته تا سرلشکر فیروزآبادی را «ملزم» به تخلیه کند و هشدار داده در غیر این صورت حق اقدام انقلابی را برای اجبار فرد نامبرده به تخلیه ویلای لواسان برای خود محفوظ می‌داند.

این ملک در مالکیت ستاد اجرایی فرمان امام اعلام و گفته شده این ستاد حکم تخلیه آن را از قوه قضائیه گرفته، اما ماموران پلیس حکم را اجرا نکرده‌اند. هرچند دیروز رئیس پلیس تهران این موضوع را تکذیب کرده و گفته بود که هیچ حکمی در این زمینه به دست پلیس نرسیده است.

اما این اخبار درحالی منتشر شد که علاوه بر اظهارنظر چهره‌های سیاسی، بازتاب وسیعی در میان کاربران ایرانی شبکه‌های اجتماعی داشت. علیرضا زاکانی، از چهره‌های اصولگرا یکی از کسانی بود که به این موضوع واکنش نشان داد و در توییتر خود نوشت: «برای آقای فیروزآبادی متاسفم، تاسف بیشتری نیز بر مماشات قوه قضائیه، ستاد اجرایی فرمان امام و نیروی انتظامی در عدم برخورد قاطع با اجحاف بیت‌المال و بر زمین ماندن دستور رهبری در احقاق حق مردم دارم.»
بعد از دو روز از انتشار این خبر‌ها رئیس سابق ستاد کل نیرو‌های مسلح بالاخره واکنش نشان داد و گفت: اینجانب از هیچ مرجعی حکمی ولایی، قانونی یا قضائی برای تخلیه دریافت نکردم. این محل ٢٢‌سال به‌عنوان دفتر فوق‌سری رئیس ستاد کل استفاده می‌شد. او در توضیحاتی نوشت که «بدین‌وسیله سند تحویل محلی در لواسان ابتدای جاده کُند را که به دستور مقام معظم رهبری به اینجانب تحویل شده است، برای اطلاع ملت شریف ایران منتشر می‌کنم. محل تحویلی یک ساختمان مخروبه با حدود ٤ اتاق معمولی و بدون هرگونه امکانات زیر سقف شیروانی مربوط به حدود ٧٠ تا ١٠٠‌سال پیش است. ضمنا اینجانب از هیچ مرجعی حکمی ولایی، قانونی یا قضائی برای تخلیه دریافت نکرده‌ام.»

بازنده سربلند بودیم
بهمن فروتن کارشناس فوتبال در سرمقاله امروز آرمان بازی روز گذشته تیم ملی را موضوغ قرار داد و نوشت: دیشب یک بازی خیلی خوب دیدیم. بازی‌ که اسپانیا در حد و اندازه‌های خودش نبود و ایران بالاتر از اندازه‌های خودش بازی کرد. ایران نشان داد که اگر از قالب تاکتیکی کی‌روش بیرون بیاید می‌تواند تیم خطرناکی باشد، ولی متاسفانه ۸۰ دقیقه دفاع کردن روح و روان هر تیمی را آزار می‌دهد. اسپانیا بازی مورد قبولی ارائه نداد، ولی ایران با گلی که زد و با چند موقعیتی که داشت، می‌تواند به عنوان تیم خوب جام جهانی اگر حتی به دور بعد هم نرود، خودش را معرفی کند. مطمئنا ما رتبه بهتری از دور قبل داریم.

تیم ملی ایران واقعا در جنگندگی سنگ تمام گذاشت. درست است که تحت فشار تیمی مثل اسپانیا، بازیکنان نمی‌توانند ۴ تا پاس هم به همدیگر بدهد، ولی آن‌ها نشان دادند اگر می‌توانند دفاع کنند، همین‌طوری هم می‌توانند حمله کنند. واقعا حمله‌هایی که داشتیم، ضدحمله نبود بلکه ما به اسپانیا حمله کردیم و آن گل را هم به همین صورت زدیم. به هرحال ما توانستیم یک گل به اسپانیا بزنیم. ولی واقعا نمی‌توان گفت که گل اسپانیا روی هنرنمایی کاستا بود. به هر حال یک بازی باشکوهی بود و ما یک بازنده سربلند بودیم اگر کی‌روش کمی تفکراتش را تغییر دهد و از نظر فنی روی هجوم و حمله تیم ملی ایران به دروازه حریف کار بیشتری کند. او که فرصت دارد و هر موقع خواسته تیم ملی را برده و می‌برد، وقت بگذارد و در جایی که ضعف داریم، کار کند. دیدیم که اسپانیا به ما گل نزند بلکه رامین رضائیان تحت فشار شوتی زد که به پای کاستا خورد و گل شد. پس ما واقعا خوب دفاع کردیم که حتی یک موقعیت هم به اسپانیا نرسید. همان اسپانیایی که سه گل به پرتغال زد. به هر حال با این بازی‌ای که کردیم، شاید بتوانیم در مقابل پرتغال پیروز شویم، ولی پرتغال کریستیانو رونالدو را دارد، گلزنی که اسپانیا نداشت. کاستا، رونالدو نیست. ایران دفاع خیلی جمع و فشرده‌ای در محوطه جریمه دارد و کریستیانو رونالدو به فضا احتیاج دارد که ما این فضا را به او نمی‌دهیم. باید ضدحمله بزنیم شاید بتوانیم یک گل بزنیم و از گروهمان صعود کنیم. به هرحال بچه‌ها قابل تشویق‌اند، واقعا سنگ تمام گذاشتند و می‌توان گفت که خوب بازی کردند و امیدوارم که در بازی بعدی در مقابل پرتغال بتوانند به موفقیت دست پیدا کنند.

چشم انداز کنونی بازار مسکن تا ۱۳۹۸
مجتبی توانگر طی یادداشتی که روزنامه رسالت در شماره امروزش چاپ کرده نوشت: آقای عباس آخوندی وزیر محترم راه و شهرسازی دلیل اصلی افزایش قیمت مسکن را سیاسی ذکر کرد. نگارنده تلاش دارد گزاره‌های دیگری که احتمالا موجب آشفتگی و بی سروسامانی بازار مسکن شده است را مروری اجمالی نماید که در ذیل به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود باشد که مورد تأمل وزیر محترم قرار گیرد؛
۱- درست است که افزایش قیمت دلار موجب افزایش قیمت کالا‌های وارداتی خواهد شد، اما بایستی توجه کرد: اولا بالای ۹۰ درصد مصالح مورد نیاز صنعت ساختمان تولید داخل است ثانیا در مواردی هم که نیاز به کالای وارداتی است هنوز قیمت ارز به آن مرحله واردات نرسیده و احتمالا افزایش قیمت ارز از آبان ماه، ظهور و بروز خود را نشان خواهد داد.

لیکن آنچه از اثر قیمت ارز بر بازار مسکن می‌توان مورد تأمل قرار داد اثر روانی آن است. فروشندگان تصور می‌کنند با افزایش قیمت ارز و سکه، بایستی کالایی که آن‌ها در اختیار دارند را افزایش دهند.
۲- توقف مسکن مهر و متوقف نگه داشتن بسیاری از پیمانکاران این حوزه موجب شد تا عملا تولیدکنندگان کثیری از عرضه مسکن خارج شوند و عملا «طرف عرضه» با چالش جدی مواجه شود. این موضوع مهمی است که در برخی کشور‌های اروپایی زمین‌های اطراف شهر‌ها که در اختیار دولت هاست در قالب سیاست‌های اجتماعی برای ساخت و تعادل در بازار مسکن در اختیار فعالین این عرصه قرار می‌گیرد.
۳- دولت هیچ عزمی برای اجرای طرح مالیات در عرضه سوداگری مسکن ندارد. سال‌هاست که مالیات از خانه‌های خالی و زمین‌هایی که چندین بار معامله می‌شوند مصوب شده، اما دولت محترم هیچ عزمی برای اجرای آن نمی‌بیند. این طرح به‌عنوان یکی از راه‌های مبارزه با احتکار مسکن و کاهش قیمت آن مصوب شده که بر اساس آن، از خانه‌هایی که بیش از یک سال خالی مانده باشد، مالیات بیشتری اخذ می‌شود. اگر مصوبات مالیاتی در عرصه زمین و مسکن اجرا می‌شد تقاضای بالای سفته بازی و سوداگری به سمت ظرفیت‌های مولد و اشتغالزای کشور هدایت می‌شد این در حالی است که افزایش قیمت زمین و مسکن هیچ مابه ازای اشتغال برای جوانان نداشته و نخواهد داشت.
۴- اجزای دولت مانند سایر بخش‌های آن، کمترین هماهنگی و هم افزایی جهت حل مشکل مسکن ندارند. در حال حاضر وزارت راه و شهرسازی و شهرداری (کاملا همسو با وزارتخانه) متولی امر واگذاری زمین و عوارض ساخت هستند، اما کاملا ترمز دستی را کشیده کاری از پیش نمی‌برند. وزارت امور اقتصاد و دارایی وظیفه تنظیم بازار مسکن با ابزار‌های مالی، بانک مرکزی و شبکه گسترده بانکی وظیفه توانمندسازی مالی خانوارها، سازمان برنامه و بودجه متولی تامین اعتبارات دولتی و یارانه‌های تسهیلاتی است و.. با این همه هیچ برنامه‌ای برای هماهنگی این اجزا از دولت گزارش نمی‌شود ضمن اینکه بخش‌هایی از آن کلا کار در این حوزه را تعطیل کرده اند.
۵- دولت آقای روحانی رکورد چاپ اسکناس بدون پشتوانه، رشد پایه پولی و رشد نقدینگی (که از دلایل اصلی تورم محسوب می‌شود) را در تمام دولت‌های
پس از انقلاب شکست. در عین حال کاهش غیرمنطقی و دفعی نرخ سود بانکی موجب خروج سرمایه‌های عمومی از شبکه بانکی به سمت بازار سکه، ارز، زمین و مسکن شد. متاسفانه دولت دوازدهم، عزمی برای توقف این سونامی نامبارک ندارد.
و...
با توجه به آنچه گفته شد چشم انداز کنونی بازار مسکن در خوشبینانه‌ترین حالت به گونه‌ای خواهد بود که حداقل تا اواسط سال ۱۳۹۸، مسکن با شیبی ملایم ادامه خواهد یافت هر چند سرعت افزایش آن مانند ماه‌های جاری نخواهد بود و روند آن کاهشی است.
دولت محترم هم بایستی به خوبی دریافته باشد وعده‌هایی که در طول سال‌های گذشته در مقام شعار بیان کرده است شکاف قابل توجهی با آنچه مردم لمس می‌کنند دارد و بستری خواهد بود برای گسترش فضای ناامیدی. امید است جبران شود.